Αναζητά τα ίχνη του θείου της, που χάθηκαν στην Πάτρα τον Μάρτη του 1949, στον εμφύλιο

Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΔΗΜ. ΜΟΣΧΟΥ

γραμμ. της ΕΣΔΙΑ ν. Αχαΐας 1940-1974 (gmosxos1@hotmail.com)

 

Ο μαρτυρικός 26χρονος μαχητής του ΔΣ Πελοποννήσου 

Πανταζής Χριστοδουλόπουλος από την Ηλεία

Εξήντα δυο χρόνια από την λήξη του Εμφυλίου και οι οδυνηρές μνήμες είναι ακόμη ζωντανές. Ειδικά για όσους έχασαν δικό τους άνθρωπο. Μια τέτοια περίπτωση είναι αυτή του 26χρονου Πανταζή Χριστοδουλόπουλου του Γεωργίου και της Σοφίας, το γένος Χριστόπουλου, από την Ηλεία. Μέλος της Επιτροπής Διαφώτισης του Αρχηγείου Αχαϊοήλιδας της 3ης Μεραρχίας του Δ.Σ. Πελοποννήσου. Τον αναζητά η ανηψιά του Γεωργία Τριγάζη, γιατρός στο επάγγελμα, που απευθύνθηκε στην Εταιρεία Συλλογής Διάσωσης Ιστορικών Αρχείων ν. Αχαΐας 1940-1974.

Γεννημένος στην κοινότητα Καλίδονας Ζαχάρως του νομού Ηλείας τον Ιανουάριο του 1923, ενός χωριού που οι κάτοικοί του έχουν αγωνιστική παράδοση και προσφορά στην πατρίδα, από τα χρόνια του απελευθερωτικού αγώνα του 1821, ο Πανταζής Χριστοδουλόπουλος ακολουθεί στα βήματα των προγόνων του, ήτοι τις πρωτοπόρες οικογένειες των Γεωργακοπουλαίων, Πουρναίων, Δουκαίων, Δαραίων και Αλεξοπουλαίων, που έχουν δώσει αρκετούς κλέφτες στον αγώνα εναντίον της οθωμανικής αυτοκρατορίας και τόσες άλλες που μετείχαν τα επόμενα χρόνια μέχρι την γερμανο-ιταλική κατοχή

Έτσι στην διάρκεια της δικτατορίας Μεταξά, κι ενώ βρίσκεται στην εφηβική  ηλικία ο Πανταζής Χριστοδουλόπουλος που είναι γαλουχημένος με δημοκρατικές αντιλήψεις μυείται στο ΚΚΕ, στην νεολαία (ΟΚΝΕ) του οποίου γίνεται μέλος. Όταν η χώρα περιέρχεται στην Κατοχή των ιταλο-γερμανών, τον βρίσκει φοιτητή Ιατρικής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.

Μετέχει στην δημιουργία της ΕΠΟΝ ν. Ηλείας το φθινόπωρο του 1943 και στις 27 Μάρτη 1944, που πραγματοποιείται η Α΄ Νομαρχιακή Συνέλευση στο άδειο κτίριο του Αρχαιολογικού Μουσείου Ολυμπίας, λαβαίνει μέρος και εκλέγεται Γραμματέας του Ν.Σ. και από την θέση αυτή παλεύει με πάθος για την λευτεριά της πατρίδας από τον καταχτητή.

Άτομο με υψηλό ηθικό ανάστημα και μεγάλο κύρος, με ευφράδεια λόγου και ρητορική, όσοι τον έζησαν από κοντά θυμούνται πως συνέπαιρνε τους ακροατές του στις τοπικές συνελεύσεις της ΕΠΟΝ, στα χωριά της Ηλείας.  

Όταν τον Σεπτέμβρη του 1944 οι Γερμανοί αρχίζουν να υποχωρούν από την Ηλεία, στο πλαίσιο της σταδιακής τους απαγκίστρωσης από τις πόλεις της Πελοποννήσου, ο Πανταζής Χριστοδουλόπουλος λαβαίνει μέρος στην μάχη του  Πύργου από τις τάξεις του 12^ου Συντάγματος ΕΛΑΣ, εναντίον των ελλήνων συνεργατών των γερμανών, τους γνωστούς ταγματασφαλίτες του ταγματάρχη Γ. Κοκκώνη, όπου και η απελευθέρωση της πόλης τον βρίσκει τραυματία από τσολιάδικο βλήμα.

Έχοντας ως παράσημο το τραύμα αυτό, μετά την απελευθέρωση, η μεταβαρκιζιανή Πολιτεία τον καταδιώκει για την συμμετοχή του στον Αγώνα. Επανειλημμένως τον αναζητούν οι παρακρατικές ομάδες, που αποτελούνται από πρώην συνεργάτες των ναζί, οι οποίοι τώρα λυμαίνονται το κράτος με τις ευλογίες των εγγλέζων συμμάχων που ορίζουν την τύχη της χώρας, στο πλαίσιο της Συμφωνίας της Γιάλτας, για τον διαμοιρασμό του Κόσμου και ο Πανταζής Χριστοδουλόπουλος διαφεύγει στην Αθήνα για να μην τον δολοφονήσουν. Για να ζήσει, εργάζεται στο γνωστό ζαχαροπλαστείο «Αίγλη», κοντά στο Ζάπειο.

Είναι η εποχή που τα χωριά αδειάζουν, υπό τον φόβο των παρακρατικών συμμοριών της Δεξιάς και οι αγωνιστές της Αντίστασης καταφεύγουν στην ανωνυμία της πρωτεύουσας.

Όταν ανάβει ο εμφύλιος, μετά την απόφαση της 2^ης Ολομέλειας το ΚΚΕ το 1946, επιστρέφει στην περιοχή του χωριού του, κατ’ εντολή του κόμματος. Μετά από άγνωστο διάστημα του δίδεται νέα εντολή να ανέβει στο βουνό και να ενταχθεί στον Δημοκρατικό Στρατό. Εντάσσεται στο Αρχηγείο Αχαϊοήλιδας, με ταγματάρχη διοικητή τον Δημ. Πετρόπουλο (Ζαχαριά) όπου και παίρνει το ψευδώνυμο Στέλιος. Αργότερα αναλαμβάνει Πολιτικός Επίτροπος στο τάγμα του πατρινού μαχητή Νίκου Πολυκράτη (Νικήτα) της 3^ης Μεραρχίας.

Τον Μάρτη του 1949, οι δυνάμεις του Δ.Σ. Πελοποννήσου καταρρέουν. Η παντελής έλλειψη πυρομαχικών, μετά την ανατίναξη στις 6-9-1948 από το ναρκαλιευτικό «Πολεμιστής» του καϊκιού «Νίκη» που μετέφερε 120 τόνους πολεμοφόδια και όπλα από  την Αλβανία, ήταν καθοριστική. Έτσι οι αντάρτες είχαν μείνει με ελάχιστα πυρομαχικά, όταν κατέβηκε η 9^η Μεραρχία του Στ. Μανιδάκη από τις 8-12-49 στην Πάτρα, γι αυτό και στις 2-12-48 είχαν αποφασίσει να αποσυρθούν στα ορεινά.

Οι μάχες που ακολουθούν δίνονται με δυσμενείς όρους. Τρεισήμισι χιλιάδες αντάρτες έχουν να αντιμετωπίσουν τριάντα πέντε χιλιάδες στρατό που επικουρείται από αρκετές χιλιάδες παρακρατικών, ΕΟΒιτών, Χιτών, ΜΑΥδων και άλλων φασιστικών στοιχείων. Σύνολο περίπου τις πενήντα χιλιάδες!

Αρχές του Μάρτη ο Πανταζής Χριστοδουλόπουλος συλλαμβάνεται στην περιοχή της Προστοβίτσας (Δροσιά) Αχαΐας από ΜΑΥδες, οι οποίοι τον παραδίδουν σε κάποιον αξιωματικό του Ε.Σ. ονόματι Μανιάτη, από το Ξηροχώριο Ζαχάρως. Από κει μεταφέρεται και κρατείται στο στρατόπεδο που είχε εγκαταστήσει η 9^η Μεραρχία στο σημερινό στάδιο Παναχαϊκής.

Κατά μια πληροφορία, τον Χριστοδουλόπουλο μαζί με τους συγκρατούμενους του Γιαννόπουλο και Πλαγιάνη, τους μεταφέρουν στη συνέχεια στο Κρυονέρι Αιτ/νίας, στις 12-3-49, όπου και τα ίχνη του χάνονται. Κατά μια άλλη που δημοσιεύει ο συμπατριώτης του Γιάννης Λέφας, από την Ζάχα Ολυμπίας, στο βιβλίο του (Χιλιάδες τέσσερις σταυροί στο μαρτυρικό Μωρηά – έκδ. Αλφειός, Αθήνα 2007) τον δολοφόνησαν στο στρατόπεδο Παναχαϊκής όπου κρατούνταν.

Σίγουρο είναι ότι δεν παραπέμφθηκε στο Έκτακτο Στρατοδικείο Πατρών, Β΄ Τμήμα αυτού της Κορίνθου, το οποίο συνεδρίαζε  από τις 20-10-48 στον επάνω όροφο του σημερινού κτιρίου των δικαστηρίων Πάτρας, με Πρόεδρο τον γηραλέο Ιω. Βασιλάκη, αντισυνταγματάρχη Στρατ. Δικαιοσύνης, Βασιλικό Επίτροπο τον Γ. Δαγλαρίδη, Διευθυντή Δικαστικού της 81^ης Περιοχής και Γραμματέα τον έφεδρο ανθυπασπιστή Μιχ.  Ελευθεριάδη.

Στα αρχεία της ΕΣΔΙΑ δεν υπάρχει κάτι καταγεγραμμένο, που να τον φέρει ως εκτελεσμένον στην Σκοποβολή Γηροκομειού, εκεί που σύμφωνα με νεότερη έρευνά της, στην διάρκεια του εμφυλίου έχουν εκτελεστεί 126 αγωνιστές με την κατηγορία του αγωνιστή εθνικής αντίστασης κατά των ναζί, του αντικαθεστωτικού, του αριστερού ή του κομμουνιστή.

Πότε ακριβώς δολοφονήθηκε; Σε ποιο σημείο; Στην Πάτρα ή το Κρυονέρι; Αυτό ζητά να μάθει η Γεωργία Τριγάζη. Οι συγγενείς του αείμνηστου μαχητή του ΔΣ Πελοποννήσου, δεν έπαψαν να ελπίζουν ότι θα μάθουν κάτι για τις τελευταίες του στιγμές. Είναι γνώστες του ότι τον δολοφόνησαν παρακρατικοί, τους οποίους χρησιμοποιούσε το καθεστώς των νικητών της εποχής, αλλά που είναι θαμμένη η σορός του; Που βρίσκονται τα κόκαλά του για να κάνουν ανακομιδή οστών; 

Όποιος αναγνωρίσει την φωτογραφία του τραγικού ΕΠΟΝίτη που δημοσιεύεται και ευαισθητοποιείται να προσφέρει, ας επικοινωνήσει στο τηλ. 6938.315.657 με την ΕΣΔΙΑ ν. Αχαΐας. 

 Μάρτης του 1949, κρατούμενοι στο στρατόπδο Παναχαϊκής μαχητές του ΔΣ Πελοποννήσου. Από την Ηλεία διακρίνονται οι συμπατριώτες του Πανταζή Χριστοδουλόπουλου, όρθιοι από αριστ. ο Δ. Νικολόπουλος, δίπλα του ο Δ. Αναστασόπουλος, καθιστοί αριστ. ο Θ. Τσόπελας και στα άκρο δεξιά ο Π. Αλεξόπουλος.