Όταν η Δημοκρατία κρέμονταν από τις λόγχες της χούντας!

 

  Άρθρο του

ΠΑΝ. ΙΩ.  ΓΕΩΡΓΟΠΟΥΛΟΥ 

Πρόεδρου της  ΕΣΔΙΑ νομού Αχαϊας 1940 –1974

Με την συμπλήρωση σήμερα 54 χρόνων από την επιβολή του προδοτικού πραξικοπήματος της 21-4-1967,  το Istologio G. Mosxou αναδημοσιεύει το παρόν άρθρο του προέδρου της ΕΣΔΙΑ ν. Αχαΐας Παν. Γεωργόπουλου, που εγράφη ως πρόλογος στην επετειακή έκδοση του Λευκώματος με τίτλο «Αντιδικτατορικός Τύπος Αχαΐας» συνεκδόσεως της ΕΣΔΙΑ και της Νομαρχίας Αχαΐας το 2007, όταν συμπληρώνονταν 40 χρόνια και παρουσιάστηκε στην αίθουσα του Δικηγορικού Συλλόγου Πατρών.

Παναγιώτης Ιω. Γεωργόπουλος.

ΣΑΡΑΝΤΑ ΧΡΟΝΙΑ συμπληρώνονται φέτος από τον κήρυξη του αμερικανόπνευστου στρατιωτικού πραξικοπήματος που επεβλήθη στον ελληνικό λαό, με σκοπό την ανακοπή των πολιτικών εξελίξεων στη χώρα και τον γεωστρατηγικό έλεγχο της περιοχής ανατολικής Μεσογείου από τις ΗΠΑ.

ΠΑΡΑΛΛΗΛΑ τριάντα τρία χρόνια πέρασαν από την πτώση αυτού του λαομίσητου στρατιωτικού καθεστώτος, των επίορκων συνταγματαρχών, που κάνοντας χρήση κρατικών επιτελικών σχεδίων, τα οποία είχαν καταρτισθεί από ετών, με σκοπό την απόκρουση του αμφιλεγόμενου… εσωτερικού κινδύνου, άρπαξαν την εξουσία με τη χρήση των όπλων που τους είχε εμπιστευθεί η Πατρίδα, στέλνοντας στη συνέχεια στα ξερονήσια της εξορίας τους δημοκρατικούς πολίτες που είχαν προγράψει, ενώ έκλεισαν στα δεσμωτήρια όσους αντέταξαν και την παραμικρή φωνή διαμαρτυρίας .

ΚΙ ΟΤΑΝ ΚΑΤΩ από το βάρος των ανομημάτων τους και το μεγάλο έγκλημα της προδοσίας της Κύπρου κατέρρευσαν, μετά από μια επταετία, άφησαν πίσω τους ερείπια, εθνικά και οικονομικά.

ΠΟΙΑ ΗΣΑΝ αυτά; Μια ελληνική Οικονομία υπονομευμένη από το χρέος και τον πληθωρισμό, στα οποία την είχαν βουλιάξει η υπεξαίρεση και η κακοδιαχείριση του Δημόσιου χρήματος. Μια Κύπρο κατεχόμενη κατά μεγάλο μέρος της από τους Τούρκους σωβινιστές, που το καλοκαίρι του 1974 επενέβησαν βάρβαρα, κάνοντας κακή  χρήση της συμφωνίας της Ζυρίχης, βάσει της οποίας εγγυήτριες δυνάμεις του νεοσύστατου Κυπριακού κράτους ήσαν τα κράτη Ελλάδα, Τουρκία και Μεγ. Βρετανία. Μια επέμβαση που έγινε με αφορμή το προδοτικό πραξικόπημα που πραγματοποίησαν κατά του λαοπρόβλητου  Αρχιεπισκόπου Μακαρίου αντίστοιχοι ελληνοκύπριοι σωβινιστές, οι οποίοι υποκινήθηκαν από την στρατιωτική χούντα της Ελλάδας. Έλληνες, Ελληνοκύπριους και Τουρκοκύπριους αγνοούμενους, η τύχη των οποίων παραμένει άγνωστη ακόμη και σήμερα. Σωρεία  νεκρών στα πεδία των μαχών και από τις δύο πλευρές.

ΚΑΙ Η ΑΧΑΪΑ είχε το δικό της αιματηρό μερίδιο. Από τους εκατόν τριάντα επτά  άνδρες της ΕΛΔΥΚ που έλαβαν μέρος   στις  μάχες της  Κύπρου, έξι έμειναν για πάντα εκεί ενώ δύο παραμένουν αγνοούμενοι.

ΑΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΤΟΣ αριθμός νεκρών κατά τις αιματηρές ημέρες εξέγερσης των Ελλήνων φοιτητών τον Νοέμβριο του 1973. Των ηρώων του Πολυτεχνείου που πρόταξαν τα στήθη τους για την υπεράσπιση των λαϊκών αιτημάτων με σύνθημά τους ΨΩΜΙ – ΠΑΙΔΙΑ – ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ.

ΕΠΙΣΗΣ, μια χώρα αποκομμένη από τις ευρωπαϊκές οικονομικές εξελίξεις και ένα πολιτικό σύστημα που υποχρεώθηκε σε ενδοσκόπηση της ταυτότητάς του, περιλαμβάνοντο στα συντρίμμια που άφησε πίσω της η στρατιωτική δικτατορία.

ΕΠΡΟΚΕΙΤΟ για ένα πολιτικό σύστημα που μέχρι τότε πορεύετο μέσα από το δύσβατο τοπίο της «κουτσουρεμένης» προδικτατορικής Δημοκρατίας, που λειτουργούσε στην τροχιά των αναγκαστικών νόμων της εποχής του τριετούς  Εμφυλίου 1946  - 1949, Βασιλικών Διαταγμάτων, Αστυνομικών Διαταγών και πλήθος αντιδημοκρατικών ενεργειών του  παρακράτους,  με την παρότρυνση του Παλατιού, που φίμωναν τον πολίτη, ήλεγχαν τα κοινωνικά του φρονήματα, αστυνόμευαν την κάθε τύπου συνδικαλιστική του δραστηριότητα, έθεταν υπό έλεγχο την λειτουργία της συνταγματικής  κοινοβουλευτικής Αριστεράς και είχαν βγάλει εκτός νόμου την δράση των Κομμουνιστών.

Ο ΚΑΘΕ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΟΣ  Έλληνας πολίτης είχε αποκτήσει και τον προσωπικό του χαφιέ, που τον… συντρόφευε καθημερινά σε κάθε του κίνηση, καθώς ήταν επιφορτισμένος από το αρμόδιο Ειδικό Γραφείο του Αστυνομικού Τμήματος της περιοχής διαμονής του για την συμπλήρωση του φακέλου Κοινωνικών Φρονημάτων με πληροφορίες – ψεύτικες οι περισσότερες – που συνέλλεγε. Πληροφορίες που γινόντουσαν αφορμή πολλές φορές για να λάβει ο πολίτης την γνωστή τρομοκρατική αστυνομική εντολή: παρακαλούμε καλείσθε να περάσετε από την Υπηρεσία μας «δι’ υπόθεσίν σας», με ό,τι κακό αυτό συνεπάγετο.

ΕΤΣΙ ΜΕΣΑ ΑΠΟ αυτό το αντιδημοκρατικό πλέγμα, που αποτέλεσε σύγχρονο «Κυλώνειο Άγος» για την προδικτατορική Βασιλευόμενη Δημοκρατία μας, άνοιξε ο δρόμος για την επιβολή της επταετούς νύκτας των Συνταγματαρχών. Για τους πρωταίτιους της Δικτατορίας δεν ήταν δύσκολο.

 Ο ΛΑΟΣ ΜΑΣ μουδιασμένος στην αρχή από την ισχύ της στρατιωτικής μπότας, ξεθάρρεψε στη συνέχεια και προοδευτικά αντέταξε διάφορες μορφές αντίστασης, με κορυφαία αυτήν των παιδιών του Πολυτεχνείου στην Αθήνα, του Παραρτήματος Πανεπιστημίου στην Πάτρα, στην Θεσσαλονίκη  κ.ά.

Η ΑΧΑΪΑ ΕΧΕΙ την τιμή να είναι από τις πρωτοπόρες περιοχές της ελληνικής περιφέρειας που αντιτάχθηκαν, ενώ ξεχωρίζει για την χρήση αχρησιμοποίητων τυπογραφικών στοιχείων, που χρησιμοποιήθηκαν για πρώτη φορά στην έκδοση της αντιδικτατορικής εφημερίδας «ΑΓΩΝΙΣΤΗΣ», κάτι που σύμφωνα με την επικρατούσα κατάσταση της εποχής ήταν πράξη αδιανόητη, καθώς η Γενική Ασφάλεια  είχε τον πλήρη έλεγχο κάθε εντύπου που τυπωνόταν στο νομό, αφού μετριόντουσαν στα δάχτυλα των δυο χεριών τα τυπογραφεία της Αχαϊας. Μια ακόμη παράνομη εφημερίδα που εκδιδόταν  ήταν η «ΑΧΑΓΙΑ», αλλά αυτή έβγαινε  με τη χρήση πολυγράφου, ο οποίος από την Αθήνα μεταφέρθηκε στην Πάτρα γιαυτό  τον σκοπό.

ΜΕ ΤΗΝ ΒΟΗΘΕΙΑ ενός ολιγoπρόσωπου μηχανισμού (για λόγους προφύλαξης) που είχε στηθεί από Αριστερούς, που δεν είχαν συλληφθεί και ως εκ τούτου δεν είχαν σταλεί  στους τόπους εξορίας, άρχισε στην πόλη της Πάτρας και από το λιμάνι της, η διακίνηση παράνομων εντύπων και άλλων υλικών προς την Αθήνα, όπου έδρευε το παράνομο κλιμάκιο του Γραφείου Εσωτερικού του ΚΚΕ (αργότερα ονομάστηκε ΚΚΕ Εσωτερικού).

ΑΠΟ ΔΕ ΤΟ ΜΗΝΑ Ιούλιο του έτους 1969 ξεκίνησε η μηνιαία εκδοτική πλέον δραστηριότητα της αχαϊκής οργάνωσης Μ.Α.Ν.Α. (Μέτωπο Αντιστάσεως Νομού Αχαϊας) που αργότερα μετεξελίχθηκε σε Ε.Κ.Α. (Επιτροπή Κοινωνικής Αλλαγής) τυπώνοντας 54 φύλλα της εφημερίδας «ΑΧΑΓΙΑ» έως τον Ιούλιο του 1974.

ΕΙΚΟΣΙΕΝΑ ΜΗΝΕΣ ΑΡΓΟΤΕΡΑ, δηλαδή το Μάρτιο του 1971 και ενώ συνεχίζεται αδιάλειπτα η έκδοση της εφημερίδας «ΑΧΑΓΙΑ», το Π.Α.Μ. Δυτ. Ελλάδος (Πατριωτικό Αντιδικτατορικό Μέτωπο) εκδίδει την μηνιαία αντιδικτατορική εφημερίδα «ΑΓΩΝΙΣΤΗΣ»,  που μέχρι το τέλος της δικτατορίας, τον Ιούλιο του 1974, τυπώνει και διακινεί 26 φύλλα στην Αχαϊα  και την ευρύτερη περιοχή

ΤΑ ΠΑΡΑΠΑΝΩ είναι ένας πλούσιος απολογισμός δράσης. Σήμερα, που είναι αδιανόητη η κατάργηση των ατομικών δικαιωμάτων με τη χρήση στρατιωτικής βίας, μέσα από την ανάγνωση αυτών των εφημερίδων, σελίδα τη σελίδα, ξεπηδάει το κράτος του ζόφου που είχαν επιβάλλει οι επίορκοι αξιωματικοί και τα Σώματα Ασφαλείας που  υπηρέτησαν το δικτατορικό καθεστώς .

ΚΑΙ ΔΕΝ ΗΤΑΝ ΕΥΚΟΛΗ υπόθεση η έκδοση αυτών των εφημερίδων. Αυτοί που εθελοντικά ανέλαβαν τούτο το έργο, είχαν πλήρη συνείδηση της ανάγκης να αποτιναχθεί η ξενοκίνητη χούντα των συνταγματαρχών. Ήξεραν πως σε περίπτωση σύλληψής τους από τα όργανα της Ασφάλειας Πατρών ήταν σίγουρος ο βασανισμός τους, ο ανηλεής ξυλοδαρμός τους, η φάλαγγα και η εικονική εκτέλεση προκειμένου να μαρτυρήσουν στους γνωστούς βασανιστές-αστυνομικούς που είχαν καταστεί συνώνυμο του τρόμου για τους Πατρινούς. Άλλωστε κατά καιρούς είχαν γίνει συλλήψεις μελών αντιστασιακών οργανώσεων, όπως της ΔΕΚΑ του ΠΑΜ και άλλων, που λειτουργούσαν με το τριαδικό σύστημα, για να αποφεύγεται η πλήρης αποδιάρθρωσή τους σε περίπτωση ΄΄χτυπήματος,, από τα όργανα της Ασφάλειας και ήταν γνωστή η κτηνώδης πρακτική των ανθρώπων της.

ΕΥΤΥΧΩΣ, τα μέλη αυτών των οργανώσεων, που τύπωναν και διακινούσαν τον παράνομο Τύπο «ΑΧΑΓΙΑ» και  «ΑΓΩΝΙΣΤΗΣ» δεν συνελήφθησαν ποτέ. Γιαυτό και δεν έτυχαν δημοσιότητας. Τα περισσότερα εξ αυτών παραμένουν ανώνυμα, ακόμη  και σήμερα.

ΩΣΤΟΣΟ, για να επιστρέψουμε στο τότε, έπρεπε να προσέχουν. Ο περίεργος γείτονας στην Τερψιθέα, που λειτουργούσε ο πολύγραφος της «ΑΧΑΓΙΑΣ», η φλύαρη άγνωστη γειτόνισσα στη συνοικία Ζαρουχλέικα, εκεί που οι αγωνιστές στοιχειοθετούσαν και τύπωναν τον «ΑΓΩΝΙΣΤΗ», ο γνωστός από την προδικτατορική εποχή χαφιές, που με  προσποιητό χαμόγελο ανύποπτος καλημέριζε ήσαν οι ενδεχόμενοι κίνδυνοι. Κι εδώ, ανοίγοντας παρένθεση, πρέπει να σημειώσουμε ότι στα χρόνια της Δικτατορίας, οι πληροφοριοδότες της Ασφάλειας Πάτρας ήσαν οι ίδιοι, γνωστοί άνθρωποι, που την πληροφορούσαν για τις κινήσεις του κάθε δημοκρατικού πολίτη  και πριν την κήρυξη του πραξικοπήματος. Ήσαν δηλαδή, αυτοί που οι Πατρινοί τους χλεύαζαν και υποτιμητικά τους αποκαλούσαν ταγματαλήτες καθώς οι περισσότεροι από αυτούς, κατά την γερμανο-ιταλική Κατοχή 1941-1944, είχαν καταταγεί στα Τάγματα Ασφαλείας που συγκρότησαν από αποβράσματα της ελληνικής κοινωνίας  οι καταχτητές, τα οποία εξόπλισαν για να τα στρέψουν κατά του Αντιστασιακού κινήματος  Τα μέτρα προφύλαξης λοιπόν, ήταν αυστηρά αλλά και αναγκαία. Όχι μόνον κατά την στοιχειοθέτηση, δακτυλογράφηση ή εκτύπωση, όπου τα τζάμια των παραθύρων στις γιάφκες καλύπτοντο από σκουρόχρωμο μπλε χαρτί για να μη φέγγει προς τα έξω το ηλεκτρικό φως που διαπερνούσε τα κλειστά εξώφυλλα, αλλά και κατά τη διανομή, τις νυκτερινές ώρες, που μοίραζαν τα φύλλα των εφημερίδων κάτω από τις πόρτες στου Βουδ, στα Ταμπάχανα και σε άλλες συνοικίες της Πάτρας.

ΚΙ ΕΚΕΙ ΔΕΝ ΕΛΕΙΨΑΝ τα απρόοπτα. Όπως αυτό που συνέβη, όταν εμφανίστηκε ο ιδιοκτήτης ανοίγοντας την πόρτα την στιγμή που η εφημερίδα ’’περνούσε,, κάτω από αυτήν, προς  το εσωτερικό του σπιτιού. Υπήρξαν όμως και στιγμές κλαυσίγελου, στιγμές κωμικοτραγικές, όταν κάποια φορά, Ιεχωβάδες πιστοί στην κυριακάτικη προπαγανδιστική εξόρμησή τους, πρωί-πρωί χτυπούσαν επίμονα την εξώπορτα της γιάφκας, στην συνοικία της Τερψιθέας για να αναγγείλουν την… συντέλεια του Κόσμου. Αρχικώς, στο άκουσμα των χτυπημάτων κυριαρχεί ο τρόμος της Αστυνομίας, στη συνέχεια έρχεται η ευφορία καθώς γίνεται γνωστή η αγαθή προαίρεση των απρόσμενων πρωινών επισκεπτών.

ΜΙΑ ΑΚΟΜΗ ΦΟΡΑ, η απόσταση από το κωμικοτραγικό έως την άγνοια του κινδύνου φάνηκε μικρή, όταν μέσω Γιουγκοσλαβίας, εστάλη από την οργάνωση της Ιταλίας, στο λιμάνι της Πάτρας με το πλοίο της γραμμής ένα ξύλινο βαρύ φορτοκιβώτιο γεμάτο μεταλλικά τυπογραφικά στοιχεία, που όμως ήταν αδύνατο να μετακινηθεί από ένα άτομο μόνον. Αλλά και τότε η ευρηματικότητα των μελών της Οργάνωσης Φορτοεκφορτωτών του λιμανιού και αυτής των Ναυτεργατών του πλοίου «Εγναντία» κατόρθωσε να το βγάλει απαρατήρητο από την πύλη του λιμενικού χώρου.

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΟ της δράσης τους είναι ότι οι πρώτες προκηρύξεις κατά της Δικτατορίας, που ερρίφθησαν στην Πλατεία Συντάγματος της Αθήνας, τις πρώτες ημέρες επιβολής του καθεστώτος, είχαν τυπωθεί στον πολύγραφο της Πάτρας. Πλήθος ακόμη προκηρύξεων, τρυκ και άλλων εντύπων, τυπώθηκε στην Πάτρα και διακινήθηκε στην πόλη και στην Αθήνα.

ΤΗΝ ΕΥΘΥΝΗ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗΣ και αρχειοθέτησης των φύλλων των εφημερίδων «ΑΧΑΓΙΑ», «ΑΓΩΝΙΣΤΗΣ» και άλλων αντιδικτατορικών εντύπων στο διάστημα επιβολής του στρατιωτικού καθεστώτος, από την πλευρά του Γραφείου Εσωτερικού του ΚΚΕ στην Αθήνα, είχε ο κ. Βαρδής Βαρδινογιάννης, μέλος του 5μελούς Γραφείου του Πανελληνίου Αντιδικτατορικού Μετώπου (ΠΑΜ) καθ’ όλη  τη διάρκεια της επταετίας , γνωστός αγωνιστής, πρώην δεσμώτης και δραπέτης των πολιτικών φυλακών Βούρλων Πειραιά, κατά τον Ιούλιο του 1955 και σημερινός πρόεδρος της Εταιρίας Διάσωσης Ιστορικών Αρχείων 1940-1974 (ΕΔΙΑ). Στα πλαίσια της συνεργασίας της με την ΕΔΙΑ, η Εταιρία Συλλογής Διάσωσης Ιστορικών Αρχείων (ΕΣΔΙΑ) Αχαϊας 1940–1974 εντόπισε αυτά τα έντυπα, που ως κόρη οφθαλμού φυλάσσοντο επί περίπου τέσσερις δεκαετίες, για να τα βγάλει σήμερα στη δημοσιότητα, με την μορφή του παρόντος λευκώματος που κρατάτε ανά χείρας και με τη συμβολή του Πολιτιστικού Τομέα  της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Αχαϊας.

ΣΚΟΠΟΣ ΜΑΣ ΕΙΝΑΙ να αποτελέσει αυτό το λεύκωμα σημείο αναφοράς που θα κοσμήσει την βιβλιοθήκη του κάθε δημοκρατικού πολίτη. Επιδιώκουμε να θυμηθούν οι ηλικιωμένοι και να διδαχθούν οι νεότεροι, της σημερινής γενιάς κυρίως, ότι η υπεράσπιση του Συντάγματος και της Δημοκρατίας μας είναι καθήκον και ύψιστη υποχρέωση, πρωτίστως των πολιτών. Αλλά και να ευχηθούμε να μην ξαναζήσει ο τόπος μας τέτοια έτη καταισχύνης.           

                                                                                                            Ο Πρόεδρος

                                                                                        της  ΕΣΔΙΑ νομού Αχαϊας 1940 –1974

                                                                                             ΠΑΝ. ΙΩ.  ΓΕΩΡΓΟΠΟΥΛΟΣ