Νομοθέτηση για φλέγοντα εργατικά ζητήματα

Για το σχέδιο νόμου με τίτλο «Ασφαλιστικές και συνταξιοδοτικές ρυθμίσεις, Αντιμετώπιση της αδήλωτης εργασίας, Ενίσχυση της προστασίας των εργαζομένων, Επιτροπεία ασυνόδευτων ανηλίκων και άλλες διατάξεις»

Εισαγωγικά

1.   Σταθεροί στην δέσμευση μας για υλοποίηση μέτρων υπέρ της κοινωνικής πλειοψηφίας

Από την πρώτη στιγμή είχαμε δηλώσει ξεκάθαρα ότι θα αγωνιστούμε με όλες μας τις δυνάμεις έτσι ώστε σε μια σειρά από κρίσιμα πεδία, παράλληλα με το πρόγραμμα δημοσιονομικής προσαρμογής, να υλοποιούνται και πολιτικές υπέρ του κόσμου της εργασίας.

Το αποδείξαμε με τον νόμο του υπουργείου εργασίας που ψηφίστηκε τον Σεπτέμβρη του 17 και ο οποίος έφερε μια σειρά από νέα νομοθετικά εργαλεία για την καταπολέμηση της αδήλωτης, υποδηλωμένης και απλήρωτης εργασίας. Το σημερινό νομοσχέδιο συνεχίζει ακριβώς την ίδια διαδρομή. Παράλληλα δείχνει και τον δρόμο πάνω στον οποίο θα συνεχίσουμε μετά την επιτυχημένη λήξη του προγράμματος δημοσιονομικής προσαρμογής. Είναι ό ίδιος δρόμος που έχουμε δείξει μέσα από την αναδιοργάνωση και την αναβάθμιση των ελεγκτικών μηχανισμών για την ουσιαστική προστασία των εργαζομένων και ειδικά των πιο ευάλωτων.  

Το γεγονός ότι από το τέλος Αυγούστου η Ελληνική κυβέρνηση θα απολαμβάνει περισσότερους βαθμούς ελευθερίας σημαίνει ακριβώς ότι με μεγαλύτερη ταχύτητα και αποτελεσματικότητα θα σχεδιάζουμε και θα υλοποιούμε πολιτικές παρεμβάσεις υπέρ της κοινωνικής πλειοψηφίας.   

2.   Η προστασία της εργασίας ως κεντρικό στοιχείο της δίκαιης ανάπτυξης

Γύρω από το ζήτημα της εργασίας δεν συγκρούονται απλώς δύο διαφορετικές αντιλήψεις ή πολιτικά σχέδια, αλλά δύο διαφορετικοί κόσμοι. Από τη μία το σχέδιο που επιβλήθηκε με συναίνεση θεσμών και ελληνικών κυβερνήσεων την περίοδο 2010-2014 για την δημιουργία μιας οικονομίας που θα στηρίζεται στην ευέλικτη και φθηνή εργασία. ένα σχέδιο που έχει αποδειχτεί από την ζωή ταυτόχρονα κοινωνικά άδικο και οικονομικά αναποτελεσματικό.

Στο δικό μας σχέδιο η ανάπτυξη οφείλει να βασίζεται στην καταπολέμηση των κοινωνικών ανισοτήτων και άρα στην προστασία της εργασίας. Η στήριξη των εργασιακών δικαιωμάτων αποτελεί πέρα από ζήτημα κοινωνικής δικαιοσύνης και μακροπρόθεσμη προϋπόθεση για μια βιώσιμη ανάπτυξη.

Η στιγμή που συζητιέται το σχέδιο νόμου, δηλαδή η επιτυχημένη ολοκλήρωση του προγράμματος και άρα μεταξύ άλλων η επαναφορά των συλλογικών διαπραγματεύσεων τον Αύγουστο του 2018, έχουν τεράστια σημασία. Σημασία όχι συμβολική αλλά ουσιαστική για τις ζωές του κόσμου της εργασίας. Για αυτούς που χτυπήθηκαν πιο βίαια μέσα στην κρίση.   

Δυστυχώς η αξιωματική αντιπολίτευση δεν φαίνεται ότι έμαθε από τα λάθη της και δεν έχει προβεί στις απαραίτητες αναθεωρήσεις. Έτσι, ακούμε τον αρχηγό της να δηλώνει υπέρ της περισσότερης ευελιξίας στην αγορά εργασίας, να χαρακτηρίζει το 8ωρο ξεπερασμένο, να δηλώνει ότι δεν θα επαναφέρει τις συλλογικές συμβάσεις και ότι θα θεσπίσει την ιδιωτική κοινωνική ασφάλιση. Δεν είναι τυχαίο ότι η κυβέρνηση της Αυστρίας που ακολουθεί την ίδια γραμμή με την ΝΔ προσπαθεί αυτές τις μέρες να μετατρέψει το 8ωρο σε 12ωρο. Ίσως ένα από τα πιο συγκεκριμένα παραδείγματα για το μέγεθος της σύγκρουσης γύρω από το ζήτημα της εργασίας σε ολόκληρη την Ευρώπη.    

3.   Σταθεροί στην προσπάθεια επούλωσης πληγών

Ένα από τα μεγαλύτερα θύματα της οικονομικής κρίσης ήταν το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης. Η λεηλασία των αποθεματικών των ταμείων, η έκρηξη της ανεργίας και της αδήλωτης εργασίας, η ελαστικοποίηση των εργασιακών σχέσεων, συνέβαλαν στην ουσιαστική του κατάρρευση. Σήμερα αντιθέτως έχουν γίνει κρίσιμα βήματα που εξασφαλίζουν την σταθερότητα και την βιωσιμότητα του συστήματος. Η υιοθέτηση κοινών κανόνων, η καταπολέμηση της ανεργίας κατάφεραν μόλις από τον πρώτο χρόνο λειτουργίας του ΕΦΚΑ να καταγράψουν ουσιαστικά οικονομικά αποτελέσματα.

Έχοντας κερδίσει το πρώτο στοίχημα σταδιακά θα γίνονται και μια σειρά από βήματα που θα επουλώνουν πληγές και κοινωνικές αδικίες που γεννήθηκαν από το αδιέξοδο που αντιμετώπιζε το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης. Το έχουμε ήδη αποδείξει με τις επιστροφές στους συνταξιούχους χρημάτων που δεν έπρεπε να παρακρατηθούν, το έχουμε αποδείξει με την ουσιαστική βελτίωση του πίνακα των μη αναστρέψιμων παθήσεων. Το αποδεικνύουμε και με το σημερινό σχέδιο νόμου που διαγράφει μια σειρά οφειλών.

4.   Σεβόμαστε την δημόσια περιούσια, την αξιοποιούμε ως κομμάτι του συνολικού αναπτυξιακού σχεδιασμού

Η μη αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας των φορέων κοινωνικής ασφάλισης ή της πρόνοιας από τις προηγούμενες κυβερνήσεις δείχνει την αντιμετώπιση τους απέναντι στον δημόσιο πλούτο. Ένα τεράστιο κτηριακό απόθεμα παρατημένο με μοναδικό αποτέλεσμα την απαξίωση και την στέρηση κρίσιμων πόρων από τα δημόσια ταμεία. Την ίδια στιγμή όμως και δημιουργία ενός πεδίου πελατειακών σχέσεων και εξαρτήσεων. Οι πρωτοβουλίες μας για την ακίνητη περιουσία του υπουργείου αναδεικνύει ένα διαφορετικό παράδειγμα διαχείρισης της δημόσιας περιουσίας. Ανταγωνιστικό σε αυτό της απαξίωσης και του ξεπουλήματος.

5.   Ένα παράδειγμα αλληλεγγύης ανθρωπιάς και δημοκρατίας ενάντια στους κοινωνικούς αποκλεισμούς και την ξενοφοβία

Η δουλειά που έχει γίνει στο πεδίο της κοινωνικής αλληλεγγύης και τα αποτελέσματα που αυτή ήδη παράγει (μείωση της παιδικής φτώχιας και προσέγγιση των προ κρίσης ποσοστών) δείχνει ότι ακόμα και μέσα σε ένα περιοριστικό δημοσιονομικό πλαίσιο, όταν υπάρχει η πολιτική βούληση, πολλά μπορούν να γίνουν. Οι διατάξεις που έρχονται στο παρόν σχέδιο νόμου για τα ασυνόδευτα ανήλικα δείχνουν ορίζουν πως η ελληνική πολιτεία θα συνεχίσει να είναι μια πολιτεία που θα λειτουργεί για να καταπολεμά τους αποκλεισμούς στην βάση της αλληλεγγύης. Ειδικά σήμερα που η Ευρώπη φαίνεται να ξεχνά το ίδιο της το παρελθόν και να αμφισβητεί τις δικές της κατακτήσεις στο επίπεδο της ουσιαστικής κατοχύρωσης μιας σειράς ανθρωπίνων δικαιωμάτων η Ελλάδα θα συνεχίζει να υπερασπίζεται την αρχή της αλληλεγγύης.

6.   Η Νέα Δημοκρατία ως εκφραστής της  ακραίας νεοφιλελεύθερης πολιτικής

Η ΝΔ βασίζει διαρκώς την πολιτική της ρητορική σε κάποια επερχόμενη καταστροφή. Αρχικά δεν θα κλείναμε τις αξιολογήσεις, στην συνέχεια θα ερχόταν ο κόφτης, μετά δεν θα ολοκληρωνόταν το πρόγραμμα και στο τέλος θα ερχόταν η πιστοληπτική γραμμή. Η φράση τέταρτο μνημόνιο επαναλαμβάνεται μονότονα σε κάθε αξιολόγηση του προγράμματος. Αυτή τη στιγμή το σύνολο της πολιτικής της ρητορικής βασίζεται στις περικοπές του 2019 και 2020. Αντί να διεκδικεί μαζί με την κυβέρνηση ένα μέτωπο ενάντια στους θεσμούς για την μη εφαρμογή των μέτρων φαίνεται να επιθυμεί και να ελπίζει στην εφαρμογή τους ως την τελευταία σανίδα σωτηρίας της. Δεν ξεχνάμε ότι κατά την διάρκεια της δεύτερης αξιολόγησης τότε που η ελληνική κυβέρνηση υποστήριζε ότι τα συγκεκριμένα μέτρα δεν είναι απαραίτητα ούτε για δημοσιονομικούς ούτε για διαρθρωτικούς λόγους η ΝΔ έλεγε διαρκώς ότι τα "νούμερα δεν βγαίνουν" ταυτιζόμενη ουσιαστικά με τις πιο ακραίες απαιτήσεις του ΔΝΤ. Σήμερα προκύπτει με τον πιο επίσημο τρόπο ποιος είχε δίκιο και ποιος άδικο.

Ο πραγματικός λόγος που η ΝΔ "προσβλέπει" σε μια καταστροφή είναι γιατί αυτό αποτελεί την μοναδική ελπίδα για την νομιμοποίηση του δικού της ακραίου προγράμματος. Του προγράμματος που θέλει να καταργήσει το 8ωρο και τις συλλογικές συμβάσεις, να επαναφέρει τον κανόνα 1/5 για τις προσλήψεις στο δημόσιο και άρα να ιδιωτικοποιήσει μια σειρά από δομές και υπηρεσίες, να απαξιώσει τους ελεγκτικούς μηχανισμούς, να προχωρήσει στην δημιουργία ιδιωτικής κοινωνικής ασφάλισης κάτι που θα σημαίνει την απώλεια κρίσιμων πόρων από το δημόσιο σύστημα και άρα νέες περικοπές συντάξεων. Όταν η ΝΔ φωνάζει για τέταρτο μνημόνιο στην πραγματικότητα υποδηλώνει το πολιτικό της σχέδιο. Ένα σχέδιο που χρειάζεται μια καταστροφή για να υλοποιηθεί, ακριβώς στην λογική του σοκ που εφαρμόστηκε το 2010. Ευτυχώς όμως για την κοινωνική πλειοψηφία και τον κόσμο της εργασίας ο κύκλος της καταστροφής έχει κλείσει οριστικά.        

ΚΥΡΙΟΤΕΡΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ:

A.  Για την αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση της αδήλωτης και υποδηλωμένης εργασίας, καθώς και την πληρέστερη προστασία των εργαζομένων.

Ø Κυρώσεις για αδήλωτη εργασία - Δικαίωμα και προϋποθέσεις έκπτωσης - Άρθρα 5 – 8

Επανακαθορίζεται η αρχιτεκτονική του προστίμουγια αδήλωτη εργασία. Σκοπός είναι η ενίσχυση της αποτρεπτικής ισχύς του προστίμου, η ενδυνάμωση της θέση του εργαζόμενου και η αυστηροποίηση τις κυρώσεις για τους συστηματικούς παραβάτες.

Με την αλλαγή της αρχιτεκτονικής του προστίμου ο εργαζόμενος αποκτά κίνητρο να καταγγείλει την αδήλωτη εργασία κάνοντας τους ελέγχους για την αδήλωτη εργασία πιο στοχευμένους και άρα πιο αποτελεσματικούς. Παράλληλα, η διαπραγματευτική δύναμη του αδήλωτου εργαζόμενου ενισχύεται αφού η παρέμβαση του κράτους δεν εξαντλείται πλέον στην επιβολή κυρώσεων αλλά μπορεί να οδηγήσει τον εργοδότη να προσλάβει τον αδήλωτο εργαζόμενο. Τέλος, οι συστηματικά παραβατικοί εργοδότες θα τιμωρούνται εξαιρετικά αυστηρά δημιουργώντας ένα συστηματικό πλαίσιο που ενισχύει την συμμόρφωση.

Το πρόστιμο για την αδήλωτη εργασία ανέρχεται στο ποσό των 10.500 ευρώ ανά αδήλωτο εργαζόμενο και οι κυρώσεις αυτές επιβάλλονται άμεσα. Το πρόστιμο επιβάλλεται και από τους Επιθεωρητές Ασφάλειας και Υγείας στην Εργασία, όταν κατά την διερεύνηση των αιτιών εργατικού ατυχήματος διαπιστώνουν αδήλωτη εργασία.

Συγχρόνως, προβλέπεται για πρώτη φορά και η αναδρομική ασφαλιστική κάλυψη του αδήλωτου εργαζόμενου. Ειδικότερα, θεωρείται κατά τεκμήριο ότι η εργασιακή σχέση διήρκησε 3 μήνες και ο εργοδότης οφείλει να αποδώσει τις αντίστοιχες ασφαλιστικές εισφορές.

Στον εργοδότη χορηγείται η δυνατότητα έκπτωση σε περίπτωση που προχωρήσει μέσα σε 10 εργάσιμες μέρες στην πρόσληψη του αδήλωτου εργαζόμενου με σύμβαση εργασίας πλήρους απασχόλησης για τουλάχιστον ένα ορισμένο χρονικό διάστημα. Ανάλογα με το διάστημα της πρόσληψης μειώνεται και το πρόστιμο:

α) Σε περίπτωση πρόσληψης με σύμβαση εργασίας διάρκειας τουλάχιστον 3 μηνών, το πρόστιμο μειώνεται στο ποσό των 7.000 ευρώ.

β) Σε περίπτωση πρόσληψης με σύμβαση εργασίας διάρκειας τουλάχιστον 6 μηνών, το πρόστιμο μειώνεται στο ποσό των 5.000 ευρώ.

γ) Σε περίπτωση πρόσληψης με σύμβαση εργασίας διάρκειας τουλάχιστον 1 έτους. το πρόστιμο μειώνεται στο ποσό των 3.000 ευρώ.

Η δυνατότητα έκπτωσης χορηγείται και όταν η πρόσληψη του εργαζομένου που βρέθηκε αδήλωτος δεν είναι δυνατή λόγω ρητής επιλογής του ίδιου του εργαζομένου, οπότε το δικαίωμα έκπτωσης παρέχεται υπό την προϋπόθεση της πρόσληψης άλλου εργαζομένου.

Για την διασφάλιση της ορθής χρήσης της δυνατότητας έκπτωσης ο εργοδότης υποχρεούται να μη μειώσει το προσωπικό της επιχείρησης αλλά και να μη μεταβάλλει το καθεστώς απασχόλησης (λ.χ. από πλήρη σε μερική απασχόλησης), για όλη τη διάρκεια του χρονικού διαστήματος που ορίζεται στην έκπτωση. Από τη μείωση προσωπικού εξαιρούνται περιπτώσεις που η μεταβολή του αριθμού των εργαζομένων δεν γίνεται με πρωτοβουλία του εργοδότη. Για εποχικές επιχειρήσεις λαμβάνεται ειδική μέριμνα, για τις οποίες προβλέπεται η δυνατότητα κατάτμησης της σύμβασης εργασίας ορισμένου χρόνου με την προϋπόθεση ότι αυτή ολοκληρώνεται στο πέρας της επόμενης περιόδου λειτουργίας της επιχείρησης.

Παράλληλα, συστηματοποιούνται οι κυρώσεις λαμβάνοντας υπόψη την συμπεριφορά του εργοδότη, προκειμένου να αντιμετωπίζεται το φαινόμενο της υποτροπής και να δημιουργηθούν ισχυρά αντικίνητρα που θα οδηγήσουν στη συμμόρφωση του παραβατικού εργοδότη. Στο πλαίσιο αυτό, προβλέπεται η προσαύξηση του προστίμου σε περιπτώσεις υποτροπής. Έτσι, το πρόστιμο επιβάλλεται προσαυξημένο ως εξής:

α) κατά 100% για την πρώτη μετά την αρχική παράβαση, και

β) κατά 200% για κάθε μεταγενέστερη παράβαση.

Το νέο αυτό σύστημα κανόνων υλοποίει μια ολιστική στρατηγική για την αντιμετώπιση του φαινομένου. Η σύνδεση της μείωσης του προστίμου με την πρόσληψη του αδήλωτου  έρχεται να λειτουργήσει σαν ο συνδετικός κρίκος που θα επιτρέψει στην νέα αρχιτεκτονική να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά την αδήλωτη εργασία, αποδίδοντας παράλληλα δικαιοσύνη στον εργαζόμενο και ενισχύοντας την απασχόληση. Με αυτήν την έννοια η νέα αρχιτεκτονική είναι μια προσπάθεια συστηματοποίησης και ενίσχυση της αποτελεσματικότητας του συστήματος κυρώσεων για την αδήλωτη εργασία και όχι μια προσπάθεια μείωσης των κυρώσεων στους παραβατικούς εργοδότες.

Ø Συνευθύνη αναθέτοντος και εργολάβου έναντι των εργαζομένων - Άρθρο 9

Εισάγεται για πρώτη φορά ένα ολοκληρωμένο σύστημα κανόνων που ρυθμίζει την ευθύνη αναθέτοντα, εργολάβου και υπεργολάβου έναντι των εργαζομένων. Ειδικότερα, εισάγεται η συνευθύνη των προσώπων αυτών για την καταβολή των οφειλόμενων αποδοχών, των τυχόν οφειλόμενων αποζημιώσεων απόλυσης, των ασφαλιστικών εισφορών, καθώς και για την τήρησης των κανόνων υγείας και ασφάλειας των εργαζομένων κατά την παροχή της εργασίας τους.

Επίσης, προβλέπεται ρητά η υποχρέωση αναγραφής στον πίνακα προσωπικού των στοιχείων του αναθέτοντα και του ωραρίου απασχόλησης των εργαζομένων στις εγκαταστάσεις του αναθέτοντα και η υποχρέωση του τελευταίου να αναρτά αντίγραφο του πίνακα προσωπικού στις εγκαταστάσεις του, ώστε να καθίσταται αποτελεσματικότερος ο έλεγχος της ορθής τήρησης της εργατικής και κοινωνικοασφαλιστικής νομοθεσίας από τα ελεγκτικά όργανα του ΣΕΠΕ και του ΕΦΚΑ.

Η επιβολή κανόνων στο καθεστώς των εργολαβιών και των υπεργολαβιών, είναι επιτακτική ανάγκη για την προστασία και την εξασφάλιση των δικαιωμάτων των εργαζομένων. Για πρώτη φορά θεσπίζουμε ένα ολοκληρωμένο σύστημα κανόνων.

Οι συγκεκριμένες διατάξεις του νομοσχεδίου, διευρύνουν την προστασία των εργατικών δικαιωμάτων για την καταβολή οφειλόμενων αποδοχών, ασφαλιστικών εισφορών και τυχόν οφειλόμενων αποζημιώσεων απόλυσης, για την αποζημίωση σε περίπτωση εργατικού ατυχήματος και την εφαρμογή των μέτρων υγείας και ασφάλειας.

                                              

Ø Πρακτική άσκηση και μαθητεία σε επιχειρήσεις - Άρθρο 10

Εισάγεται η γενική υποχρέωση αναγραφής των μαθητευόμενων, σπουδαστών και φοιτητών που πραγματοποιούν πρακτική άσκηση ή μαθητεία σε οποιαδήποτε επιχείρηση στο πληροφοριακό σύστημα «ΕΡΓΑΝΗ», που μέχρι σήμερα δεν ίσχυε. Καθίσταται έτσι εφικτή η συνολική καταγραφή τους αλλά και των επιχειρήσεων που τους απασχολούν, ώστε να είναι δυνατός ο έλεγχος τήρησης των ανώτατων ορίων που προβλέπονται στο νόμο.

Ειδικά για τους μαθητευόμενους, σπουδαστές και φοιτητές που πραγματοποιούν πρακτική άσκηση ή μαθητεία σε τουριστικές επιχειρήσεις, ορίζεται ότι ο συνολικός αριθμός τους δεν δύναται να ξεπερνά το 17% των εργαζομένων ανά επιχείρηση, με ανώτατο όριο τα 40 άτομα ανά επιχείρηση.

Ø Μέτρα πρόληψης και αντιμετώπισης της θερμικής καταπόνησης των εργαζομένων - Άρθρο 11

Μέχρι σήμερα, η προστασία των εργαζομένων σε υπαίθριες εργασίες (λ.χ. οικοδομικές εργασίες, τεχνικά έργα), χώρους εργασίας με επιπλέον θερμική καταπόνηση (λ.χ. μεταλλουργίες, ναυπηγεία, χημικές βιομηχανίες), καθώς και εν γένει εργασίες σε εξωτερικούς χώρους (λ.χ. μεταφορές, διανομές) ρυθμίζεται από τις γενικές διατάξεις για τις υποχρεώσεις των εργοδοτών χωρίς όμως να υπάρχουν εξειδικευμένες ρυθμίσεις. Παράλληλα, τα τελευταία χρόνια, δεν είναι πλέον σε ισχύ σχετικές διατάξεις συλλογικών συμβάσεων εργασίας που ρύθμιζαν το ζήτημα της εργασίας υπό συνθήκες υψηλών θερμοκρασιών για συγκεκριμένες ομάδες εργαζομένων (λ.χ. εργαζόμενοι σε οικοδομικές και ναυπηγοεπισκευαστικές εργασίες).

Με την ρύθμιση αντιμετωπίζεται το σχετικό κενό και θεσπίζεται η δυνατότητα έκδοσης υπουργικών αποφάσεων, με τις οποίες θα καθορίζονται με ακρίβεια, μεταξύ άλλων, οι όροι και οι προϋποθέσεις, οι επιβαρυμένες κατηγορίες εργαζομένων, τα τεχνικά και οργανωτικά μέτρα που πρέπει κατά περίπτωση να λαμβάνονται και κάθε αναγκαία λεπτομέρεια για την αποτελεσματική πρόληψη και αντιμετώπιση της θερμικής καταπόνησης των εργαζομένων.

Ø Ηλεκτρονική Αναγγελία υπερεργασίας και υπερωριακής απασχόλησης – Άρθρο 12

Με το άρθρο 36 του Ν. 4488/2017 (Α΄ 137) καθιερώθηκε η διαδικασία αναγγελίας της υπερεργασίας και της νόμιμης υπερωριακής απασχόλησης στο Πληροφοριακό Σύστημα «ΕΡΓΑΝΗ», το αργότερο πριν την έναρξη της πραγματοποίησής τους.  Αξίζει να σημειωθεί ότι μέχρι την ψήφιση του Ν.4488/17 δεν υπήρχε υποχρέωση δήλωσης της υπερεργασίας (της απασχόλησης 5 ωρών επί πλέον την εβδομάδα μετά τις 40 ώρες για τις επιχειρήσεις που εφαρμόζουν πενθήμερο σύστημα απασχόλησης και οχτώ ωρών επιπλέον την εβδομάδα, για τις επιχειρήσεις  που εφαρμόζουν σύστημα εξαήμερης απασχόλησης) δημιουργώντας μια εκτεταμένη γκρίζα ζώνη.

Η παρούσα διάταξη συμπληρώνει άρθρο 36 του Ν. 4488/2017 έτσι ώστε να υπάρχει δυνατότητα επιβολής κυρώσεων από τους Επιθεωρητές του ΣΕΠΕ στην περίπτωση που εργαζόμενος βρεθεί να απασχολείται σε υπερεργασία χωρίς να αυτή έχει δηλωθεί

Ø Ηλεκτρονική κοινοποίηση εγγράφων και πράξεων του ΣΕΠΕ - Άρθρο 40

Θεσμοθετείται ο κανόνας και ρυθμίζεται η διαδικασία ηλεκτρονικής κοινοποίησης των εγγράφων του ΣΕΠΕ στον προσωπικό λογαριασμό των εργοδοτών. Η δυνατότητα αυτή αποτελεί σημαντικό βήμα προς την ενίσχυση της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης και έχει σημαντικά οφέλη καθώς μειώνει το γραφειοκρατικό βάρος στους πολίτες και τις υπηρεσίες, εξοικονομεί δημόσιους πόρους και επιτυγχάνει την άμεση επίδοση στον πολίτη των έγγραφων που τον αφορούν. Επιπλέον, αντιμετωπίζεται η σκόπιμη άρνηση από πλευράς των εργοδοτών να παραλάβουν πρόστιμα ή έγγραφα του ΣΕΠΕ με σκοπό την αποφυγή ή την παρακώλυση διαδικασιών επιβολής κυρώσεων.

Ø Επίδομα αφερεγγυότητας ΟΑΕΔ - Άρθρο 33

Το σημερινό καθεστώς καλύπτει μόνο 4 περιπτώσεις για την καταβολή του επιδόματος αφερεγγυότητας από τον ΟΑΕΔ, συγκεκριμένα:

α) την κλασική περίπτωση της πτώχευσης, 

β) τις λεγόμενες προβληματικές επιχειρήσεις που τίθενται σε ειδική εκκαθάριση βάσει συγκεκριμένων ειδικών διατάξεων, 

γ) την εκκαθάριση ασφαλιστικών επιχειρήσεων, και

δ) την εκκαθάριση επιχειρήσεων που συνεπάγονται όμως τη λύση των εργασιακών σχέσεων. 

Η περιοριστική αυτή αναφορά δεν καλύπτει τις διάφορες περιπτώσεις αφερεγγυότητας (λ.χ. δεν καλύπτει την ειδική διαχείριση), οι οποίες και δεν προβλέπουν αυτόματη λύση των εργασιακών σχέσεων. 

Για την κάλυψη του κενού αυτού προβλέπεται ότι το επίδομα δικαιούνται όλοι οι εργαζόμενοι που εργάζονται σε επιχειρήσεις που έχουν μπει σε οποιαδήποτε διαδικασία αφερεγγυότητας, ενώ επιπλέον ορίζεται ότι δεν απαιτείται πλέον η έναρξη της διαδικασίας αυτής να συνεπάγεται αυτομάτως τη λύση της εργασιακής τους σχέσης με τον εργοδότη. 

Με τον τρόπο αυτό εξασφαλίζεται η πληρέστερη δυνατή προστασία των εργαζομένων που βρίσκονται σε δυσχερή θέση λόγω αφερεγγυότητας του εργοδότη τους. 

Ø Επίδομα ανεργίας συμμετεχόντων σε προγράμματα εκπαίδευσης και κατάρτισης - Άρθρο 34

Αναμορφώνεται το υφιστάμενο καθεστώς αναφορικά με τη συνέχιση της κατάστασης ανεργίας όσων ανέργων συμμετέχουν σε προγράμματα εκπαίδευσης και κατάρτισης, προκειμένου να αποκλειστούν περιπτώσεις ανέργων που είτε διαγράφηκαν επειδή δεν ενημερώθηκαν σωστά ή εγκαίρως για τις υποχρεώσεις τους ( αυτό που ισχύει είναι πως πρέπει να ενημερώσουν για την συμμετοχή τους σε πρόγραμμα, πριν την έναρξή του, αλλιώς διαγράφονται), είτε, εργαζομένων, που μετά την έναρξη της ανεργίας τους δεν δύνανται αντικειμενικά να αναμείνουν την παρέλευση τετραμήνου (όπως προβλέπεται σήμερα) πριν ξεκινήσουν πρόγραμμα εκπαίδευσης ή επαγγελματικής κατάρτισης (π.χ. εποχικά επαγγέλματα). Επίσης, λαμβάνεται μέριμνα για όσους έχουν διαγραφεί από τα μητρώα ανέργων του ΟΑΕΔ για να συνεχιστεί η κατάσταση ανεργίας τους και να αιτηθούν τη συνέχιση της καταβολής του τυχόν δικαιούμενου επιδόματος ανεργίας, αναδρομικά από την ημερομηνία διαγραφής τους.

Ø Ορισμός ως ακατάσχετου του εφάπαξ βοηθήματος των 1.000 ευρώ του ΟΑΕΔ - Άρθρο 35

Ορίζουμε ρητά ότι η οικονομική ενίσχυση των 1.000 ευρώ που χορηγείται από τον ΟΑΕΔ σε ανέργους που δοκιμάζονται ιδιαίτερα από οικονομική είναι ακατάσχετη και δεν συμψηφίζεται με οφειλές του ανέργου προς το Δημόσιο.

·        Να υπενθυμίσουμε πως από την πρώτη στιγμή και παρά τις περιοριστικές δημοσιονομικές συνθήκες, ενεργοποιήσαμε την οικονομική ενίσχυση των 1.000 ευρώ σε όσους εργαζόμενους πλήττονται ιδιαίτερα από την οικονομική κρίση και που οι Κυβερνήσεις ΝΔ-ΠΑΣΟΚ είχαν σταματήσει να αποδίδουν από το 2012.  Συγκεκριμένα, κατά την τριετία 2012-2014 εγκρίθηκε μόνο 1 αίτημα σωματείου, ενώ κατά την τριετία 2015-2017 εγκρίθηκαν συνολικά 51 αιτήματα που αφορούσαν την οικονομική ενίσχυση με 1000 ευρώ 6.700 εργαζομένων.

Β. Επίλυση ασφαλιστικών ζητημάτων με σκοπό την καλύτερη εξυπηρέτηση των ασφαλισμένων

Ø Έναρξη και λήξη δικαιώματος σύνταξης από τον ΕΦΚΑ  - Άρθρο 1

Στο προηγούμενο νομοθετικό πλαίσιο κάθε ασφαλιστικός φορέας προέβλεπε διαφορετική έναρξη καταβολής της σύνταξης. Υπό το νέο ενιαίο πλαίσιο του ΕΦΚΑ κρίνεται σκόπιμη η θέσπιση νέας ρύθμισης ενιαίας έναρξης καταβολής της σύνταξης.

Με τη ρύθμιση, η καταβολή της σύνταξης ξεκινά από την πρώτη του επομένου μήνα κατά τον οποίο συντρέχουν σωρευτικά δύο προϋποθέσεις: α) υποβολή αίτησης και β) πλήρωση των απαραίτητων προϋποθέσεων για την συνταξιοδότηση. Ο ασφαλισμένος έχει ένα εξάμηνο από την υποβολή της αίτησης για την προσκόμιση όλων των απαραίτητων δικαιολογητικών και μετά η αίτησή του απορρίπτεται (χωρίς να χάνεται το δικαίωμα υποβολής νέας αίτησης). Επιπλέον, ο ασφαλισμένος μπορεί να συνεχίζει την απασχόλησή του και δεν εξαναγκάζεται να διακόψει, όπως ίσχυε μέχρι σήμερα.

Αντίστοιχα, στον ΟΓΑ, λάμβαναν όλοι σύνταξη την 1 Ιούλη κάθε έτους εντός του οποίου συμπλήρωναν τη συντάξιμη ηλικία. Ο τρόπος αυτός για κάποιους ήταν ευνοϊκός (για όσους συμπλήρωναν το 67^ο έτος της ηλικίας τους από τον Ιούλιο έως Δεκέμβρη, οπότε θα δικαιώνονταν αργότερα σύνταξη), ενώ για άλλους ήταν δυσμενής (για όσους συμπλήρωναν την συντάξιμη ηλικία από τον Ιανουάριο έως και τον Ιούνιο, επομένως το δικαίωμα τους στην καταβολή της σύνταξης «αναβαλλόταν» μέχρι την 1^η Ιουλίου) .  Η ισχύς της ρύθμισης αρχίζει από 1.1.2019 και ταυτόχρονα από 1.1.2018 θα υπολογίζονται και όλοι οι συντάξιμοι μήνες  Γιατί, μέχρι σήμερα ο συντάξιμος χρόνος στον ΟΓΑ υπολογιζόταν σε έτη.

Ø Έναρξη ασφάλισης στον τ. ΟΓΑ - Άρθρο 2

Ο ΟΓΑ αντιμετώπιζε δυσκολίες στην απογραφή των ασφαλισμένων και λόγω της χρονοβόρας διαδικασίας ελέγχου των δικαιολογητικών και της υπαγωγής ή μη στην ασφάλιση και του λιγοστού προσωπικού, η ασφαλιστική απογραφή των αγροτών εκκρεμούσε 2-3 χρόνια με αποτέλεσμα αφενός να στερούνται των κοινωνικοασφαλιστικών τους δικαιωμάτων και αφετέρου όταν τελικά απογράφονταν αναδρομικά να πρέπει να εξοφλήσουν τις εισφορές αυτών των 2-3 χρόνων.

Με την προτεινόμενη διάταξη προβλέπεται η υπαγωγή στην ασφάλιση από την έναρξη δραστηριότητας στη ΔΟΥ. Αντίστοιχα γίνεται και η διαγραφή. Έτσι ο ενδιαφερόμενος υπάγεται αμέσως στην ασφάλιση του ΟΓΑ και με την καταβολή της ελάχιστης εισφοράς έχει ασφαλιστική κάλυψη. Όταν ολοκληρώνεται ο έλεγχος των δικαιολογητικών φαίνεται αν έπρεπε ή όχι να υπαχθεί στην ασφάλιση (αν όχι διαγράφεται αναδρομικά) και από πότε, και γίνεται η τακτοποίηση των ασφαλιστικών του οφειλών (συμψηφίζονται τα καταβληθέντα ποσά με αυτά που θα όφειλε αν είχε υπαχθεί αμέσως, με βάση το εισόδημά του). Τακτοποιούνται ομοίως και εκκρεμείς αιτήσεις, αφού η ασφάλιση λογίζεται ότι εκκίνησε αναδρομικά από την 1η του μήνα υποβολής του απογραφικού δελτίου και πάλι με την επιφύλαξη ολοκλήρωσης του ελέγχου υπαγωγής στην ασφάλιση.

Ø Εύλογη αμφιβολία περί την υπαγωγή σε δύο ή περισσότερους φορείς έως 31.12.2016 - Άρθρο 3

Λόγω τις πολυνομίας του προηγούμενο νομικού πλαισίου υπήρχαν μεγάλες ομάδες ασφαλισμένων για τις οποίες υπήρχε αμφιβολία ως προς την υπαγωγή τους στην (παράλληλη) ασφάλιση ενός φορέα. Για παράδειγμα, ένας δημοσιογράφος που δούλευε ως μισθωτός σε κάποιο Μέσο και παράλληλα άνοιγε και μπλοκάκια για να ασκήσει παράλληλες δραστηριότητες.  Έτσι δημιουργήθηκαν χρέη εις βάρος αυτών των ασφαλισμένων οι οποίοι -στις περισσότερες περιπτώσεις- δεν γνώριζαν αν έπρεπε να υπαχθούν στην ασφάλιση του δεύτερου φορέα ή όχι.

H διάταξη προβλέπει τη δυνατότητα διαγραφής αυτών των οφειλών ή των τόκων και των προσαυξήσεων.

Ø Βεβαιωμένες ή μη οφειλές ΟΤΑ και εκκλησιαστικών ΝΠΔΔ προς ΦΚΑ - Άρθρο 4

Λόγω του ασαφούς νομικού πλαισίου δημιουργήθηκαν (αναδρομικα!) σε βάρος των ΟΤΑ και των Εκκλησιαστικών ΝΠΔΔ οφειλές, οι οποίες κρίνεται ότι είναι αδύνατον να αποπληρωθούν. Η διάταξη απαλλάσσει το κύριο οφειλόμενο κεφάλαιο από επιβληθέντες τόκους και προσαυξήσεις και προβλέπει ότι με απόφαση του ΔΣ του ΕΦΚΑ θα ρυθμίζεται η καταβολή της οφειλής. Σκοπός είναι να καταστεί δυνατή η είσπραξη των εν λόγω οφειλών, οι οποίες σε διαφορετική περίπτωση δε εισπράττονταν ποτέ.

Γ.  για την ολοκληρωμένη παρέμβαση υπέρ των ασυνόδευτων στη χώρα μας ανηλίκων - υπηκόων τρίτων χωρών

Παρεμβάσεις-τομή για τα προσφυγόπουλα. Προβλέπεται μεταξύ άλλων ο διορισμός ενός επιτρόπου για κάθε ασυνόδευτο παιδί που βρίσκεται στην ελληνική επικράτεια ενώ, για πρώτη φορά, θεσμοθετείται ο τρόπος αξιολόγησης του βέλτιστου συμφέροντος του ανήλικου.

Πρόκειται για ένα ολοκληρωμένο νομοθετικό πλαίσιο για την πλέον ευάλωτη κατηγορία προσφύγων, τα ασυνόδευτα ανήλικα - υπηκόους τρίτης χώρας, τα οποία προσπαθώντας να σωθούν από πολέμους, φτώχεια, βία, καταπίεση ή ορφάνια, φθάνουν στην Ελλάδα χωρίς συνοδεία από ενήλικο.

Η ελληνική πολιτεία, μεριμνώντας για τη λήψη όλων των αναγκαίων μέτρων με σκοπό την προστασία των προσφυγόπουλων τα οποία διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο κακοποίησης, παραμέλησης, βίας, εκμετάλλευσης και εμπορίας, προβλέπει στο νόμο, το διορισμό ενός επιτρόπου για κάθε ασυνόδευτο ανήλικο που βρίσκεται στην ελληνική επικράτεια ο οποίος έχει ως καθήκον να διασφαλίζει το βέλτιστο συμφέρον και τη συνολική ευημερία του παιδιού.

Συνεπώς, ένα ολοκληρωμένο σύστημα προστασίας των παιδιών που στερούνται προσωρινά ή οριστικά το οικογενειακό τους περιβάλλον και το οποίο ταυτοχρόνως θέτει το παιδί στο επίκεντρο, είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με τον θεσμό της επιτροπείας.

Ø Οι αρμοδιότητες του Επιτρόπου

Το σχεδίου νόμου αντιμετωπίζει τα προβλήματα του συστήματος της επιτροπείας, με τις ακόλουθες προβλέψεις:

1. Θεσμοθέτηση ως οργάνου της επιτροπείας του κατά τόπο αρμόδιου Εισαγγελέα Ανηλίκων ή, όπου δεν υπάρχει, του κατά τόπον αρμόδιου Εισαγγελέα Πλημμελειοδικών.

2. Ακριβής καθορισμός των αρμοδιοτήτων του επιτρόπου.

3. Σύσταση και καθορισμός της λειτουργίας Εποπτικού Συμβουλίου Επιτροπείας Ασυνόδευτων Ανηλίκων.

4. Σύσταση Διεύθυνσης Προστασίας Ασυνόδευτων Ανηλίκων στο Εθνικό Κέντρο Κοινωνικής Αλληλεγγύης.

5. Σύσταση Μητρώου Κέντρων Φιλοξενίας Ασυνόδευτων Ανηλίκων.

6. Εγγραφή στο Μητρώο Επιτρόπων, επαγγελματιών που διαθέτουν τα κατάλληλα τυπικά και ουσιαστικά προσόντα, όπως η επαγγελματική εκπαίδευση και εμπειρογνωμοσύνη, οι γλωσσικές δεξιότητες κ.ά.

7. Πρόβλεψη διαδικασίας για την αξιολόγηση του βέλτιστου συμφέροντος του ασυνόδευτου ανηλίκου.

8. Ανάθεση του καθήκοντος επιτροπείας αποκλειστικά σε φυσικά πρόσωπα.

9. Δυνατότητα διαβίωσης των ανηλίκων σε μονάδες ημιαυτόνομης διαβίωσης.

10. Δυνατότητα ανάθεσης της διαβίωσης και φροντίδας του ανηλίκου σε ανάδοχους γονείς, σύμφωνα με τις διατάξεις της κείμενης νομοθεσίας.

Ø Θεμελιώδεις αρχές

Σύμφωνα με το σχέδιο νόμου, οι θεμελιώδεις αρχές, που διέπουν τις προτεινόμενες διατάξεις και οι οποίες οφείλουν να γίνονται σεβαστές από την πλευρά των Αρχών, των επιτρόπων αλλά και εν γένει όλων των εμπλεκομένων οργάνων, είναι οι ακόλουθες:

1. Απαγόρευση των διακρίσεων, που επιβάλλει την παροχή ίσης προστασίας για όλα τα παιδιά εντός της ελληνικής επικράτειας, ανεξαρτήτως του τόπου διαμονής τους.

2. Ανεξαρτησία και αμεροληψία, που επιτυγχάνονται δια του αποκλεισμού οργανισμών και ιδρυμάτων από την άσκηση καθηκόντων επιτροπείας.

3. Διασφάλιση της ποιότητας, με την πρόβλεψη της υποχρεωτικής ύπαρξης στο πρόσωπο του επιτρόπου κατάλληλων επαγγελματικών προσόντων, γνώσεων και δεξιοτήτων, με την πρόβλεψη κατάλληλης αρχικής και συνεχούς κατάρτισης από τις αρμόδιες αρχές.

4. Βιωσιμότητα, δια των επαρκών ανθρώπινων και χρηματοδοτικών πόρων, που το κράτος οφείλει να διαθέτει για τη λειτουργία του συστήματος επιτροπείας,

5. Συμμετοχή του παιδιού, ώστε να διασφαλίζεται ότι τα παιδιά λαμβάνουν με τρόπο κατανοητό για εκείνα κατάλληλη πληροφόρηση σχετικά με το πεδίο εφαρμογής του καθεστώτος επιτροπείας και σχετικά με όλες τις διαθέσιμες υπηρεσίες που μπορούν να τους παράσχουν συνδρομή.

Τέλος, για πρώτη φορά, θεσμοθετείται ο τρόπος αξιολόγησης του βέλτιστου συμφέροντος του ανηλίκου και η έκταση της ευθύνης για τις ενέργειες του επαγγελματία επιτρόπου.

Ø Τρία Μητρώα

Στο σχέδιο νόμου προβλέπεται η σύσταση Διεύθυνσης Προστασίας του συστήματος επαγγελματικής επιτροπείας και θεσμοθετείται η τήρηση τριών Μητρώων, του Μητρώου Ασυνόδευτων Ανηλίκων, του Μητρώου Επαγγελματιών Επιτρόπων και ενός νέου, του Μητρώου Κέντρων Φιλοξενίας Ασυνόδευτων Ανηλίκων.

Ø Άρθρο 44

Προβλέπεται διαδικασία σαφής για την αξιοποίηση της ακίνητης περιουσίας της που περιήλθε από το Υπουργείο Υγείας στο Υπουργείο Εργασίας.

1.   Ορίζεται ότι η αξιοποίηση γίνεται μόνο για προνοιακούς ή  κοινωφελείς σκοπούς.

2.   Καθορίζεται με ΚΥΑ η διαδικασία δημιουργίας φακέλου ακινήτου.

Ø Άρθρο 45

Όλες οι συμβάσεις μετακινήσεων για ΑμεΑ, πολυτέκνους, γ’ ηλικία που υπογράφονται μεταξύ του Υπουργείου Εργασίας και των φορέων παροχής συγκοινωνιακού έργου δηλαδή ΟΟΣΑ, ΟΑΣΘ, ΚΤΕΛ, θα ισχύουν από 1/1 κάθε έτους, ανεξαρτήτως του χρόνου υπογραφής τους.  

Ø Άρθρο 46

Οικονομική ενίσχυση για ΑμεΑ θα δίδεται και σε πολίτες τρίτων χωρών που διαμένουν στην Ελλάδα, εφ’ όσον περάσουν από ΚΕΠΑ και πάρουν βεβαίωση ότι δεν έχουν δυνατότητα βιοπορισμού.

Ø Άρθρο 47

Η εφαρμογή της διάταξης για τη διάθεση και κατανομή των καθαρών εσόδων του Ειδικού Κρατικού (Πρωτοχρονιάτικου) Λαχείου Κοινωνικής Αντίληψης για κοινωνικές πολιτικές.

Ø Άρθρο 48

Άφορα την αναμόρφωση της θεσμικής αποστολής του ΕΚΚΑ προκειμένου να ανταποκριθεί στις νέες αρμοδιότητες που αναλαμβάνει όπως για την υλοποίηση του νόμου αναδοχής-υιοθεσίας και την ειδική επιτροπεία ασυνόδευτων προσφυγόπουλων για ψυχοκοινωνική στήριξη ευπαθών κοινωνικών ομάδων καθώς και την γνωμοδότηση του ΕΚΚΑ σε θέματα κοινωνικής πολιτικής. 

Για όλους τους παραπάνω λόγους αυξάνεται ο αριθμός των μελών του Διοικητικού Συμβούλιου από 7  σε 11.

Δ. Λοιπές διατάξεις

Ø Παραχώρηση ακινήτων ΟΑΕΔ - Άρθρο 36

Προβλέπεται η δυνατότητα παραχώρησης ακινήτων του ΟΑΕΔ σε νομικά πρόσωπα κοινωφελούς ή ανθρωπιστικού χαρακτήρα για χρήσεις κοινωφελούς χαρακτήρα, καθώς και σε φορείς κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας. Επιπλέον, προβλέπεται η δυνατότητα παραχώρησης σε δευτεροβάθμιες και τριτοβάθμιες συνδικαλιστικές οργανώσεις.

Ø Ανάθεση της φροντίδας των ελεύθερων χώρων εντός των οικισμών τ. ΟΕΚ στους δήμους -Άρθρο 38

Στους οικισμούς των εργατικών κατοικιών υπάρχουν ελεύθεροι χώροι εντός των οικοδομικών τετραγώνων μεταξύ των πολυκατοικιών, που είναι σε κοινή χρήση (π.χ. παιδικές χαρές, εσωτερικοί πεζόδρομοι, χώροι πρασίνου κτλ)  που χρήζουν συντήρησης.

Με την παρούσα ρύθμιση, η φροντίδα και συντήρηση των χώρων αυτών ανατίθεται στους οικείους Δήμους. Μέχρι σήμερα το πλαίσιο ήταν εντελώς αρρύθμιστο με αποτέλεσμα, είτε να επωμίζονταν την ευθύνη οι ίδιοι οι κάτοικοι, είτε οι Δήμοι πρωτοβουλιακά.

Η παρούσα νομοθετική ρύθμιση έρχεται να συμπληρώσει μια σειρά πρωτοβουλιών που έχουμε λάβει για την επίλυση χρόνιων ζητημάτων των εργατικών κατοικιών. Ενδεικτικά: ευνοϊκές ρυθμίσεις αποπληρωμής οφειλών των οικιστών, όπως νέα ενιαία μειωμένη τιμή παραχώρησης κατοικιών για όλους τους οικισμούς, αύξηση του αριθμού των δόσεων, κούρεμα τόκων, ειδικά μέτρα για τους άνεργους και τις ευπαθείς κοινωνικές ομάδες.

Ø Αναγνώριση Συνδέσμου Βιομηχανιών Βορείου Ελλάδος ως ισότιμου κοινωνικού εταίρου - Άρθρο 41

Αναγνωρίζεται θεσμικά ως ισότιμος των λοιπών αντιπροσωπευτικών εργοδοτικών οργανώσεων. Με τον τρόπο αυτό:  α) πραγματώνεται πληρέστερα το νομοθετικό καθεστώς περί συμμετοχής στις συλλογικές διαπραγματεύσεις των αναγνωριζομένων ως ευρύτερης ή πανελλήνιας εκπροσώπησης εργοδοτικών οργανώσεων, β) στηρίζεται η περιφέρεια της χώρας και γ) εκπληρώνεται η στόχευση της κυβέρνησης για  αποκέντρωση.