Χρήστος Κουφουδάκης: «Ο περιπατητής»

 

Είναι τελικά τέχνη το να συναπαντιόμαστε με μια άλλη ύπαρξη, μας λέει από τις πρώτες κιόλας σελίδες του βιβλίου ο συγγραφέας!

Το βαθιά προσωπικό, κι όμως τόσο δικό μας παράλληλα, βιβλίο του Χρήστου Κουφουδάκη, Ο περιπατητής: Βάδισμα στα μονοπάτια της ύπαρξης, νιώθω πως μέσα σε πολλά άλλα είναι και μία συνομιλία με ποιητές, μία συνάντηση με φιλόσοφους, μία βόλτα με συνθέτες. Σαν να έστησε το πιο υπαρξιακό του τραπέζι και να κάλεσε τις δικές του ανησυχίες και αγωνίες να συζητήσουν με τον Χαλίλ Γκιμπράν, την Κική Δημουλά και τον Τ.Σ. Έλιοτ, τον Κίρκεγκορ, τον Σαρτρ και τον Νίτσε, τον Μπιζέ και έναν κόσμο ολόκληρο. 

Είναι τελικά τέχνη το να συναπαντιόμαστε με μια άλλη ύπαρξη, μας λέει από τις πρώτες κιόλας σελίδες του βιβλίου ο συγγραφέας. Η πιο όμορφη και ταυτόχρονα η πιο απαιτητική από όλες τις τέχνες. Περιλαμβάνει όλες τις νότες που μπορούμε να ακούσουμε, όλες τις γραμμές που μπορούμε να χαράξουμε, όλα τα υλικά που μπορούμε να ενώσουμε. Ο Χρήστος Κουφουδάκης θέτει από την αρχή λοιπόν το στίγμα του βιβλίου του. Το ανθρώπινο μοίρασμα σε έναν κόσμο που σαν να ξέχασε ή αμέλησε να αφουγκράζεται την εγγενή ανάγκη να συνυπάρχει, με τον χώρο του και τον τρόπο του, ναι, πάντα, αλλά όχι πολύ μακριά ο ένας από τον άλλον. Κι αν αφήσουμε την ανάγκη αυτή διψασμένη, μας κλονίζει ο Σεφέρης με τον στίχο του: «Λυπούμαι γιατί άφησα να περάσει ένα πλατύ ποτάμι μέσα από τα δάχτυλά μου/ χωρίς να πιω ούτε μια στάλα…»

Ο συγγραφέας μάς υπενθυμίζει αμέσως μετά τη ρίζα της ανάγκης αυτής. Κληθήκαμε αγωνιζόμενοι, μας λέει. Αυτό δεν είναι η ζωή, ένας αγώνας; Από την πρώτη ανάσα, όταν αποχωριζόμαστε τον πιο ασφαλή και ιερό τόπο, τη μήτρα μιας γυναίκας, μέχρι την τελευταία ανάσα, που ευελπιστούμε να πάρουμε κρατώντας την παλάμη ενός αγαπημένου προσώπου. Κι ενδιάμεσα μεσολαβεί η μία και μοναδική μας εργασία πάνω στη γη, όπως αναφέρεται στο βιβλίο, ο συνεχής αγώνας δηλαδή στο στάδιο της ζωής όπου μπαίνουμε ανυποψίαστοι θεατές και μεταπλάθουμε την ύπαρξή μας ανιχνεύοντας το προσωπικό μας δυναμικό, βρίσκοντας κάθε φορά νέους τρόπους να υπάρχουμε στον κόσμο, για να παραθέσω τα υπέροχα λόγια του συγγραφέα.

Πιο κάτω, μας επισημαίνει πως ζούμε σε μια εποχή που μιλάμε για τα πάντα, ακούγοντας λίγα, συνδεόμενοι με ελάχιστα. Νιώθω εδώ τη σύνδεση με τον στίχο του Λειβαδίτη: «”Τι κάνεις εκεί;” του λέω, “Τι να κάνω”, μου λέει– “ανησυχώ”. Και μου ’δειξε ένα πλήθος πόρτες κλειστές». Είναι, λοιπόν, εκείνη η μαγική στιγμή που καταλαβαίνεις ότι ζεις, ότι αναπνέεις ακανόνιστα αντίκρυ από οτιδήποτε σε περιβάλλει και προσπαθεί να σε χωρέσει στη δική του κανονικότητα. Είναι η στιγμή που συνδέεσαι με τον άλλον, που τα χρυσαφί μονοπάτια σας διασταυρώνονται και πλέκουν ένα ανθρώπινο σταυροδρόμι, όπου όλα τα θαυμαστά της ευκαιρίας που μας δίνεται όσο ζούμε, δηλαδή να υπάρχουμε, μπορούν να ανθίσουν και να μας βοηθήσουν να αντέξουμε τις καθημερινές ιστορίες μας. Άλλωστε, πάλι ο Λειβαδίτης λέει: «Όσο για κείνη την ιστορία, υπάρχουν πολλές εκδοχές. Η καλύτερη όμως είναι πάντα αυτή που κλαις».

Ο Χρήστος Κουφουδάκης μάς καλεί επίσης να μένουμε στο παρόν, να ακούμε σαν διεγερτικές καμπάνες τα λόγια του Έλιοτ που παραθέτει, από την «Τετάρτη των Τεφρών»: «και ο τόπος είναι πάντα και μόνο τόπος, και ό,τι είναι τωρινό είναι τωρινό για μόνο μια φορά, και μόνο για έναν τόπο». Συγκλονιστικά τα λόγια του ποιητή, ο Περιπατητής δανείζεται τη δύναμή τους για να μας γειώσει στο ενίοτε μαλακό, ενίοτε σκληρό, ενίοτε ανακουφιστικό, ενίοτε αβάσταχτο χώμα του παρόντος. Όσα αγκάθια ή παιδικά παιχνίδια, όσους σταυρούς ή μαξιλάρια, κύματα ή αμμουδιές έχει το παρόν, μόνο αυτό έχουμε, κάθε στιγμή και κάθε φορά. Ας μείνουμε ξαπλωμένοι σε αυτό κι ας στοχεύσουμε το βλέμμα μας σε όλες τις αποχρώσεις των αστεριών που απλώνονται πάνω μας. Και έτσι να κρατήσουμε γερά τη ζωή στην παλάμη μας κι ό,τι κάνουμε, καλό θα είναι.

Το ταξίδι στο οποίο μας καλεί ο συγγραφέας κάνει στάση στα λόγια του Κίρκεγκορ «μόνο στη σιωπή είναι η στιγμή», μας ωθεί να αφεθούμε στο αναπόφευκτο και να αγκαλιάσουμε το εφικτό. Παράλληλα, μπορούμε να θυμηθούμε τα λόγια του Βίκτορ Φρανκλ, τα οποία παραθέτει: «Η ευτυχία δεν επιδιώκεται, προκύπτει». Ο Χρήστος Κουφουδάκης μάς μιλά για τις θυσίες που χρειάζεται να κάνουμε σε κάθε επιλογή, που τελικά δεν είναι θυσίες αλλά αποφάσεις, μας αγγίζει με τον μεθυστικό συμβολισμό του άνθους βιστέρια και μας τονίζει ότι η άνθισή της είναι περατή και αυτό είναι που την κάνει ξεχωριστή ως ύπαρξη μέσα στον κόσμο που μας περιβάλλει, το σοφότερο σχολείο ο κόσμος αυτός από το οποίο, ευτυχώς, αποφοιτούμε μόνο στην τελευταία πνοή και ποτέ νωρίτερα, έχοντας διανύσει το ταξίδι που αναφέρει ο Καβάφης στη συμπαντική «Ιθάκη» του.

Στον επόμενο σταθμό συναντάμε τον Τ.Σ. Έλιοτ: «είσαι η μουσική ενόσω η μουσική διαρκεί», μας αναφέρει στο βιβλίο. Όλοι έχουμε να προσφέρουμε το ηχόχρωμά μας στην πανανθρώπινη μουσική, να συμμετέχουμε σε κάθε γίγνεσθαι που μας καθηλώνει και ταυτόχρονα μας ωθεί να προχωρήσουμε. Τι παγκόσμιο δώρο! Πόσο βαθύ συναίσθημα πλημμυρίζει την ψυχική δεξαμενή μας όταν αντικρίζουμε τις άπειρες δυνατότητες και ευκαιρίες που μας χαρίζει η ύπαρξη όταν γεννιόμαστε. Κι ας κρυφοκοιτάζουμε παράλληλα πώς μας αντιμετωπίζουν οι Άλλοι του Σαρτρ – όπως γράφει ο συγγραφέας, πρόκειται για έναν χρυσό αλλά στο βάθος μπρούτζινο καθρέφτη.

Και εκεί έρχεται η δύναμη της συγχώρεσης. Η πιο δύσκολη και ταυτόχρονα λυτρωτική δύναμη, η οποία πριν μας χαρίσει το μαγικό της σύμπαν, θα δοκιμάσει καθετί ανθρώπινο που έχουμε μέσα μας. Στο κουράγιο της συγχώρεσης ανθίζουμε, σταυρώνουμε οριστικά πίσω μας το σκοτάδι της πληγής που μας άνοιξαν άλλοι και βιαστικά, ενίοτε διψασμένα, πλησιάζουμε ξανά τον ήλιο, άφοβα και ορμητικά. Τέτοια είναι η δύναμη της συγχώρεσης.

Πιο κάτω, ο συγγραφέας μάς καλεί να αναμετρηθούμε με τις απώλειές μας – ένας αγώνας αρχικά άνισος, εκεί όπου σιωπούμε και σκύβουμε το κεφάλι με λυγμούς, κρυφούς και φανερούς. Τίποτε δεν αξίζει περισσότερο τον σεβασμό μας από το πένθος της απώλειας. Και εκεί, μετρά η απόσταση που έχουμε διανύσει με τους αγαπημένους μας, η πιο ζωτική και σημαντική από όλες τις αποστάσεις που θα κληθούμε να διανύσουμε όσο ζούμε.

Πριν κλείσει το θαυμαστό βιβλίο του, ο Χρήστος Κουφουδάκης μάς μιλά για την πνευματική αλητεία. Τι στιβαρή έννοια, αλήθεια! Σηκώνει στις πλάτες της όλη την αμφισβήτηση που χρειαζόμαστε για να ξεχωρίσουμε το εύφορο έδαφος από την καμένη γη, και έτσι να γνωρίζουμε πού θα επενδύσουμε ως άνθρωποι, σε ποιες ιδέες και επιλογές θα στηρίξουμε τη συμμετοχή μας μέσα στην κοινωνία και ποιο ηλιοβασίλεμα θέλουμε να αντικρίσουμε όταν δύσει και ο δικός μας ήλιος.

[Ο Δημήτρης Δημητριάδης είναι ψυχίατρος, διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ.]

 

Ο περιπατητής
Βάδισμα στα μονοπάτια της ύπαρξης
Χρήστος Κουφουδάκης
Πρόλογος: Αλέξης Χαρισιάδης
Πρώτη Ύλη
76 σελ.
ISBN 978-618-86019-9-4
Τιμή €10,50

 

 

 

Diastixo.gr