«Η Πάτρα στην Κατοχή και στην Αντίσταση»

«Η όξυνση της συλλογικής ιστορικής μνήμης και η ανάδειξη των ονομάτων των μαρτύρων του αντιφασιστικού αγώνα της επαρχίας Πατρών και των συνθηκών διαβίωσής τους στα μπουντρούμια των ναζί, έχει ιδιαίτερη σημασία, καθώς μέσα από τα συντρίμμια που άφησε ο ναζισμός πριν επτά δεκαετίες επανακάμπτει σήμερα, και κουνά απειλητικά το δάκτυλο σε όσους επιμένουμε πως είναι ντροπή να επιτρέψουμε την αναβίωση του ναζιστικού μιάσματος».

Κυκλοφορεί σε Γ΄ έκδοση το βιβλίο που δεν πρέπει να λείψει από καμία βιβλιοθήκη

Τι απέγιναν οι αγωνιστές της Αντίστασης; Είναι το φυσικό ερώτημα που έρχεται ν' απαντήσει, μετά την εμπεριστατωμένη αναφορά στην κατοχική δράση τους, η Γ΄ έκδοση του βιβλίου του Πατρινού συνταξιούχου τυπογράφου και ερασιτέχνη ιστορικού ερευνητή Γιώργου Μόσχου «Η Πάτρα στην Κατοχή και στην Αντίσταση», των εκδόσεων «Γιάννης Πικραμένος», που κυκλοφορεί εμπλουτισμένη με 140 σελίδες επιπλέον, αριθμώντας πλέον 510 σελίδες και φιλοδοξώντας ν' αποτελέσει πολύτιμο κειμήλιο Ιστορίας της πόλης!

Ποια είναι, όμως, τα ονόματα των αντιστασιακών του ΕΛΑΣ, που με αποφάσεις των κακουργιοδικείων Αχαΐας, Αιτ/νίας, Ηλείας, Μεσολογγίου οδηγήθηκαν στο εκτελεστικό απόσπασμα;

Για την τιμή που «περιποίησαν» στους αγωνιστές της ΕΛΑΣίτικης Αντίστασης οι μεταβαρκιζιανές κυβερνήσεις, για την προσφορά τους στον αντιφασιστικό αγώνα του 1941-1944 μαθαίνουμε από τον κατάλογο εκτελεσμένων, που, μάλιστα, έχει περάσει στα ΦΕΚ των μεταβαρκιζιανών κυβερνήσεων και αντίγραφό του δημοσιεύεται στο βιβλίο, που πήρε το δρόμο για το τυπογραφείο «Μεταξά Επ. και Σία ΟΕ», ώστε τις επόμενες ημέρες να εμφανιστεί στις βιτρίνες των βιβλιοπωλείων.

Από την επομένη ημέρα κιόλας της εφαρμογής της συνθήκης της Βάρκιζας, άρχισε πογκρόμ διώξεων και δολοφονιών τους, ενώ ένα χρόνο μετά 27.000 πολιτικοί κρατούμενοι το 1945 στις φυλακές κατηγορούνταν για φόνους που δήθεν διέπραξαν κατά το διάστημα της Κατοχής. Κι αφού θεσπίστηκαν τα κακουργιοδικεία και στη συνέχεια ψηφίστηκε το Γ΄ Ψήφισμα το 1946, εντάθηκε το όργιο τρομοκρατίας και στημένων δικών στα δικαστήρια σκοπιμότητας της περιοχής Αχαϊοήλιδας και Αιτωλοακαρνανίας, όπως και σε όλη την υπόλοιπη Ελλάδα.

Ακόμη, ποια είναι η ερυθροσταυρίτισσα Ξανθή Πολιτικού, που υπηρέτησε ως εθελόντρια νοσοκόμα του ΕΕΣ από το 1925, που ήρθε στην Πάτρα, μέχρι το 1944, που απελευθερώθηκε η πόλη; Ποια είναι η νοσοκόμα που μετείχε στη μοναδική επίσημη ανταλλαγή των ομήρων πατριωτών με ναζί κρατουμένους στην Πάτρα; Ποια ήταν η ερυθροσταυρίτισσα που, καβάλα στο άλογό της, παρέα με τον πιστό της σκύλο, εκτελούσε το ουμανιστικό της καθήκον, όπου την καλούσε αυτό!

Ποια ήταν η μορφή του Μυλωνά Κωνσταντίνου (ή Άγγελου), από τα Σουδενά Καλαβρύτων, γραμματέα του ΕΑΜ Πάτρας, που δολοφονήθηκε παραμονή Χριστουγένων του 1943, στη διασταύρωση Σολωμού και Γ. Ολυμπίου, από πυρά Γερμανών, που τον καταδίωκαν ενώ συναντιόταν με το γραμματέα Αχαΐας του ΚΚΕ Βαγγ. Αργυρόπουλο (ή Δημητρίου), μετά από προδοσία του γκεσταπίτη Δημ. Κουτρούκη (ή Ελπιδοφόρου); 

Γι αυτό φρόντισε ο στενός του φίλος, αείμνηστος πια, Αντώνης Πριονάς, με την έφεσή του προς την αγιογραφία, να μας δώσει σκίτσο της μορφής του, που δημοσιεύεται στο βιβλίο, καθώς μέχρι σήμερα δεν έχει εντοπιστεί άλλο σκίτσο του.

Επίσης, ποια ήταν η μορφή του 41χρονου δασκάλου Γεωργόπουλου Γιάννη του Παναγ., που τον εκτέλεσαν στις 6 Ιουνίου 1943 οι Ιταλοί στο Κούρνοβο Φθιώτιδος, αφού νωρίτερα παρουσιάστηκε στην ιταλική Αστυνομία, που έδρευε στο κάτω μέρος της πλ. Αγ. Γεωργίου Πάτρας, στην επιταγμένη οικία Παπαγιαννόπουλου, προκειμένου να ελευθερωθεί άλλος συνονόματός του, που ήταν κρατούμενος ως κομμουνιστής.

Ποια ήσαν τα 17 ονόματα Πατρινών της λίστας συνεργατών του Ερενστρώλε;

Και, τέλος, τι δείχνει ο Xάρτης οχυρωματικών έργων των Γερμανών στην Πάτρα, τις ημέρες της απελευθέρωσης, από το αρχείο του Richard Matthaei, που διεσώθη, από τους φιλίστορες Βύρ. Τεζαψίδη και -τον Πατρινό- Γιώργο Καρέλα και απεικονίζει την έδρα του Διοικητή του Ναυτικού Δυτικής Ελλάδας;

Τι απέγινε η επιταγμένη από τους Γερμανούς θαλαμηγός "Αργώ", του εφοπλιστή Ρωσόλυμου, με την οποία διαπεραιώθηκαν στην απέναντι ακτή της Ιτέας ο Μάγκνους και το επιτελείο του; 

Κι ακόμη, ο αείμνηστος πια από πέρυσι, αντάρτης του ΕΛΑΣ Νίκος Αναστασόπουλος (Νίκος ο μπακάλης), από τα Καντριάνικα Πατρών, επικεφαλής του Λόχου Μηχανημάτων, κουνιάδος του απαγχονισμένου Κ. Κακού, αδελφού της επίσης αείμνηστης ΕΠΟΝίτισσας Λαμπρινής Κακού, μιλάει για το άγνωστο επεισόδιο της Δεκεμβριανής σύρραξης στην Κρήνη, μεταξύ των ανταρτών του ΕΛΑΣ και των Βρετανών στρατιωτών του ταξίαρχου Μπλοκ. Ποια ήταν η κατάληξη, όμως;

Στα παραπάνω ερωτήματα έρχεται να απαντήσει η τρίτη έκδοση του βιβλίου, που περιγράφει στιγμή προς στιγμή και οδό προς οδό τη ζοφερή κατάσταση της Πάτρας και των κατοίκων της στα τριάμισι χρόνια της φασιστικής κατοχής.

Καρπός επταετούς έρευνας, το βιβλίο «Η Πάτρα στην Κατοχή και στην Αντίσταση» σήμερα αποτελεί πνευματικό κόσμημα για τη βιβλιοθήκη των φίλων του βιβλίου, καθώς ξεκίνησε με 330 σελίδες, ανέβηκε στις 470 στη β΄ έκδοσή του και σήμερα περιλαμβάνει 510 σελίδες, με νέα πρόσθετα κεφάλαια.