Ενας τιμημένος ήρωας στο εκτελεστικό απόσπασμα

Αριστερά, ο Σταύρος Δημητράκος. Δεξιά, κατάλογος με τα ονόματα Γερμανών αντιφασιστών, μελών της οργάνωσης «Ελεύθερη Γερμανία». Αυτομόλησαν από τη Βέρμαχτ όταν βρέθηκαν στην Ελλάδα και εντάχθηκαν στον ΕΛΑΣ.

Αυτός ήταν ο ΕΛΑΣίτης Σταύρος Δημητράκος, που  εκτελέστηκε μαζί με άλλους 10 συντρόφους του τα ξημερώματα της 6ης Μαΐου 1948, πίσω από τις φυλακές του Γεντί Κουλέ!

ΥΠΕΚΛΕΨΕ ΤΑ ΣΧΕΔΙΑ ΤΟΥ γερμανικού στρατιωτικού αεροδρομίου του Γιδά (Αλεξάνδρειας) Θεσσαλονίκης στο ΣΜΑ,  

Επισήμανε τα ραντάρ των Γερμανών στην ευρύτερη περιοχή της Μακεδονίας,   

Εξασφάλισε με τη βοήθεια του  Γερμανού αντιφασίστα ταγματάρχη Εκερτ τα σχέδια που είχαν εκπονήσει οι ναζί για την υπονόμευση και καταστροφή των βασικών υποδομών της Θεσσαλονίκης, 

 Παρέλαβε από τον Εκερτ άθικτο τον Μετεωρολογικό Σταθμό του Γερμανικού Ναυτικού της Νοτιοανατολής, μαζί και το πλούσιο επιστημονικό υλικό των παρατηρήσεων τριάμισι ετών και τα παρέδοσε στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.

Από τις μεγαλύτερες επιτυχίες του ήταν και η αποκάλυψη των δολοφόνων του Γιάννη Ζεύγου και η διάλυση της συμμορίας τους που είχε συγκροτηθεί με την συμμετοχή του επίσημου κράτους της Δεξιάς.

Αυτός ήταν ο ΕΛΑΣίτης Σταύρος Δημητράκος, που συνελήφθη από την Ασφάλεια, στις 17 Ιουνίου 1947 και εκτελέστηκε μαζί με άλλους 10 συντρόφους του τα ξημερώματα της 6ης Μαΐου 1948 στο γνωστό «κρανίου τόπο», πίσω από τις φυλακές του Γεντί Κουλέ.

Τον ονόμασε αυθαίρετα και αναπόδεικτα αρχηγό μιας ομάδας 72 «κατασκόπων» και το έκτακτο στρατοδικείο Θεσσαλονίκης, με πρόεδρο τον μεγαλοδωσίλογο υπαρχηγό της παρακρατικής οργάνωσης «Χ», Ιωάννη Κοκορέτσα, χωρίς κανένα σοβαρό στοιχείο τον καταδίκασε τρις σε θάνατο.

Εκείνο το μαύρο πρωινό εκτελέστηκαν συγχρόνως 156 πατριώτες της εθνικής Αντίστασης ως αντίποινα από την κυβέρνηση Σοφούλη, με αφορμή την ανεξιχνίαστη μέχρι σήμερα δολοφονία του υπουργού Χρήστου Λαδά.

Ο Σπύρος Κουζινόπουλος, μέσα από τις σελίδες της κυριακάτικης έκδοσης της Εφημερίδας των Συντακτών στις 12-12-2021,  κάνει εκτενή αναφορά στον δολοφονημένο από το επίσημο κράτος της Δεξιάς, τιμημένο ήρωα της Αντίστασης Σταύρο Δημητράτο. 

 

Του Σπύρου Κουζινόπουλου

Από την efsyn.gr/nisides/

ΤΟ ΤΡΑΓΙΚΟ ΤΕΛΟΣ ενός ήρωα των αλβανικών βουνών και μιας από τις σημαντικότερες προσωπικότητες του κινήματος της Εθνικής Αντίστασης στην κατεχόμενη από τους ναζί Θεσσαλονίκη. Σταύρος Δημητράκος: τιμημένος με Αριστείο Ανδρείας για τα ανδραγαθήματά του στην απόκρουση της επίθεσης του Μουσολίνι κατά της Ελλάδας, στο εκτελεστικό απόσπασμα ύστερα από οκτώ χρόνια με την προσβλητική, σκηνοθετημένη και αναπόδεικτη κατηγορία της «κατασκοπίας» στα μαύρα χρόνια του Εμφυλίου.

Ο Σταύρος Δημητράκος γεννήθηκε στα 1912 στο Παλαδάρι, το ελληνικότατο προάστιο της Προύσας, και είχε την ατυχία να χάσει τον πατέρα του στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο που ήταν εξόριστος στο Γιοσγάτ της Μικράς Ασίας, πέρα από την Αγκυρα. Υστερα ακολούθησε η Μικρασιατική Καταστροφή, οπότε δεκαοκτώ άτομα από τους στενούς συγγενείς του εξοντώθηκαν από τους Τούρκους με φρικτό τρόπο κατά την υποχώρηση. Ο Σταύρος με τη μητέρα του και τα δύο του αδέλφια, τον Γιώργο, τον μεγαλύτερο, και τον Αγαθοκλή, τον μικρότερο, πρόλαβαν και διέφυγαν πριν φτάσουν οι Τσέτες.

Στη νέα του πατρίδα, τη Θεσσαλονίκη, υπερνικώντας άπειρες δυσκολίες, κατόρθωσε να ολοκληρώσει τις σπουδές του, εργαζόμενος παράλληλα ως τοπογράφος στη Σχολή Νομικών και Οικονομικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Ανήσυχος νέος, πήρε μέρος στους φοιτητικούς αγώνες της περιόδου του Μεσοπολέμου και κατόπιν, στη διάρκεια της δικτατορίας Μεταξά στο αντιδικτατορικό Μέτωπο.

Η κήρυξη του ελληνοϊταλικού πολέμου τον βρήκε στην πρώτη γραμμή στα αλβανικά βουνά, πολεμώντας με θάρρος και αυτοθυσία στις μάχες που έδωσε το 50ό Σύνταγμα πεζικού. Για τα ανδραγαθήματά του, τιμήθηκε με το Αριστείο Ανδρείας και ονομάστηκε ανθυπολοχαγός.

Συγκέντρωση πληροφοριών για το Συμμαχικό Στρατηγείο

Από την αρχή ακόμη της γερμανικής Κατοχής, πήρε δραστήρια μέρος στην Εθνική Αντίσταση, προσχωρώντας από τους πρώτους στο ΕΑΜ και κατόπιν στον ΕΛΑΣ. Δυναμικός αγωνιστής και δοκιμασμένο στέλεχος του ΚΚΕ, με προσόντα ηγετικά, ανέλαβε και διεκπεραίωσε τολμηρές και επικίνδυνες αποστολές στη γερμανοκρατούμενη Μακεδονία. Ηταν από τους ιδρυτές της Εφεδρικής Μεραρχίας του ΕΛΑΣ Θεσσαλονίκης, όπου είχε την ευθύνη του νευραλγικού ΙΙ Γραφείου της. Κατόπιν πέρασε στο επιτελείο της ΧΙ Μεραρχίας του ΕΛΑΣ, αναλαμβάνοντας κι εδώ το ΙΙ Γραφείο και σημειώνοντας από τη θέση αυτή μερικές πολύ σημαντικές επιτυχίες ως υπεύθυνος για τη συγκέντρωση πληροφοριών.

Μεταξύ αυτών ήταν η αρπαγή των αρχείων των προδοτικών οργανώσεων ταγματασφαλιτών της Θεσσαλονίκης και της ευρύτερης περιοχής, καθώς επίσης ο εντοπισμός του αρχηγού του «Γερμανικού Αντιφασιστικού Μαχητικού Συνδέσμου» (Deutscher Antifassistischer Kanpfbund), που ήταν ο ταγματάρχης δρ Τζορτζ Εκερτ, και η ένταξή του στην Εφεδρική Μεραρχία του ΕΛΑΣ Θεσσαλονίκης.

Από τις πιο επικίνδυνες αποστολές που διεκπεραίωσε με επιτυχία ο Σταύρος Δημητράκος υπήρξαν και οι:

● Εξασφάλισε τα σχέδια του γερμανικού στρατιωτικού αεροδρομίου του Γιδά (Αλεξάνδρειας) Θεσσαλονίκης για το Συμμαχικό Στρατηγείο Μέσης Ανατολής, συμβάλλοντας έτσι στον βομβαρδισμό και στην καταστροφή του από τη συμμαχική αεροπορία.

● Επισήμανε τα ραντάρ των Γερμανών στην ευρύτερη περιοχή της Μακεδονίας και τα σχετικά στοιχεία τα διαβίβασε μέσω του Γενικού Στρατηγείου του ΕΛΑΣ στη Μέση Ανατολή.

● Εξασφάλισε με τη βοήθεια του αντιφασίστα ταγματάρχη Εκερτ τα σχέδια που είχαν εκπονήσει οι ναζί για την υπονόμευση και καταστροφή των βασικών υποδομών της Θεσσαλονίκης, γεγονός που συνέβαλε στην έγκαιρη διάσωσή τους, ενώ πήρε και ο ίδιος μέρος στη μάχη που έγινε από τους αντάρτες του ΕΛΑΣ για την αποτροπή ανατίναξης από τους κατακτητές του εργοστασίου ηλεκτροφωτισμού στην περιοχή Διοικητηρίου.

● Παρέλαβε από τον Εκερτ άθικτο τον Μετεωρολογικό Σταθμό του Γερμανικού Ναυτικού της Νοτιοανατολής, μαζί και το πλούσιο επιστημονικό υλικό των παρατηρήσεων τριάμισι ετών και το παρέδωσε στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Αυτά είναι τα κυριότερα επιτεύγματα της πατριωτικής του δράσης κατά την περίοδο της Κατοχής.

Η αποκάλυψη των δολοφόνων του Γιάννη Ζεύγου

Μετά την απελευθέρωση και τη Συμφωνία της Βάρκιζας και ώς τη σύλληψή του, στις 17 Ιουνίου 1947, ο Δημητράκος εργάστηκε με όλες του τις δυνάμεις για την αποκατάσταση της ειρήνης και γαλήνης του τόπου, για τη δημοκρατία, την απονομή δικαιοσύνης και την εθνική κυριαρχία.

Ηταν αυτός που τροφοδοτούσε με ντοκουμέντα και εξακριβωμένες πληροφορίες τον ΕΑΜικό Τύπο, ιδιαίτερα τις καμπάνιες που αναφέρονταν στη δράση των δωσιλόγων και των εθνοπροδοτών κατά τη διάρκεια της Κατοχής. Από τις μεγαλύτερες επιτυχίες του ήταν και η αποκάλυψη των δολοφόνων του Γιάννη Ζεύγου και η διάλυση της συμμορίας τους που είχε οργανωθεί από τις αρχές ασφαλείας του επίσημου κράτους, την ΕΣΑ, το παρακράτος και τους ξένους «προστάτες» της χώρας.

«Κατάσκοπος» χωρίς κανένα ενοχοποιητικό στοιχείο

Στην κορύφωση του εμφυλίου πολέμου, τον συνέλαβε η Ασφάλεια χωρίς συγκεκριμένη κατηγορία. Τον κράτησε επί 10 μήνες σε αυστηρή απομόνωση και τον υπέβαλε σε φρικτά βασανιστήρια, χωρίς να προκύψει το παραμικρό επιβαρυντικό σε βάρος του. Παρ' όλα αυτά, τον ονόμασε αυθαίρετα και αναπόδεικτα αρχηγό μιας ομάδας 72 «κατασκόπων» και το έκτακτο στρατοδικείο Θεσσαλονίκης, με πρόεδρο τον μεγαλοδωσίλογο υπαρχηγό της παρακρατικής οργάνωσης «Χ», Ιωάννη Κοκορέτσα, χωρίς κανένα σοβαρό στοιχείο τον καταδίκασε τρις σε θάνατο.

Η εξόντωσή του αποφασίστηκε όχι γιατί το δικαστήριο πείστηκε από τις προκατασκευασμένες γελοίες κατηγορίες των οργάνων της Ασφάλειας, αλλά γιατί ήταν ένας συνεπής αγωνιστής για τη δημοκρατία και την αλήθεια, ένας συνειδητός κομμουνιστής.

Ο Σταύρος Δημητράκος εκτελέστηκε μαζί με άλλους 10 συντρόφους του τα ξημερώματα της 6ης Μαΐου 1948 στο γνωστό «κρανίου τόπο», πίσω από τις φυλακές του Γεντί Κουλέ. Οι συγκρατούμενοί του που εκτελέστηκαν μαζί το ίδιο πρωινό ήταν οι Χρήστος Εμμανουηλίδης, Ανδρέας Δεληδήμος, Θεόδωρος Τσομπανίκος, Κλήμης Υετίωνας, Παναγιώτης Πρασσάς, Δημήτριος Βαλμάς, Δημήτριος Ξενιτίδης, Ιωάννης Μυλωνίδης και η δικηγόρος, στέλεχος του ΕΑΜ, Αλίκη Βέτα.

Αξίζει να σημειωθεί ότι εκείνο το μαύρο πρωινό του Μαΐου 1948 εκτελέστηκαν συγχρόνως 156 πατριώτες που κρατούνταν στις φυλακές της χώρας, σε εφαρμογή από την κυβέρνηση Σοφούλη του ανατριχιαστικού κατοχικού νόμου των Γερμανών κατακτητών «περί αντιποίνων», με αφορμή την ανεξιχνίαστη μέχρι σήμερα δολοφονία του υπουργού Χρήστου Λαδά.

  ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ efsyn της 12.12.2021