Ελληνικά Αμυντικά Συστήματα: Ιδιωτικοποίηση εν κρυπτώ για χάρη του Ζελένσκι

(EUROKINISSI/ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΟΝΤΑΡΙΝΗΣ)

 

Η Ελλάδα μένει χωρίς βιομηχανία παραγωγής πυρομαχικών καθώς τα ΕΑΣ περνάνε σε σλοβακική εταιρεία που θα καλύπτει οπλικές ανάγκες της Ουκρανίας

Μια ιστορική, στην κυριολεξία, και σούπερ αναγκαία για την εθνική άμυνα βιομηχανία, τα Ελληνικά Αμυντικά Συστήματα Α.Ε., εταιρεία στην οποία είχε συμπεριληφθεί το μεγαλύτερο μέρος των δραστηριοτήτων της ιστορικής ΠΥΡΚΑΛ και της Ελληνικής Βιομηχανίας Όπλων, ιδιωτικοποιήθηκε «εν κρυπτώ και παραβύστω»  αναφέρει σε άρθο του ο με απόφαση της γενικής συνέλευσης των μετόχων της, δηλαδή των υπουργείων Άμυνας και Οικονομίας. Ουσιαστικά η ιδιωτικοποίηση έγινε για να παραχθούν οβίδες μεγάλου διαμετρήματος, οι οποίες προορίζονται για την… Ουκρανία.

Το deal

Το Δημόσιο ενέκρινε πριν από λίγες μέρες, στη γενική συνέλευση μετόχων των Ελληνικών Αμυντικών Συστημάτων (ΕΑΣ), τη συμφωνία συνεργασίας με τη βιομηχανία όπλων της πρώην Τσεχοσλοβακίας, δηλαδή με τη σλοβακική εταιρεία MSM, που ελέγχεται από τον όμιλο CSG της Τσεχίας (κάποτε ήταν κρατικός και παρήγαγε για τον σοβιετικό στρατό).

Ειδικότερα, θα ιδρυθεί μια κοινή εταιρεία, η οποία θα αναλάβει να «τρέξει» την παραγωγική δραστηριότητα πυρομαχικών και TNT στη μονάδα του Λαυρίου των ΕΑΣ. Τα μηχανήματα και τα κτήρια θα παραμείνουν στην ιδιοκτησία των ΕΑΣ, αλλά θα παραχωρηθεί η χρήση τους στη νέα κοινή εταιρεία, που θα αποτελέσει το όχημα ελέγχου των ΕΑΣ από τη σλοβακική εταιρεία. Στην εταιρεία-όχημα το 51% θα έχουν οι Σλοβάκοι, έναντι 49% των ΕΑΣ. Σύμφωνα με τη συμφωνία, Σλοβάκος θα είναι ο CEO της εταιρείας, ενώ και 3 από τα 5 μέλη του Δ.Σ. θα είναι επίσης Σλοβάκοι.

Από την πλευρά των Σλοβάκων θα υπάρξει «ένεση» κεφαλαίων 51 εκατ. ευρώ, μαζί με 33 εκατ. επιδότησης από τη Ε.Ε. Αντικείμενο της συμφωνίας είναι η παραγωγή 1,2 εκατομμυρίων οβίδων 155 χιλιοστών που θα παραδοθούν στον ουκρανικό στρατό! Στο Λαύριο θα γίνεται η γόμωση των βλημάτων, ενώ τα μεταλλικά περιβλήματα θα κατασκευάζονται στη Σλοβακία.

Καταγγελίες από τον Απρίλιο

Είναι πάντως χαρακτηριστικό του σχεδιασμού ότι τα ΕΑΣ παρήγαγαν εδώ και χρόνια τον συγκεκριμένο τύπο οβίδων, άρα υπήρχε η τεχνογνωσία. Και, όπως υποστηρίζουν οι εργαζόμενοι στην επιχείρηση, με μια επένδυση μόλις 5 εκατ. ευρώ θα υπήρχε η αναγκαία υποδομή επαναπαραγωγής τους. Αξίζει να σημειωθεί ότι η παραγωγή τους διακόπηκε επί κυβέρνησης Μητσοτάκη, και μάλιστα την άνοιξη ο βουλευτής του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝ.ΑΛΛ. Δημήτρης Μπιάγκης είχε καταθέσει ερώτηση στη Βουλή, στην οποία ανέφερε χαρακτηριστικά: «Σύμφωνα με σχετικά δημοσιεύματα, η κυβέρνηση αξιολογεί προτάσεις δύο ξένων εταιρειών για συνεργασία με την εταιρεία των Ελληνικών Αμυντικών Συστημάτων ΑΒΕΕ (ΕΑΣ) για τη γόμωση πυρομαχικών βλημάτων διαμέτρου 155 χιλ. με εισαγόμενους κορμούς, αφού η διοίκηση των ΕΑΣ “φρόντισε” σκανδαλωδώς να διακοπεί η εγχώρια παραγωγή τους». Και ρωτά, με βάση την πληροφόρηση ότι οι χώροι παραγωγής οπλικών συστημάτων θα γίνουν αποθήκες, «τι θα συμβεί αν χρειαστεί το ΓΕΣ αναπλήρωση αποθέματος πυρομαχικών βλημάτων πυροβολικού ή το ΓΕΝ πυρομαχικά ασκήσεων και μάχης φρεγατών 76 χιλιοστών, δεδομένου ότι τα ΕΑΣ πρόσφατα παρέδωσαν πάνω από 18.000 τέτοια βλήματα στο Πολεμικό Ναυτικό, όταν η γραμμή παραγωγής τους θα είναι αποθήκη;».

Οι εργαζόμενοι

Είναι επίσης χαρακτηριστική και η καταγγελία του σωματείου των εργαζομένων στις 16 Απριλίου 2024, σύμφωνα με την οποία «συγκεκριμένος εργαζόμενος της προαναφερόμενης εταιρείας (σ.σ.: εννοείται μάλλον της σλοβακικής) μοίραζε φακέλους με χρήματα σε ορισμένους εργαζόμενους ενημερώνοντάς τους ότι είναι “δώρο του αντιπροσώπου” τής εν λόγω εταιρείας».

Σε επιστολή τους προς τον πρωθυπουργό και τον υπουργό Άμυνας, οι εργαζόμενοι, πέρα από τα δίκαια αιτήματα για την τύχη των εργαζόμενων στα ΕΑΣ Υμηττού, επισύναψαν και βίντεο των θερμικών κατεργασιών των οβίδων 155 mm, οι οποίες πριν από την εξαγγελία Μητσοτάκη για μετατροπή του χώρου σε «πάρκο υπουργείων» παράγονταν στον Υμηττό!

Και διερωτώνται οι εργαζόμενοι: «Έχουν αναρωτηθεί πόσο θα κοστίσει αυτή η κάλυψη των “κενών” της άμυνας όταν θα στραφούν να προμηθευτούν τον αναγκαίο εξοπλισμό στις διεθνείς αγορές εν μέσω πολέμου στην Ουκρανία, αντί να απευθυνθούν στην εγχώρια αμυντική βιομηχανία; Τα κτήρια των υπουργείων είναι πιο σημαντικά από την άμυνα της χώρας;».

Βεβαίως, ο Κυριάκος Μητσοτάκης είχε δεσμευτεί από το 2020 ότι στον χώρο της βιομηχανίας στον Υμηττό θα γίνει «πάρκο υπουργείων». Και προφανώς γι’ αυτό διακόπηκε η παραγωγή των οβίδων 155 mm, που τώρα θα παράγονται υπό σλοβακική εποπτεία! Στην καλύτερη περίπτωση πρόκειται περί επικής γκάφας…

Δύο διαφορετικές ιστορίες

Ιστορία 1η: Μερικές μέρες μετά την κρίση των Ιμίων, στις αρχές του 1996, ο τότε υπουργός Εξωτερικών Θεόδωρος Πάγκαλος σε τηλεοπτική του συνέντευξη για τα γεγονότα εκείνων των ημερών είχε αποκαλύψει ότι η κυβέρνηση Σημίτη είχε απορρίψει κατηγορηματικά τις εισηγήσεις των επιτελικών στελεχών των Ενόπλων Δυνάμεων για συντριπτικό χτύπημα τουρκικών στόχων που ήταν «κλειδωμένοι» από την ελληνική Αεροπορία και τον στόλο. Εξηγώντας τους βασικούς λόγους για την επιλογή της στάσης που κρατήθηκε, αποκάλυπτε ότι μέσα στο πρώτο 24ωρο είχε δεχθεί τηλεφωνική κλήση από τον τότε υπουργό Εξωτερικών της αμερικανικής κυβέρνησης Μπιλ Κλίντον, τον Ρίτσαρντ Χόλμπρουκ, ο οποίος του είχε πει ότι σε περίπτωση επιθετικής ενέργειας της Ελλάδας κατά της Τουρκίας οι ΗΠΑ θα διέκοπταν τον εφοδιασμό της Ελλάδας σε αναγκαία ανταλλακτικά για τα μαχητικά αεροπλάνα και βαρύ οπλισμό (επιθετικούς και αμυντικούς πυραύλους κ.λπ.). Αυτό πρακτικά σήμαινε ότι η ελληνική πλευρά σε λίγες εβδομάδες θα ήταν στο έλεος του επιθετικού γείτονά της.

Οδήγησε αυτό το μάθημα στην ανάπτυξη και στην ισχυροποίηση της ελληνικής αμυντικής βιομηχανίας; Όχι. Οι παλιότεροι θα θυμούνται το θρίλερ με το ελληνικής κατασκευής ισχυρό αντιαεροπορικό πυροβόλο «Άρτεμις», που υπονομεύθηκε και δεν έγινε ποτέ μαζική παραγωγή του. Η Ελλάδα παρέμεινε όμηρος των ισχυρών προμηθευτών της και «φίλων» της. Και υπάρχουν δεκάδες τέτοιες ιστορίες για τους παροικούντες τη στρατιωτική Ιερουσαλήμ. Ιστορίες που αν μεταφράζονταν σε χρήμα, θα σήμαιναν εξοικονόμηση δισεκατομμυρίων δολαρίων από το 1996 μέχρι σήμερα.

Ιστορία 2η: Το 1940 η αποτελεσματική αντιμετώπιση της ιταλικής επίθεσης οφειλόταν μεταξύ άλλων και στον απρόσκοπτο εφοδιασμό του Ελληνικού Στρατού με πυρομαχικά κάθε είδους (οι στρατιωτικοί σήμερα γνωρίζουν πολύ καλά ότι τα logistics του Στρατού είναι πολύ κρίσιμο μέγεθος). Τα οποία μάλιστα πρόσφερε δωρεάν στο σύνολό τους μια τότε ιδιωτική ελληνική βιομηχανία, η ΠΥΡΚΑΛ. Ανήκε στον Όμιλο Μποδοσάκη, μέχρι που κρατικοποιήθηκε το 1982 ως «προβληματική» -και ήταν- από την κυβέρνηση Παπανδρέου.

Από τότε πέρασε μια 25ετία. Και το μόνο «γιατρικό» που ακουγόταν συνεχώς ήταν «ιδιωτικοποίηση» και συνεχής συρρίκνωση του προσωπικού αλλά και της παραγωγής.

Λίγη ιστορία

Η ΠΥΡΚΑΛ ιδρύθηκε το 1874 ως Ελληνικόν Πυριτιδοποιείον. Επί 150 χρόνια ήταν ο βασικός προμηθευτής πυρομαχικών των ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων, ενώ οι εξαγωγές των προϊόντων της σε όλο τον κόσμο υπήρξαν πάντοτε πολύ σημαντικές. Το 1908 συγχωνεύθηκε με τον βασικό ανταγωνιστή της, την Αδελφοί Μαλτσινιώτη Α.Ε. Αυτή η εταιρεία αργότερα μετονομάστηκε σε ΠΥΡΚΑΛ. Από το 1934 η εταιρεία πέρασε στα χέρια του Πρόδρομου Μποδοσάκη-Αθανασιάδη, ενός από τους πλέον σημαντικούς παράγοντες της ελληνικής βιομηχανίας κατά τον 20ό αιώνα. Ο Μποδοσάκης μέχρι το 1922 ήταν ο μεγαλύτερος βιομήχανος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Παρά τη θερμή υποστήριξή του από τον Κεμάλ Ατατούρκ, που του ζητούσε να μείνει στο νέο τουρκικό κράτος, ο Μποδοσάκης εγκατέλειψε στη γειτονική χώρα περιουσία ίση με το τότε ενεργητικό της Εθνικής Τράπεζας. Είχε προλάβει να διώξει και να μεταφέρει στην Ελλάδα περιουσία αντίστοιχου μεγέθους. Η ΠΥΡΚΑΛ έγινε τελικά μέρος μιας βιομηχανικής αυτοκρατορίας που δημιούργησε ο Μποδοσάκης στην Ελλάδα σε βιομηχανία, εξορύξεις κ.λπ.

Ο βενιζελικός Μποδοσάκης

Σύμφωνα με τα απομνημονεύματα του ίδιου, ο Μποδοσάκης υπήρξε αρχικά ένθερμος υποστηρικτής του Ελευθέριου Βενιζέλου και χρηματοδότησε με το ποσό των 500.000 δραχμών τον Δημήτρη Λαμπράκη, τον οποίο του σύστησε ο βενιζελικός στρατηγός Γεώργιος Κατεχάκης, ώστε να εκδώσει την εφημερίδα Ελεύθερον Βήμα, που μετονομάστηκε αργότερα στο γνωστό Βήμα.

Η ΠΥΡΚΑΛ ευνοήθηκε ιδιαίτερα από τις εξαγωγές πολεμικού υλικού προς τη δημοκρατική κυβέρνηση της εμπόλεμης Ισπανίας κατά τον εμφύλιο πόλεμο της περιόδου 1936-1939, και τούτο παρά την ύπαρξη στην εξουσία του Ιωάννη Μεταξά.

Κατοχή και αναγέννηση

Κατά την περίοδο της Κατοχής, οι εγκαταστάσεις της πέρασαν στα χέρια των Γερμανών, που τις βρήκαν άθικτες, καθώς τα σχέδια απομάκρυνσης του εξοπλισμού και ανατίναξής τους δεν υλοποιήθηκαν. Οι Γερμανοί ωστόσο δεν απέτυχαν στο ανάλογο δικό τους σχέδιο και φεύγοντας από την Ελλάδα έκλεψαν τον εξοπλισμό της ΠΥΡΚΑΛ και άφησαν ερείπια.

Επαναλειτούργησε μετά το 1946 και αρχικά ασχολήθηκε με την παραγωγή μεταλλικών ειδών και καταναλωτικών προϊόντων, αλλά σύντομα απέκτησε την παλιά της αίγλη χάρη σε μια σειρά από παραγγελίες του Ελληνικού Στρατού, του ΝΑΤΟ και -παραδόξως- της Δυτικής Γερμανίας. Στις επόμενες δύο δεκαετίες η ΠΥΡΚΑΛ αναγεννήθηκε και προόδευσε δημιουργώντας νέες εγκαταστάσεις και αναπτύσσοντας νέα προϊόντα.

Ανταγωνισμός και συγχώνευση

Ωστόσο η ΠΥΡΚΑΛ δέχτηκε μεγάλο πλήγμα όταν στα 1976 το ελληνικό κράτος αποφάσισε να δημιουργήσει την ΕΒΟ (Ελληνική Βιομηχανία Όπλων). Τότε της αφαιρέθηκε η προμήθεια του Ελληνικού Στρατού με τα αυτόματα τυφέκια FN. Αντιθέτως, στην ΕΒΟ ανατέθηκε η παραγωγή του G3, που αποτέλεσε το βασικό όπλο του Ελληνικού Στρατού. Η ανάπτυξη της ΕΒΟ έβλαψε σοβαρά την ΠΥΡΚΑΛ, καθώς οι δύο εταιρείες προσέφεραν ανταγωνιστικά προϊόντα. Στη δεκαετία του ’70 η εταιρεία υπέστη αρκετά πλήγματα ακόμα, καθώς έχασε πολλούς από τους παραδοσιακούς πελάτες της στο εξωτερικό. Εξακολούθησε να παράγει πυρομαχικά, νάρκες, βόμβες, πυροκροτητές, ηλεκτρονικά συστήματα. Συμμετείχε στην παραγωγή των αντιαεροπορικού πυραύλου Stinger. Ανέπτυξε δικά της σχέδια οπλικών συστημάτων στη δεκαετία του ’90 και μια ελληνικής σχεδίασης ανεμογεννήτρια το 2002. Το 2004 συγχωνεύτηκε με την ΕΒΟ δημιουργώντας έτσι τα ΕΑΣ (Ελληνικά Αμυντικά Συστήματα).

Στάθης Σχινάς - avgi.gr