Η κόρη αναζητά 70 χρόνια μετά τα οστά του πατέρα

 

Ο συγγραφέας-δημοσιογράφος Μανόλης Παντινάκης, ψηφίδα ψηφίδα, μνήμη μνήμη, ανασυνθέτει την ζωή του Γιώργη Αρετάκη

«Ξεκίνησε εθελοντής στα 16 του "να υπερασπίζεται την πατρίδα" κι έπεσε στα 50 του χρόνια στο Βαγιολάγκαδο της Μάνης, επικηρυγμένος ως ληστής, με αμοιβή τον φόνο ή την σύλληψη του 30 εκατομμύρια και 20 εκατομμύρια για την κατάδοση του» γράφει  η Nelly Katsama  για τον ''Σφακινό'' τον  Κρητικό καπετάνιο του ΕΛΑΣ Αρετάκη, αργότερα του Δημοκρατικού Στρατού Πελοποννήσου. Η πατρίδα ευγνωμονούσα απέκοψε το κεφάλι του και σε κοντάρια μαζί με του επίσης επικηρυγμένου Καρυδόγιαννη, το περιέφερε σε χωριά ως τρόπαιο, αλλά και σε σχολεία και σχολές των σωμάτων ασφαλείας για να αποτρέπονται οι μαθητές από τον κομμουνισμό.

Εννέα τραύματα στην Μικρασιατική εκστρατεία και το Αλβανικό μέτωπο, τιμές κι επαίνους αλλά και χρυσό μετάλλιο, τον κατέταξαν στην τάξη του στρατιώτη ,αυτόν που πήρε ένα ένα τα γαλόνια από δεκανέας έως ταγματάρχης επ ανδραγαθία, ως προδότη της πατρίδας που υπηρέτησε.

Ο Γιώργης Αρετάκης, ο καπετάν Σφακιανός, αντισυνταγματάρχης του ΔΣΕ είναι ο πολέμαρχος της Βίγλας, την βιογραφία του οποίου μας παρουσιάζει ο Μανόλης Παντινάκης. Έτσι από "ψίθυρος" της ιδιαίτερης πατρίδας του Μανόλη, δημοκράτης, αντιβασιλικός και αντιμεταξικός, πατριώτης και "γιαυτό εκτίμησε και τους κομμουνιστές που ήτανε πατριώτες" ο Σφακιανός ή Γιώργης Αρετάκης θρύλος του εθνικό απελευθερωτικού αγώνα και εφιάλτης για δοσιλόγους Χίτες και Μάηδες. Δεν βγήκε ως αριστερός στο βουνό και ζει με την ένταξη του στον ΕΛΑΣ, παράλληλο βίο με τον Βελουχιώτη με τον οποίο διαστραυρώνονται για λίγο οι δρόμοι τους.

Μετά τη συμφωνία της Βάρκιζας, αρνείται να παραδώσει τον οπλισμό του και καταφεύγει στους ορεινούς όγκους της Πελοποννήσου. Κατά την Άνοιξη του 1945 δραστηριοποιείται μαζί με άλλους πρώην Ελασίτες στην περιοχή της Μάνης, ενώ τον Ιούλιο του ίδιου έτους δρούσε μεταξύ Ταΰγετου και Πάρνωνα.

Τον Ιανουάριο του 1948, ο Αρετάκης έλαβε από την Προσωρινή Δημοκρατική Κυβέρνηση το βαθμό του αντισυνταγματάρχη και αργότερα τοποθετείται επόπτης των Γραφείων του Επιτελείου 3ης Μεραρχίας του ΔΣΕ Πελοποννήσου. Όμως κι από τους

"κατέχοντες πόστα του Δημοκρατικού Στρατού" οι 14 αιτήσεις του και αναφορές, για την προσχώρηση του στις γραμμές του ΚΚΕ, μείναν αναπάντητες. Στο τελευταίο του σημείωμα 6 μήνες πριν από τον θάνατο του γράφει:

"Πουθενά γ' εμένα δεν υπάρχει σκιά ευχάριστη και ελεύθερη. Τι να γίνει; Υπομονή επιμονή και πλατειά πίστη στην υπόθεση του Ελλ. λαού που γ' αυτόν παράπονο δεν έχω ούτε από την ανταρτιά που τόσο με σέβεται και εκτιμά..."  "η στενοχώρια μου είναι απερίγραπτος αν δεν είτο( η ορθογραφία είναι του Σφακιανού) πράξις δειλίας και άνανδρη η αυτοκτονία θα αυτοκτονούσα. Μα ποτέ η πράξις είναι ξευτιλιστική και ίσως μερικοί να το θέλουν αυτό και πραγματικά πιστεύω θα το πανηγυρίσουν..."

Επιμένει, κινείται από την Βόρεια Πελοπόννησο στην Αρκαδία, στην ευρύτερη περιοχή της Αρεόπολης στην ανατολική Μάνη, στο Ταίναρο, προσμένοντας καΐκι για την Κρήτη. Μα που καΐκι το 49...αφηγείται ο Γιώργος Τζεφεράκος: τότε ήτανε εδώ που είναι ο αη Γιώργης μια δεξαμενή και απ αυτή βγάλανε νερό να πλυθούνε και να πιούνε χωροφύλακες και χίτες.

Είχανε μάθει, εν τω μεταξύ, ότι εδώ είναι ο Σφακιανός και οι αντάρτες του και είχανε ζώσει την περιοχή σε μεγάλη ακτίνα...εκεί ήτανε η βλακεία που έκανε ο Τσιριγώτης.

 Τους βαράει μια τουφεκιά, η σφαίρα χτυπάει στην πέτρα, εξοστρακίζεται και βρίσκει ένα χίτη και του κάνει διαμπερές τραύμα. Μόλις ακούσανε την τουφεκιά αυτοί που ήταν στη στέρνα, φύγανε, πήγαν στις τρύπες και τους βρήκανε.

Εγώ, παιδί δεκατριώ χρονών, άκουα τις τουφεκιές και οι σφαίρες φεύγανε σαν αστραπή. Ήταν μια κόλαση. Χίτες και χωροφύλακες που ήταν εκεί τα έλεγαν μετά. Αρετάκης και Καρυδόγιαννης παραδόθηκαν αμέσως και ίσως ο καπετάνιος να πίστευε ότι, αν παραδινόταν, θα γλίτωνε, όμως ήταν επικηρυγμένος και τώρα που τον έπιασαν θα τον άφηναν; ...

Μπροστά στον Σφακιανό στεκόταν ένας χωροφύλακας με ένα πολυβόλο. Έσκυψε, του πήρε το πιστόλι και τα κιάλια και με ριπή αμέσως τον θέρισε. Κυκλοφόρησε ότι ο εκτελεστής του ήταν Κρητικός, με το επίθετο Ζαρκαδάκης, χωρίς να δίδονται άλλα στοιχεία της ταυτότητας του...."

"Και όταν τα όπλα τους σίγησαν, όταν τα άψυχα κορμιά τους δεν σάλευαν, τότε οι διώκτες τους, αυτά τα αιμοβόρα κτήνη, οι χθεσινοί συνεργάτες των Γερμανών άρχισαν να ουρλιάζουν σαν κανίβαλοι γύρω από τα πτώματα των πέντε αγωνιστών και κυρίως του Σφακιανού....οι χωροφύλακες έκοψαν τα κεφάλια των επικηρυγμένων Σφακιανού και Καρυδόγιαννη, τα κάρφωσαν σε κοντάρια και με πυροβολισμούς και αλαλαγμούς γυρνούσαν τα χωριά της Μάνης και της Λακωνίας..θριαμβολογώντας για την κατάκτηση του..τρόπαιου..."

Η κόρη του Σφακιανού αναζητά 70 χρόνια μετά τα οστά του πατέρα της. Ίσως να βρίσκονται στα κιβώτια του οστεοφυλάκειου στο Δρυαλί.

Ο Μανόλης Παντινάκης, ψηφίδα ψηφίδα, μνήμη μνήμη, ανασυνθέτει την ζωή του Γιώργη Αρετάκη. Έτσι έδωσε φωνή στους ψιθύρους στο Σπήλι Αγίου Βασιλείου. Με ένα ερώτημα της λαϊκής μούσας.

Γειά σου λεβέντη Σφακιανέ, πού ' ναι τα οράματα σου;;

Στις φωτογραφίες 1 και 6 το εξώφυλλο και οπισθόφυλλο με χειρόγραφο του Σφακιανού, του βιβλίου του Μανόλη Παντινάκη. Στην φωτογραφία 2 ο Σφακιανός στις 28 Οκτωβρίου του 44 στην Καλαμάτα δίπλα στα στεφάνια προς τιμή των πεσόντων ΕΠΟΝιτών. Στην 3η φωτογραφία στην παρέλαση στην Καλαμάτα εν μέσω δύο ανταρτών ως τριμελής διοίκηση του ΙΙ/8 Τάγματος του ΕΛΑΣ. Στην 4η φωτογραφία απόσπασμα από το ημερολόγιο του Σφακιανού εξηγεί την θέση του στην Επανάσταση, όπως την αποκαλεί αν και δεν είναι κομμουνιστής. Στην 5η φωτογραφία το λαϊκό τραγούδι που έγραψε ο Χριστόφορος Λαμπρινέας για τον Σφακιανό.

«Ο πολέμαρχος της Βίγλας» μας πληροφορεί

 Στιγμιότυπο από το νέο βιβλίο του εκλεκτού δημοσιογράφου και συγγραφέα, τακτικού μέλους της ΕΣΗΕΠΗΝ και του ΤΕΑΣ Μανόλη Παντινάκη αφιερωμένο στη ζωή και τη δράση του «Πολέμαρχου της Βίγλας» Καπετάν Σφακιανού, Γιώργη Αρετάκη, παρουσιάστηκε με επιτυχία στο Σπήλι Αγίου Βασιλείου στην Κρήτη. Η παρουσίαση του βιβλίου, ξύπνησε μνήμες σε συντρόφισσες και συντρόφους του και σκόρπισε ρίγη συγκίνησης σε συγγενείς και φίλους του.

Από το βιβλίο του  συγγραφέα και δημοσιογράφου Μανόλη Παντινάκη «Ο πολέμαρχος της Βίγλας» σταχυολογούμε τα παρακάτω

Ο Γεώργιος Αρετάκης γεννήθηκε το 1899 στη γειτονιά της «Βίγλας» στο Πανωχώρι του Σπηλίου. Κατατάχθηκε εθελοντής στα έμπεδα του Ρεθύμνου το 1916, πήρε μέρος στις μάχες του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου και αργότερα στη Μικρασιατική Εκστρατεία, οπού και πιάστηκε αιχμάλωτος. Απέδρασε και επέστρεψε στην έδρα του τάγματός του στη Θεσσαλονίκη.

Μόνιμος αξιωματικός πια του στρατού, το 1932 προήχθη σε ανθυπολοχαγό και αργότερα σε υπολοχαγό. Ύστερα από το αποτυχημένο βενιζελικό Κίνημα του 1935 (1 Μαρτίου 1935) αποτάχθηκε από το στράτευμα ως βενιζελικός και αποσύρθηκε στην Κοξαρέ, όπου παντρεύτηκε την Αντιγόνη Γιακουμογιαννάκη και απέκτησαν μια κόρη την Αικατερίνη.

Με την έναρξη του ελληνοϊταλικού πολέμου ανακαλείται στο στράτευμα με τον βαθμό του εφέδρου λοχαγού όπου πήρε το δεύτερο χρυσό αριστείο ανδρείας, για τη συμβολή του στην κατάληψη του υψώματος Πόγραδετς στα χιονισμένα βουνά της Αλβανίας, στις 11-2-1941.

Με την κατάρρευση του Μετώπου της Μακεδονίας και την συνθηκολόγηση με τους καταχτητές, ο Γ. Αρετάκης εγκλωβίζεται για μικρό διάστημα στην Πελοπόννησο

Το πρώτο διάστημα της Κατοχής ο Αρετάκης εργάστηκε ως επικεφαλής ασφάλειας στην Τράπεζα τηςΕλλάδας αρχικά στα Χανιά και ύστερα στην Πάτρα.

Το κάλεσμα όμως του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ για τη λευτεριά της πατρίδας δεν μπορούσε να αφήσει ασυγκίνητη την προσωπικότητα του Αρετάκη. Γρήγορα βγαίνει στο βουνό και παίρνει μέρος στην Αντίσταση, όντας από τους πρώτους αξιωματικούς και απότακτους του 1935 που εντάχθηκαν στο ΕΑΜ. Παίρνοντας το ψευδώνυμο “Σφακιανός”.

Στα πλαίσια του ΕΛΑΣ πραγματοποίησε αρχικά περιοδείες στην ορεινή Αχαΐα παροτρύνοντας τους κατοίκους να ενταχθούν στο ΕΑΜ και εν συνεχεία ανέλαβε μαζί με τον Γιάννη Κατσικόπουλο (Βελιά) την διοίκηση του Ανεξάρτητου Τάγματος Καλαβρύτων που ήταν επανδρωμένο με ντόπιους αντάρτες και υπαγόταν στο 12ο Σύνταγμα ΕΛΑΣ (Αχαΐας). 

Στις 16 και 17 Οκτωβρίου του 1943, έπειτα από διαταγή του Κεντρικού Αρχηγείου του ΕΛΑΣ Πελοποννήσου, επιτίθεται με περίπου 400 αντάρτες στην Κερπινή κατά γερμανικού λόχου του Σόμπερ δύναμης 97 ανδρών που διεξήγαγε αναγνωριστική επιχείρηση στην ευρύτερη περιοχή με αποτέλεσμα τον θάνατο 4 Γερμανών και την αιχμαλωσία όλων των υπολοίπων εκτός από 11 που κατάφεραν να διαφύγουν.

Μετά τη Συμφωνία της Βάρκιζας, ο Σφακιανός αρνήθηκε να παραδώσει τον οπλισμό του και καταφεύγει στους ορεινούς όγκους της Πελοποννήσου.

Παράλληλα, στις 20 Μαΐου 1946 καταδικάζεται ερήμην, από το Ειδικό Δικαστήριο Δοσιλόγων Πατρών, σε ισόβια δεσμά για τη συμμετοχή του τον Σεπτέμβριο του 1943 στη διάλυση του, συνδεδεμένου με τον ΕΔΕΣ, εθνικιστικού αντάρτικου σώματος του λοχαγού Δροσόπουλου από τον ΕΛΑΣ καθώς και για τη συμμετοχή του στο ανταρτοδικείο που καταδίκασε σε θάνατο τρεις από τους πέντε αξιωματικούς του εν λόγω αντάρτικου σώματος.

Τον Σεπτέμβρη του 1946 συγκρότησε με άλλους αγωνιστές το πρώτο ένοπλο τμήμα του ΔΣΕ Πελοποννήσου στον Πάρνωνα. Το 1947, με τη σταδιακή γενίκευση του Εμφυλίου Πολέμου, ο Αρετάκης δραστηριοποιείται αρχικά κυρίως στους νομούς Αχαΐας και Ηλείας και συγκρούεται επανειλημμένως με κυβερνητικές δυνάμεις στη Στρέζοβα, στο Μάζι, στο Καλολέτσι, στο Χάβαρι Ηλείας όπου πέτυχε τη διάλυση τμήματος Μ.Α.Υ. κ.ά ενώ έλαβε μέρος και στις αποτυχημένες επιθέσεις του ΔΣΕ κατά της Αμαλιάδας την 24η Οκτωβρίου και της Ανδρίτσαινας στις 31 Δεκεμβρίου 1947.

Τον Ιανουάριο του 1948, ο Αρετάκης έλαβε, με διαταγή του Γενικού Στρατηγείου του ΔΣΕ, το βαθμό του αντισυνταγματάρχη και αργότερα τοποθετείται επόπτης των Γραφείων του Επιτελείου 3ης Μεραρχίας του ΔΣΕ Πελοποννήσου ενώ στις 11 Απριλίου λαμβάνει μέρος στη, νικηφόρα για τους αντάρτες, μάχη των Καλαβρύτων.

Το 1949, η διεξαγωγή εκκαθαριστικών κυβερνητικών επιχειρήσεων οδήγησε σταδιακά στην αποδιάρθρωση και διάλυση των ανταρτικών δυνάμεων στην Πελοπόννησο.

Τον Ιανουάριο, ο Αρετάκης βρισκόταν, σύμφωνα με πληροφορίες, μεταξύ Αροανίων και Αφροδισίου όρους. Στην προσπάθειά του αυτή, αποφασίζει να κινηθεί προς το νότιο τμήμα της Πελοποννήσου, έτσι στις αρχές Απριλίου του 1949 εντοπίζεται στην Αρκαδία και λίγες ημέρες αργότερα βρίσκει καταφύγιο στην Μάνη, αρχικά στη θέση Διλάγγαδο της Έξω Μάνης, μαζί άλλους τέσσερις αντάρτες του ΔΣΠ.

Το τελευταίο τους καταφύγιο ήταν η σπηλιά Βαγιολάγκαδο, κοντά στο χωριό Δρυαλί της Μάνης. Εκεί, όμως, προδόθηκαν από χωρικό της περιοχής και στις 26 Μάρτη 1949 η σπηλιά περικυκλώθηκε από ΜΑΗδες και χωροφύλακες.