Θύμισες κι αρώματα μιας εποχής δύο αιώνων στην Πάτρα!

«Μνήμες και Εικόνες, Περιδιάβαση στην Πάτρα από την Τουρκοκρατία μέχρι σήμερα» ήταν το βιβλίο της Γιώτας Καΐκα-Μαντανίκα που παρουσιάστηκε στην κατάμεστη κοινού αίθουσα του Αστήρ

Παρών ο υποψήφιος δήμαρχος Βασ. Αϊβαλής.

Ήταν μία πραγματική νοητή περιδιάβαση στην Πάτρα από την Τουρκοκρατία μέχρι σήμερα, η παρουσίαση του βιβλίου της Πατρινής ιστορικού-φιλολόγου και συγγραφέα Γιώτας Καΐκα-Μαντανίκα. ΜΝΗΜΕΣ και ΕΙΚΟΝΕΣ/ Περιδιάβαση στην Πάτρα από την Τουρκοκρατία μέχρι σήμερα, από τις πατραϊκές εκδόσεις GOTSIS, στην αίθουσα του ξενοδοχείου Αστήρ.

Στην δουλειά χρόνων, που αφιέρωσε η συγγραφέας για την συγγραφή αυτού  του ιστορικού ντοκουμέντου, προϊόντος αγάπης και πνευματικού μόχθου, αποτυπώνεται η ροή  της κοινωνικής, πολιτικής, θρησκευτικής και πνευματικής ζωής, περίπου των δύο πρόσφατων αιώνων της πόλης.  

Η ευρύχωρη αίθουσα του «Αστήρ» απεδείχθη μικρή για να χωρέσει την προσέλευση του κοινού, που δεν σταμάτησε να προσέρχεται μέχρι και το τελευταίο λεπτό της ώρας. Η παρουσίαση έγινε από την Εταιρεία Κοινωνικής Δράσης και Πολιτισμού Κοινο_Τοπία, στο πλαίσιο της προαγωγής του Πολιτισμού και της γνωριμίας με ιστορικές αναφορές στην πόλη της Πάτρας από κοινού με τις εκδόσεις GOTSIS.

Την εκδήλωση συντόνισε ο δημοσιογράφος Γιώργος Ηλιόπουλος, ενώ ακολούθησε παρέμβαση από τη συγγραφέα που ενημέρωσε για την απουσία, λόγω απασχόλησης  της κας Ελένης Τσερεμέγκλη, υπεύθυνη του Χαμάμ της πόλης επί της οδού Μπουκαούρη.

 

Παρών έδωσε όλη η πνευματική διανόηση, συγγραφείς, λογοτέχνες κλπ, άρχοντες της τοπικής αυτοδιοίκησης, απόντων του δημάρχου Πατρέων κια του Περιφερειάρχη Δυτ. Ελλάδας και παρούσης  της τομεάρχης Πολιτισμού του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ και βουλεύτριας του κόμματος στην Αχαΐα Σίας Αναγνωστοπούλου.

Χαρακτηριστική είναι η παρατήρηση της συγγραφέας για την εγκατάλειψη εκ μέρους του Δήμου της ιστορικής μνήμης της Πάτρας, όπως αυτή αποτυπώνεται σήμερα στα κτίρια και στους ελεύθερους χώρους της, πέραν των αρχαιολογικών, των ήδη γνωστών.

 

Παρέμβαση υποψηφίου δημάρχου Βασίλη Αϊβαλή

 

 Στην παρέμβασή του ο υποψήφιος δήμαρχος Πατρέων Βασίλης Αϊβαλής, έδειξε υπέρμαχος των διαπιστώσεων της συγγραφέας και δήλωσε την θλίψη του για την σημερινή κατάσταση της πόλης, καθότι Πατρινός εκ γενετής την πονά ιδιαίτερα. «Η πόλη μας ασθενεί, η πόλη μας μαραζώνει, η πόλη μας δεν έχει την τύχη που της αξίζει. Και πρέπει εμείς που αγαπάμε την Πάτρα, να κάνουμε την ανατροπή για την πόλη. Δεν είναι τυχαίο που πήραμε την πρωτοβουλία και δημιουργήσαμε μία νέα παράταξη, για να κάνουμε την Πάτρα μας σπουδαία και πάλι. Έχουμε την ευκαιρία!».

 

 Οι παρεμβάσεις ξεκινησαν με πρώτη αυτή του Πέτρου Ψωμά δημοτικού συμβούλου Πατρέων που μίλησε για το βιβλίο με λόγια επαινετικά.

Σε παρέμβαση του ο Ανδρέας Καράβολας έβαλε το ερώτημα αν «θα μπορούσε κανείς να φανταστεί πως θα ήταν η πόλη σήμερα με όλα αυτά τα νεοκλασικά κτίρια που κατεδαφίστηκαν στο όνομα κάποιας αντιπαροχής;».

Κι ακόμα αναφέρθηκε στο σχέδιο Βούλγαρη  με εντολή του Καποδίστρια που μερίμνησε αρχικά για την πάνω πόλη, αλλά επειδή στη κάτω πόλη υπήρξε άναρχη δόμηση, άρχισε από αυτήν, με εντολή του Καποδίστρια».

Επίσης μίλησε για την ανάγκη οι πολιτικοί να είχαν κατανοήσει την δυσλειτουργικότητα που επιφέρει η άναρχη δόμηση. Δυστυχώς οι επόμενες γενεές δεν το κατανόησαν και επινόησαν το σχέδιο των οικισμών προ του '23 για νομιμοποιήσουν την άναρχη δόμηση!

Κι  ακόμη παρεμβαίνοντας ο Απ. Κατσιφάρας πρ. περιφερειάρχης συνεχάρη την συγγραφέα κια του διοργανωτές της εκδήλωσης και τόνισε πόσο αναγκαία είναι η έκδοση βιβλίων αυτού του τύπου για την ιστορία του τόπου μας. 

 

Ξεκινώντας τον γύρο των παρεμβάσεων η καθηγήτρια Σεβαστή Σημαντήρη (https://sokatzou.blogspot.com)  αναφέρθηκε στην γνωριμία της με την και συνάδελφό της, συγγραφέα Γιάτα Καΐκα, ενθυμούμενη την καλή εικόνα που της άφησε.

 Ο Περικής Μπαλντάς, υπεύθυνος του αξιόλογου αρχείου της Αχαΐα Κλάους. μίλησε για το αντικείμενό του, που υπηρετεί με συνέπεια κάμποσα χρόνια και για το περιεχόμενό του, που συνίσταται σε συλλογή κάθε στοιχείου που αφορά την ιστορία της Εταιρείας, όπως σπάνα έντυπα ή λιγότερο γνωστά και την ψηφιοποίηση και διατήρησή του.

Ο Αντώνης Γρίμας, απόστρατος της Πολεμικής Αεροπορίας, μέλος της καθολικής ενορίας Πάτρας, μαλτέζικης καταγωγής, πέμπτης γενεάς, όπως είπε συμμετείχε στα κοινά τηςκαθολικής ενορίας επί τριάντα χρόνια (1987-2017), εντρύφησα στο αρχείο το οποίο το λάτρεψα, είδα πάρα πολλά βιβλία (σ.σ.: γραφών) από το 1828, που άρχισαν τότε να γράφουν τις πρώτες βαπτίσεις. Είχα μεριμνήσει για την ψηφιοποίησή τους, πριν μία δεκαετία, πλην όμως αδυνατόντας στράφηκα προς την φωτογράφιση. Στηνην συνέχεια στράφηκα στο αρχειο της Αχαΐα Κλάους κια βρήκαν όλες τις βαφτίσεις της καθολικής κοινότητας που είχαν γίνει από τον καθολικό ιερέα της, από τον Φραγκίσκο Μάλια, τον πρώτο συνεργάτη της Κλάους το 1861 κι εντεύθεν. Σε κάποιες περιπτώσεις Άγγλοι και Γερμανοί διαμαρτυρόμενοι βάφτιζαν τα παιδιά τους καθολικά. Ο καθολικός ιερέας πληρωνόταν κανονικά κάθε μήνα. Οι τελευταίες βαφτίσεις καθολικών έγιναν το 1960. Γίνονταν επίσης και γάμοι καθολικών. Το 1917 με την ισπανική γρίπη, εδώ στην Πάτρα πεθάναν 17 Γάλλοι στρατιώτες, οι οποίοι ως καθολικοί ετάφησαν στο Νεκροταφείο Ζαβλανίου (σ.σ.: εννοεί το Α' Νεκροταφεί). Ήταν τότε με τον εθνικό Διχασμό, που τα γαλλικά πλοία ήρθαν και απέκλεισαν το λιμάνι της Πάτρας, του Πειραιά και της Θεσσαλονίκης. Η καθολική ενορία γιορτάζοντας τα 175 χρόνια παρουσίας της εξέδωσε λεύκωμα το 2017, με αναφορά στο συμβάν αυτό και με επιμέλεια του δικηγόρου κ. Μούλια. Επίσης άλλα στοιχεία δόθηκαν στον δημοσιογράφο Τάσο Σταθόπουλο, που τα παρουσίασε από το ενθετο Επιλογές της εφημερίδας Πελοποννήσος.

Μίλησε ακόμη για τον διωγμό των Ιταλοπατρινών και Μαλτέζοπατρινών,το 1945, που όπως είπε έφυγαν ξαφνικά χωρίς να γίνει γνωστή η αιτία.

(Σημ.: του Istologiou G. Mosxou: Οι Ιταλοπατρινοί, δεν έφυγαν, διώχτηκαν από το ελληνικό κράτος και κατασχέθηκαν οι περιουσίες τους, με την αιτιολογία ότι υπήρξαν συνεργάτες του φασιστικού κόμματος, που συνεργάστηκαν μαζί του, ακόμη και κατά την Κατοχή. Στο πλαίσιο αυτό φορτώθηκαν σε καράβι, για την Ιταλία. Μάλιστα ένα από αυτά τα καράβια στο Αδριατικό πέλαγος βυθίστηκε από γερμανικά αεροπλάνα, εκεί χάθηκε και ο Ιταλός ιππίατρος Λουΐτζι Πελεγκρίνο, της βάσης του Αράξου, που είχε καταφύγει στον ΕΛΑΣ, δίπλα στο καπετάν Νικήτα. Οι ιταλικές περιουσίες επιστράφηκαν αργότερα στους διωχθέντες με δικαστική απόφαση).   

Μίλησε ακόμη για τον Θεόδ. Άμβουργερ, που παρότι διαμαρτυρόμενος, είχε βοηθήσει πάρα πολύ την καθολική εκκλησία, και για ένα βιβλίο από την αρχή της καθολικής εκκλησίας που ακόμη συνεχίστηκε σε επόμενο βιβλίο, αλλά με τον σεισμό του '93 καταστράφηκε.. Στο οποίο αναφέρονται οικονομικά στοιχεία της δραστηριότητας της καθολικής εκκλησίας.

 

 Η Τόνια Ράπτη ανέφερε πως είναι η δεύτερη φορά που μιλούσε για την Αχαΐα Κλάους έξω από τα κελάρια της. Και είχε να πει τόσα πολλά ενθυμήματα από τις επισκέψεις επιφανών στο οινόκαστρο. Τον Αρχιεπίσκοπο που χαιρέτησε όλους έναν-ένας, τον πρόεδρο Χριστόφια, τον Μίκη Θεοδωράκη, που δυσφορούσε σαν του μιλούσε για τις επισκέψεις των Βασιλέων αρχίζοντας από την Σίσυ της Αυστροουγγαρίας, υπέγραψε στο βιβλίο επισκεπτών στο τέλος του πιο προηγούμενο αιώνα, όπου στο 'τλος την ρώτησε έχουμε ακόμη πολλούς βασιλιάδες; Τους αγωνιστές της κύπρου που αντιμετώπισαν την βαρβαρότητα του Αττίλα, όπως ο πατρινός υπαξιωματικός Γιώργος Βουρλιώγκας. Τον Χανς Ερενστρώλε,  Σπύρο Μάλια, εργαζόμενο απόγονο πέμπτης γενιάς του Φραντζέσκο Μάλια, πρώτου συνεργάτη του Γουστάβου Κλάους κια τόσους άλλους.   

 Η Κωνστάντζα Αντωνοπούλου -Οικονόμου απένειμε εύσημα στον Νίκο Καραπάνο ιδιοκτήτη τη εταιρείας και στον Περικλή Μπαλντά, υπεύθυνο του Ιστορικού Αρχείου της Αχάια Κλάους που με κόπο , αγάπη και σεβασμό στην παράδοση μετέτρεψαν ένα οινοποιείο σε ένα υπέροχο μουσείο. Την αγαπημένη Τόνια Ράπτη, την βραβευμένη ξεναγό, την δική μας ξεναγό, που γνωρίζει την ιστορία της Κλάους σαν την παλάμη του χεριού της. Στο Κλάους πέρασαν πολύ ωραία  τα παιδικά χρόνια. Στο Καλόυς αναεβαίνω πολύ συχνά, ιδιαίτερα το Πάσχα, αλλά το μεγάλο πανηγύρι γινόταν την εποχή του τρύγου. σας βεβαιώ ότι ακόμη έχω την μυρωδιά του μούστου. Τα εξαδέλφια μου κι εγώ, πηγαίναμε στο εργοστάσιο να συναντήσουμε  τους φίλους μας, που δεν ήταν άλλοι από τα παιδιά των εργαζομένων. Όταν τελείωναν τα παιχνίδια εμφανιζόταν η κυρία Μίτσια με μία φέτα ζυμωτό ψωμί για τον καθένα μας. Άλλοτε με λάδι και ρίγανη κι άλλοτε με νερό και ζάχαρη.

 

 Από την πλευρά της η Ντίνα Παπάκου πρόεδρος του πολιτιστικού συλλόγου'' Πανγία η Γηροκομίτισσα'' Αγροτικού Προσσφυγικοπύ Συνοικισμού Γηροκομειού, αναφέρθηκε στις δυσκολίες που συνάντησαν οι πρόσφυγες που πρωτοεγκαταστάθηκαν στην πλαγιά του Γηροκομειού το 1922 μετά την Μικρασιατική καταστροφή, προερχόμενοι από το μαρτυρικό ελληνικό χωρίο Σεβντίκιοϊ της Μ. Ασίας, που προτίμησε να αντισταθεί στον Κεμάλ,, σε αντίθεση με τον ελληνικό στρατό που το έβαλε στα πόδια τρέχοντας να σωθεί!

Μίλησε για τις δυσκολίες, που συνέντησαν ακπόμη και από τους μοναχούς που φοβόντουσαν μην χάσουν την ιδιοκτησία από τους πρόσφυγες, την εχθρική  αντιμετώπιση  από τον γηγενή πληθυσμό, αλλά και το στέριωμα τους χάρη στην νοικοκυροσύνη τους, που έκανε την περιοχ'η να μοσχοβολά από την καθαριότητα και τα άνθη που φύτευσαν  οι κάτοικοι.  

 

Η παρουσίαση έκλεισε με  διάλογο με τους παραβρισκόμενους και με μελωδικά ακούσματα η χορωδία της Κοινο_Τοπίας υπό τη διεύθυνση της Λίνας Γερονίκου. Στο πιάνο θα συνοδεύσε η Ελένη Αθανασοπούλου.