Βιβλιοπαρουσίαση: Η επανάσταση στη Ροζάβα

 

Εισαγωγή της εκδοτικής ομάδας

Είναι ή δεν είναι επανάσταση από τα κάτω αυτό που συντελείται από το καλοκαίρι του 2012 στα τρία καντόνια της Ροζάβα; Μήπως γινόμαστε για άλλη μια φορά μάρτυρες της εγκαθίδρυσης μιας σταλινικού τύπου δικτατορίας από ένα κομματικό μηχανισμό που υπακούει τυφλά στη γραμμή την οποία βάζει ο φυλακισμένος Αμπντουλάχ Οτζαλάν; Αγιάζει ο σκοπός τα μέσα τόσο που ένας επαναστατικός στρατός να μπορεί να συμμαχήσει με έναν ιμπεριαλιστικό, να συνομιλεί με το καθεστώς Τραμπ στις Η.Π.Α. και να συζητά συνεργασία με τη Σαουδική Αραβία;

Ποια είναι η ταξική διαστρωμάτωση και ποιες οι σχέσεις ιδιοκτησίας στις απελευθερωμένες περιοχές της Ροζάβα; Πού είναι κρυμμένη η μέχρι πρότινος εθνικοαπελευθερωτική ρητορική του κουρδικού κινήματος και τι ρόλο παίζουν οι άλλοι λαοί της περιοχής; Γιατί η υπόλοιπη Συρία καίγεται και τι λένε γι’ αυτό όσοι συμμετέχουν στο εγχείρημα της Ροζάβα;

Τα ερωτήματα θα μπορούσαν να πολλαπλασιαστούν όσο θα γίνονταν λεπτομερέστερα και πιο ακριβή, όσο θ’ απλώνονται σε όλη την terra incognita της Μέσης Ανατολής, ωστόσο αυτό που έχουμε παρατηρήσει είναι πως πολλές φορές οι απόπειρες για απαντήσεις είναι λειψές: σ’ αυτές αντανακλώνται η προχειρότητα, η άγνοια, οι προκαταλήψεις, οι ανυπόστατες βεβαιότητες, τα πολιτικά δόγματα και
η οπτική γωνία του Δυτικού ανθρώπου – ένα κεκαλυμμένο μεν, βαθιά ριζωμένο δε αίσθημα πολιτισμικής και πολιτικής υπεροχής, απέναντι σε όλους τους παίκτες της αιματοβαμμένης παρτίδας της Συρίας· αλλά και γενικότερα των περιοχών εκείνων του πλανήτη που συνήθως απασχολούν μονοδιάστατα την κοινή γνώμη στη Δύση, παρά το γεγονός ότι είναι οι πολυπληθέστερες και εκείνες που ταλανίζονται απ’ τις ισχυρότερες συγκρούσεις. Είναι το ίδιο αίσθημα που οδηγεί στη σύγχυση ως προς
το ποιοι είναι τελικά οι παράγοντες που εμπλέκονται στον πόλεμο της Συρίας. Γι’ αυτό ίσως είναι ώρα να ρίξουμε λίγο περισσότερο φως στο λόγο των δρώντων υποκειμένων, κατά προτίμηση χωρίς να ρίχνουμε βάρος στην πάντοτε ελκυστική, μα καμιά φορά αποπροσανατολιστική εικόνα του αντάρτη και, στην περίπτωσή μας, της αντάρτισσας.

Άσχετα με το πως κρίνει κανείς τα τεκταινόμενα των ημερών μας στη Συρία και το Κουρδιστάν, είναι αδύνατο να παραβλέψουμε πως το κουρδικό κίνημα, με την πολυμορφία, τις ήττες και τις διασπάσεις του, επιβιώνει εδώ και δεκαετίες σε εδάφη που ανήκουν στο τουρκικό, συριακό, ιρανικό και ιρακινό κράτος (βόρειο, δυτικό, ανατολικό και νότιο Κουρδιστάν, αντίστοιχα) και οι εκεί δυνάμεις του φαίνεται να μην ηττώνται παρά τη διαρκή τους σύγκρουση με τα κράτη αυτά, αλλά και με τις άλλες κουρδικές πολιτικές παρατάξεις.

Το πείραμα της Ροζάβα, με το οποίο καταπιάνεται το βιβλίο αυτό, αποτελεί την πιο εξελιγμένη εφαρμογή του πολιτικού προγράμματος της Ένωσης των Κοινοτήτων του Κουρδιστάν (KCK) και του Εργατικού Κόμματος του Κουρδιστάν (PKK), το οποίο δεν περιορίζεται στα εδάφη αυτά, αλλά εφαρμόζεται και σε περιοχές του Ιράκ καθώς και, μέχρι πρόσφατα, της Τουρκίας.

Το κουρδικό απελευθερωτικό κίνημα δηλώνει σήμερα πως υπερβαίνει τις μαρξιστικές-λενινιστικές ρίζες του και δίνει στον αγώνα του μορφές και περιεχόμενα με ιδιαίτερα περίπλοκες διαστάσεις, που δύσκολα γίνονται αντιληπτές από τη σκοπιά της Δυτικής πολιτικής κουλτούρας, ακόμη και της κινηματικής. Παράλληλα, δηλώνει παρόν σε όλα τα πεδία τις πολιτικής σκηνής σε τέσσερις χώρες, σε τοπικό,
διακρατικό, αλλά και παγκόσμιο επίπεδο. Έχει καταφέρει να αναγνωριστεί ως πολιτικοστρατιωτική δύναμη από τις παγκόσμιες υπερδυνάμεις, πολεμάει ταυτόχρονα το δεύτερο μεγαλύτερο στρατό του ΝΑΤΟ – τον τουρκικό – και τα στρατεύματα του σκοταδιστικού Ισλαμικού Κράτους, ενώ δημιουργεί δομές βάσης, τοπικά συμβούλια, δίκτυα, συνεταιρισμούς – κοοπερατίβες, ακαδημίες, και πολιτοφυλακές
ανεξάρτητες από το στρατό του. Επιπλέον, έχει αναγάγει σε πρώτη προτεραιότητα την απελευθέρωση της γυναίκας, συγκροτώντας το μοναδικό στο κόσμο αμιγώς γυναικείο στρατό.

Ωστόσο, ο κατάλογος των επαναστατικών παραδειγμάτων που πυροδότησαν ανάλογες εγχώριες συζητήσεις μοιάζει ατελείωτος: Ιρλανδία, Παλαιστίνη, Νικαράγουα, χώρα των Βάσκων, διάφορες χώρες της Αφρικής και της Ασίας (Βιετνάμ κ.ά.), των οποίων ουκ έστιν αριθμός…

Προφανώς, η εξαιρετικά πολύπλοκη πραγματικότητα και οι πολλαπλές συγκρούσεις συμφερόντων και λαών στην ευρύτερη περιοχή της Συρίας, οι δι’ αντιπροσώπων συγκρούσεις και άλλων δυνάμεων (Η.Π.Α., Ρωσία, Ιράν, Τουρκία, Σαουδική Αραβία κλπ), αλλά και η ίδια η απόστασή μας από τα γεγονότα (αν και εδώ που τα λέμε, αν υπήρχαν αεροπορικά δρομολόγια από την Αθήνα προς το Κομπάνι, θα διαρκούσαν λιγότερο από δύο ώρες), είναι παράγοντες που δεν επιτρέπουν να ισχυριστούμε ότι ένα βιβλίο μπορεί να δώσει μια πλήρη κι ολοκληρωμένη εικόνα των προβλημάτων. Ωστόσο, επιλέξαμε να μεταφράσουμε αυτό το βιβλίο γιατί από κάπου έπρεπε να ξεκινήσουμε και θέλαμε να συνεισφέρουμε στο σχετικό διάλογο με κάποια ευρύτερη τεκμηρίωση.

Αναμφίβολα δεν μπορούμε ν’ αγνοήσουμε τα γεγονότα που έχουν λάβει και λαμβάνουν χώρα τα ίδια αυτά χρόνια στην υπόλοιπη Συρία, όπως και την κριτική που έχει γίνει προς το εγχείρημα της Ροζάβα και τον κουρδικό  παράγοντα, εντός κι εκτός του συριακού χώρου∙ δεν μπορούμε όμως και ν’ αγνοήσουμε την απήχηση της περίπτωσης Ροζάβα, που εμπνέει τη συγγραφή βιβλίων όπως αυτό, ενώ δεν συμβαίνει (ή δεν συνέβαινε μέχρι πρόσφατα) το ίδιο για άλλες όψεις της σύγκρουσης στη Συρία – παρά το γεγονός ότι και πολλά θα μπορούσαν να γραφτούν και πολύ χρήσιμα θα ήταν σε όλους εμάς που παρακολουθούμε όσα συμβαίνουν στην  άλλη πλευρά της Μεσογείου. Βλέπουμε την έκδοση του βιβλίου ως ένα μέρος της σειράς εκδόσεων που κυκλοφόρησαν πρόσφατα και πρόκειται να κυκλοφορήσουν το επόμενο διάστημα στα ελληνικά, γύρω από την κατάσταση στη Συρία. Οι σελίδες που ακολουθούν ελπίζουμε να συμβάλλουν στην καλύτερη κατανόηση του φαινομένου Ροζάβα, εντός της γενικότερης κατάστασης στη Συρία.

Το ανά χείρας βιβλίο εκδόθηκε για πρώτη φορά στα γερμανικά, το Μάρτιο του 2015 (VSA Verlag). Η εφημερίδα δρόμου Άπατρις αποφάσισε να το εκδώσει το καλοκαίρι του ίδιου χρόνου. Αρχίσαμε να δουλεύουμε πάνω σ’ αυτό στα τέλη του 2015, με τη συγκρότηση μεταφραστικής ομάδας αποτελούμενης από μέλη και φίλους της εφημερίδας. Οδηγός μας ήταν η έκδοση του βιβλίου στα αγγλικά, που προετοιμαζόταν την ίδια περίοδο και εκδόθηκε τελικά απ’ τον εκδοτικό οίκο Pluto Press το Νοέμβριο του 2016. Για την έκδοσή αυτή, η μεταφράστριά της Janet Biehl σημειώνει ότι «ξεκίνησε σαν άμεση μετάφραση, αλλά σε διάστημα 16 μηνών αναθεωρήθηκε και επικαιροποιήθηκε σε μεγάλη έκταση, κι έτσι από πολλές απόψεις είναι ένα καινούργιο βιβλίο». Επειδή σε όλο αυτό το διάστημα δουλέψαμε τη μετάφραση παράλληλα με τους συγγραφείς και τη μεταφράστρια πάνω σε διάφορες εκδοχές του αγγλικού κειμένου, η έκδοση του βιβλίου στα ελληνικά έχει ορισμένες μικρές αποκλίσεις από εκείνη στα αγγλικά. Επιπροσθέτως, διαθέτει μια επικαιροποιημένη εισαγωγή των τριών συγγραφέων και ένα επίμετρο που καλύπτει εν τάχει τις εξελίξεις στη Ροζάβα από το Μάρτιο ως το Σεπτέμβριο του 2016. Μετά από πολύ κόπο και όχι χωρίς προβλήματα, φτάνουμε σήμερα σ’ αυτή την έκδοση που, από πρακτική και τεχνική σκοπιά, πέρα από τα πολιτικά ζητήματα, αποτελεί ένα σημαντικό σημείο καμπής για την εφημερίδα και τις εκδόσεις της. Ας ελπίσουμε ότι θα βρίσκουμε πάντα τη δύναμη που απαιτείται για να επαναλάβουμε ανάλογα εγχειρήματα, μαθαίνοντας απ’ τα σωστά και τα λάθη μας.
Θέλουμε να ευχαριστήσουμε τους συγγραφείς του βιβλίου, τον Ιβάν (που συμμετέχει στο TATORT Kurdistan) για την οικονομική του υποστήριξη, τους ανθρώπους που εργάστηκαν συστηματικά ή βοήθησαν περιστασιακά με διάφορους τρόπους να φτάσουμε ως εδώ και φυσικά τους ανθρώπους της Ροζάβα που με τον τρόπο τους μας συντρόφεψαν σ’ αυτή τη διαδρομή.

Εφημερίδα δρόμου Άπατρις

Ιούνιος 2017