Ενεργειακές κοινότητες – δείγμα πολιτικής πέρα από τα μνημόνια

Άρθρο του

ΚΩΣΤΑ ΣΠΑΡΤΙΝΟΥ

βουλευτή Αχαΐας ΣΥΡΙΖΑ

Ο νόμος του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας για τις Ενεργειακές Κοινότητες που ψηφίστηκε πρόσφατα από τη Βουλή αποτελεί ένα σαφές δείγμα της κυβερνητικής πολιτικής. 

Δεν είναι μνημονιακή δέσμευση αλλά φέρνει ακέραια τη σφραγίδα των πολιτικών αντιλήψεων της Κυβέρνησης και σηματοδοτεί την πορεία για την επόμενη μέρα. Έχουν υπάρξει και άλλες σημαντικές μη μνημονιακές νομοθετήσεις στο παρελθόν που συχνά δεν κέρδιζαν τη δημοσιότητα που άξιζαν, από τη σκοπιμότητα της Αντιπολίτευσης και των φιλικών προς αυτή ΜΜΕ να αναδεικνύουν μόνο τις δύσκολες πλευρές των νομοθετημάτων. Στο εξής, και ιδιαίτερα μετά τον Αύγουστο, οι νομοθετήσεις της Κυβέρνησης θα μπορούν να αντανακλούν την πολιτική της βούληση και ως τέτοιες να κρίνονται από τον ελληνικό λαό.

Ο νόμος αυτός είναι μια σημαντική τομή για πολλούς λόγους.

·         Οι ενεργειακές κοινότητες αποτελούν μια τρίτη εκδοχή στην παραγωγή ενέργειας, από τον τομέα της κοινωνικής οικονομίας, μετά τους παραγωγούς του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα. Στηρίζεται στην αρχή της αποκέντρωσης και της τοπικότητας και ενισχύει τον σημαντικό ρόλο της κυκλικής οικονομίας, της συνεργατικότητας και της συλλογικότητας.

·         Πρώτη η χώρα μας στην ΕΕ θεσμοθετεί και πρωτοπορεί στις ευρωπαϊκές εξελίξεις στον τομέα, δίνοντας την ευκαιρία στους τελικούς καταναλωτές να παράγουν τη δική τους καθαρή ενέργεια από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ).

·         Ο νόμος που ψηφίστηκε ακολουθεί τις κατευθύνσεις της συνθήκης του Παρισιού για το περιβάλλον και την ευρωπαϊκή πολιτική 2020 – 2030 για τις ΑΠΕ.  Το περιβάλλον έτσι ανάγεται σε βασικό πυλώνα δίκαιης και μακρόπνοης ανάπτυξης και διασφαλίζεται η προστασία του.

Οι κεντρικοί στόχοι του νόμου είναι η υποστήριξη της καινοτομίας, η βελτίωση της ενεργειακής αποδοτικότητας, η ενίσχυση της διείσδυσης των ΑΠΕ και της αυτοπαραγωγής, η μείωση του ενεργειακού κόστους για νοικοκυριά και μικρομεσαίες επιχειρήσεις, καθώς και η ενίσχυση της κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας.

Υπάρχει πλέον ένα χρήσιμο εργαλείο για την παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας και ιδιαίτερα για την ενεργειακή αυτονομία των νησιωτικών περιοχών, που δεν είναι συνδεδεμένες με το ηπειρωτικό δίκτυο ενέργειας. 

Με το νόμο δημιουργούνται κίνητρα υποστήριξης για αποκέντρωση της παραγωγής και ενίσχυση της τοπικότητας, καθώς θα πρέπει η πλειοψηφία των μελών των ενεργειακών κοινοτήτων να σχετίζονται με τον τόπο στον οποίο βρίσκεται η έδρα της κοινότητας.

Ενθαρρύνεται επίσης η συμμετοχή της Τοπικής Αυτοδιοίκησης α΄ και β΄ βαθμού στα εγχειρήματα των ενεργειακών κοινοτήτων, δίνοντας έτσι την ευκαιρία στους Δήμους και στις Περιφέρειες αφενός να ασκήσουν κοινωνική πολιτική για την καταπολέμηση της ενεργειακής φτώχειας και αφετέρου να συμβάλουν ώστε να αντιμετωπιστούν τα μονοπώλια της ενέργειας που καιροφυλακτούν να εκμεταλλευτούν τις ΑΠΕ.

Ενεργειακή κοινότητα μπορούν να συστήσουν π.χ. οι κάτοικοι μιας πολυκατοικίας και να εγκαταστήσουν φωτοβολταϊκό σύστημα, εφαρμόζοντας ενεργειακό συμψηφισμό της παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας με τις καταναλώσεις των διαμερισμάτων ή ΟΤΑ εγκαθιστώντας ανεμογεννήτρια ή φωτοβολταϊκό σύστημα ώστε να εξασφαλίσουν  ενεργειακό συμψηφισμό με τις καταναλώσεις τους και τις καταναλώσεις  των ευάλωτων πολιτών της περιοχής τους ή επιχειρήσεις, μειώνοντας το ενεργειακό τους κόστος.

Απεγκλωβίζεται η χώρα από τις αποσπασματικές παρεμβάσεις των προηγούμενων ετών, που είχαν στόχο το γρήγορο κέρδος και δεν εντάχθηκαν ποτέ σε στρατηγικό πλαίσιο παραγωγικής ανασυγκρότησης, που εξυπηρέτησαν αμφίβολης φερεγγυότητας επιχειρηματικά σχέδια τα οποία συχνά ναυαγούσαν.

Φέτος είναι η πρώτη χρονιά που σε παγκόσμια κλίμακα οι ΑΠΕ πρόσθεσαν περισσότερες μονάδες ενέργειας σε σχέση με το κάρβουνο, την πυρηνική ενέργεια ή άλλες μορφές παραγωγής ενέργειας. Αυτό μας δείχνει χωρίς αμφιβολία, ότι το μέλλον της ενέργειας είναι η παραπέρα ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών και θα πρέπει η χώρα μας, ανεξαρτήτως των δεσμεύσεων της Συμφωνίας του Παρισιού και των νέων στόχων της ΕΕ, να προχωρήσει με ολοκληρωμένο και βιώσιμο σχέδιο προς αυτή την κατεύθυνση, να ενθαρρύνει τη συμμετοχή των πολιτών αλλά και των ΟΤΑ α΄και β΄βαθμού στις ενεργειακές κοινότητες, εκμεταλλευόμενη τα συγκριτικά πλεονεκτήματα κάθε περιοχής και πάντα με σεβασμό στο περιβάλλον.

Στα πλαίσια αυτού του στόχου, ο νόμος βάζει τις βάσεις για την αλλαγή του ενεργειακού προτύπου με τη συμμετοχή των πολιτών και των κοινωνιών, μακρυά από μονοπωλιακές αντιλήψεις, δίνοντας κίνητρα σε κάθε νοικοκυριό, σε κάθε επιχείρηση, σε κάθε μικρή και μεγάλη κοινότητα.