Ο πειρασμός του Αντωνίου Σαμαρά

 

Με το alt-right μανιφέστο του πρώην πρωθυπουργού «καταγράφηκε πλέον το ρήγμα και έγινε το πρώτο βήμα»

Το φάντασμα της περιόδου 1990-1993 πλανάται πάνω από το Μέγαρο Μαξίμου μετά τη συνολική διαφοροποίηση του Αντώνη Σαμαρά με αφορμή το νομοσχέδιο για την ισότητα στον πολιτικό γάμο, γράφει ο Σπύρος Γκουτζάνης, στο σημερινό φύλο της εφημεριδας της αριστεράς ΑΥΓΗ. 

Με την ομιλία του, ο Αντώνης Σαμαράς κατέθεσε το μανιφέστο μιας ελληνικής Alt Right που προς το παρόν είναι εγκλωβισμένη στο εσωτερικό της Ν.Δ. Με την έκκλησή του από το βήμα της Βουλής προς τους βουλευτές να καταψηφίσουν το νομοσχέδιο όσο και με την παρασκηνιακή κινητοποίηση της ομάδας του το διάστημα που προηγήθηκε συνέβαλε και κυρίως ανέδειξε το ρήγμα στο εσωτερικό της Ν.Δ. ανάμεσα στην παραδοσιακή λαϊκή δεξιά βάση και τη νεοφιλελεύθερη ηγεσία Μητσοτάκη. 

Όπως έλεγε βουλευτής του περιβάλλοντός του, «καταγράφηκε πλέον το ρήγμα και έγινε το πρώτο βήμα», χωρίς να διευκρινίζει ποιο θα είναι το επόμενο ή σε ποια κατεύθυνση. Ένα επιπλέον στοιχείο είναι ότι με την απουσία του Κώστα Καραμανλή προέκυψε συγκυριακά «ώσμωση καραμανλικών και σαμαρικών». 

Η ομάδα δεν είναι ομογενοποιημένη, μεταξύ τους υπάρχουν σημαντικές διαφορές, ωστόσο οι ίδιοι νιώθουν πως οι διαφορές με την ηγετική ομάδα Μητσοτάκη είναι μεγαλύτερες. Λίγο πριν από την ψηφοφορία παλιός και έμπειρος βουλευτής της Ν.Δ. σχολίαζε: «Σήμερα ο Αντώνης Σαμαράς πέταξε το γάντι στον Κυριάκο Μητσοτάκη και του είπε αν είναι αρχηγός και έχει κότσια, να τον διαγράψει». Συνάδελφός του απαντούσε: «Χάρη θα του κάνει».

Ταυτοτική διάσταση

Η όλη επιχειρηματολογία του Κ. Μητσοτάκη υπέρ του νομοσχεδίου συνιστά εγκατάλειψη της ελληνορθόδοξης αντίληψης της πυρηνικής οικογένειας, που αποτελεί τον ταυτοτικό πυρήνα του κόμματος του οποίου ηγείται, και σηματοδοτεί την προσχώρηση στο στρατόπεδο του σύγχρονου δικαιωματισμού. 

Το μανιφέστο Σαμαρά και οι 51 βουλευτές που αψήφησαν τις ασφυκτικές πιέσεις του Μεγάρου Μαξίμου κατέδειξαν ότι η Ν.Δ. είναι δύο κόμματα στη συσκευασία του ενός. Αν δεν υπήρχαν οι πιέσεις, ο συσχετισμός θα ήταν αντίστροφος. Όπως σχολίασαν βουλευτές από όλες τις πτέρυγες της Βουλής, «ο Αντώνης Σαμαράς έδειξε ότι είναι η ψυχή της συντηρητικής παράταξης». 

Όπως τιτλοφόρησε την έκκληση για καταψήφιση του νομοσχεδίου: «Η παράταξή μας δεν θα έπρεπε ποτέ να το έχει φέρει προς ψήφισιν...». Πάντως, την επομένη της ψηφοφορίας το Μέγαρο Μαξίμου προσπαθούσε να μαζέψει τα πράγματα με τηλεφωνήματα σε βουλευτές ότι το θέμα θεωρείται λήξαν. 

Βουλευτής εκτιμά πως στο εξής το Μαξίμου θα προσπαθήσει να «σαλαμοποιήσει» τους διαφωνούντες ώστε να αποτρέψει την ομαδοποίησή τουςΗταν λογικό ο Αντ. Σαμαράς να «καπελώσει» το σύνολο των διαφωνούντων με το νομοσχέδιο. 

Ωστόσο, δεν ήταν ο μόνος που επιχειρηματολόγησε ενάντια στη «woke κουλτούρα» που κατά την άποψή τους σηματοδοτεί το νομοσχέδιο. Βουλευτές όπως ο Ανδρέας Κατσανιώτης κινήθηκαν στο ίδιο μήκος κύματος, διευκρινίζοντας επιπλέον ότι δεν είναι προέκταση του πρώην πρωθυπουργού. 

Αρκετοί συμφωνούν με την εκτίμηση του Κώστα Καραγκούνη, που επίσης καταψήφισε, πως η στροφή του Κ. Μητσοτάκη στο Κέντρο αφήνει χώρο στα δεξιά της Ν.Δ., καθώς ένα ποσοστό της κοινωνίας συντηρητικών απόψεων νιώθει πολιτικά ακάλυπτο.

Διευρύνεται το ψυχικό ρήγμα

Το ψυχικό ρήγμα στο εσωτερικό της Ν.Δ. διευρύνεται. Οι δεξιοί νιώθουν πως αυξάνεται η απόσταση με τους νεοφιλελεύθερους μητσοτακικούς και τους πρώην εκσυγχρονιστές που έχουν ενταχθεί στην ηγετική ομάδα. Παρομοίως ισχύει και από την άλλη πλευρά. Εντέλει, εκείνο που συγκρατεί την ενότητα της Ν.Δ. είναι η εξουσία. 

Από την πρώτη νίκη το 2019 υπήρχαν σκέψεις και εισηγήσεις σύμφωνα με τις οποίες ο Κ. Μητσοτάκης θα έπρεπε να κινηθεί στην κατεύθυνση μιας σύγχρονης φιλελεύθερης Δεξιάς, αφήνοντας πίσω τα αναχρονιστικά στοιχεία και καλύπτοντας τις ενδεχόμενες απώλειες με τη διείσδυσή του στο πολιτικό Κέντρο. Η θεώρηση αυτή δεν έχει εγκαταλειφθεί, συναντάται μάλιστα και σε πολιτικούς και παράγοντες του δημόσιου βίου πέραν της Ν.Δ. 

Εν ολίγοις, υποστηρίζεται πως είναι ευκαιρία για τον Κ. Μητσοτάκη να εκμεταλλευτεί την καχεξία της αντιπολίτευσης για να μετατοπιστεί στο Κέντρο αδιαφορώντας αν θα δημιουργηθεί ένα ισχυρό κόμμα στα δεξιά της Ν.Δ. 

Μέχρι στιγμής, ο πέραν της Ν.Δ. εκλογικός χώρος είναι κατακερματισμένος. Αθροιστικά όμως είναι γύρω στο 14% -Ελληνική Λύση, Νίκη, Σπαρτιάτες- και εκτιμάται πως θα αυξηθεί αν απελευθερωθεί ένα τμήμα τουλάχιστον των ψηφοφόρων της Ν.Δ.

Τα εθνικά και οι τάσεις στην Ευρώπη

Εντέλει, το αν ο Αντ. Σαμαράς και οι βουλευτές που διαφωνούν με τη νεοφιλελεύθερη διακυβέρνηση Μητσοτάκη κάνουν το επόμενο βήμα θα εξαρτηθεί από μια σειρά εξωτερικών και εσωτερικών παραγόντων και από την αλληλοεξάρτησή τους. 

Η αναμενόμενη ποιοτική και ποσοτική ενίσχυση της νέας Δεξιάς στην Ευρώπη στις ευρωεκλογές υπολογίζεται πως θα έχει επιπτώσεις στα καθ’ ημάς ενισχύοντας τις εγχώριες τάσεις. Το πώς θα κινηθεί ο Κ. Μητσοτάκης στα εθνικά θέματα είναι επίσης μια κρίσιμη παράμετρος. Βουλευτές προειδοποιούν πως δεν θα ψηφίσουν τα πρωτόκολλα για τη Βόρεια Μακεδονία ή μια συναινετική πολιτική με την Τουρκία, αδιαφορώντας για τις συνέπειες στην περίπτωση που τεθεί ζήτημα κομματικής πειθαρχίας. 

Η αντιπολίτευση συνειδητά άφησε ανεκμετάλλευτη την ευκαιρία να υποστεί ο Κ. Μητσοτάκης μια πολιτική ήττα στο θέμα του γάμου προκειμένου να περάσει ένα σημαντικό για τα δικαιώματα νομοσχέδιο. Ωστόσο, δεν θα το επαναλαμβάνει κάθε φορά.

Μέχρι στιγμής, ο Κ. Μητσοτάκης κινήθηκε με τη λογική του μεγάλου πολυσυλλεκτικού κόμματος. Είχε όμως το περιθώριο να κουκουλώνει τις διαφορές μεταθέτοντας τα κρίσιμα ζητήματα και να συσπειρώνει το ετερόκλητο κοινό με τον φόβο του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. Οι συνθήκες στο ξεκίνημα της δεύτερης τετραετίας είναι ριζικά διαφορετικές. 

Από αυτή την άποψη, το νομοσχέδιο για τον γάμο ήταν τομή. Μένει να φανεί στις ευρωεκλογές αν οι πολίτες ψηφίζουν μόνο με βάση τα ατομικά συμφέροντά τους ή είναι σημαντική η συλλογική ταυτότητα και οι αξίες, όποιες κι αν είναι αυτές.