Λέσβος 24-12-1944: Εποποιΐα αντίστασης στους Βρετανούς

Στις 7 το πρωί της 24 Δεκέμβρη 1944 μαθεύτηκε πως στην αυγή αράξανε έξω από το λιμάνι της Μυτιλήνης 6 καράβια πολεμικά εγγλέζικα. Τα χωνιά γυρίζουν στις γειτονιές και στα χωριά κι ειδοποιούν τον κόσμο.«Σηκώθηκαν οδοφράγματα με πέτρες, βαρέλια, αραμπάδες, κάσες και άλλα. Κάθε δρόμος και οδόφραγμα. Ο λαός αγρυπνούσε. Παντού. Ξημέρωναν τα Χριστούγεννα κι από παντού καταφθάνουν οι αγρότες του νησιού με κασμάδες, τσεκούρια και ντουφέκια. Όλοι μαζώνονται στην προκυμαία και στα μπλόκια».

Για τέσσερις ημέρες σύσσωμος ο λαός της Λέσβου με την καθοδήγηση του ΕΑΜ -ΕΛΑΣ ξεσηκώθηκε αναγκάζοντας τα βρετανικά αποικιακά στρατεύματα να φύγουν όπως ήρθαν χωρίς να πατήσουν πόδι στο νησί!

Παραμονή Χριστουγέννων του 1944, οι Λέσβιοι πατριώτες, οργανωμένοι κατά 85% στο ΕΑΜ, αντιστέκονται στα βρετανικά αποικιακά στρατεύματα, που προσπάθησαν να καταλάβουν το νησί και να επιβάλλουν τον βρετανικό λέοντα στη διοίκηση του νησιού.

Κατά την 7μηνη εξουσία του, εκδόθηκαν τραπεζογραμμάτια και συγκροτήθηκαν Λαϊκά Δικαστήρια που δίκασαν τους Έλληνες συνεργάτες των Ναζί!

Ξεχωριστή και εμβληματική θέση στην ιστορία της Λέσβου αποτελούν οι ημέρες των Χριστουγέννων του 1944. Παραμονή Χριστουγέννων ήταν και τότε που ο λαός της Μυτιλήνης και των χωριών έγραψε τη δική του εποποιία υπερασπιζόμενος την ελευθερία που είχε κατακτήσει.

Απέτρεψε νικηφόρα την επιχειρούμενη απόβαση των αγγλικών στρατευμάτων υπό τον ταξίαρχο Turnbull, που αποτελούνταν από στρατεύματα των αποικιών. Τα Αγγλικά στρατεύματα με τη δύναμη των όπλων ήθελαν να επιβάλουν ένα ομοιόμορφο καθεστώς στα νησιά του Αιγαίου.

Μετά την αποχώρηση των Ναζί κατακτητών από το νησί οι δυνάμεις του ΕΑΜ και του ΕΛΑΣ κατέχουν την εξουσία και θα την διατηρήσουν για 7 μήνες! Είναι χαρακτηριστικό ότι το 85% των κατοίκων ήταν οργανωμένο στις ΕΑΜικές οργανώσεις. Εγκαθίστανται νέοι θεσμοί της Λαϊκής Αυτοδιοίκησης, της Λαϊκής Δικαιοσύνης και της Εθνικής Πολιτοφυλακής. Εκλέγεται και λαϊκός Νομάρχης ο Κώστας Φριλίγκος.

Επίσης εκδόθηκαν τραπεζογραμμάτια και συγκροτήθηκαν Λαϊκά Δικαστήρια που δίκασαν τους Έλληνες συνεργάτες των Ναζί.

Αυτή την ανάσα της ελευθερίας θέλησαν να την διακόψουν τα αγγλικά στρατεύματα που επιχείρησαν να αποβιβαστούν στο νησί παραμονή Χριστουγέννων του 1944.\

Για τέσσερις ημέρες σύσσωμος ο λαός της Λέσβου με την καθοδήγηση του ΕΑΜ -ΕΛΑΣ ξεσηκώθηκε αναγκάζοντας τα αγγλικά στρατεύματα να φύγουν όπως ήρθαν χωρίς να πατήσουν πόδι στο νησί.

Η αγιασώτικη ντοπιολαλιά το λέει χαρακτηριστικά «ήρταν γοι δουλ’ να σκλαβώσιν τ’ς λεφτιρ’» (Ηρθαν οι δούλοι να σκλαβώσουν τους λεύτερους).

Στις 7 το πρωί της 24 Δεκέμβρη 1944 μαθεύτηκε πως στην αυγή αράξανε έξω από το λιμάνι της Μυτιλήνης 6 καράβια πολεμικά εγγλέζικα. Τα χωνιά γυρίζουν στις γειτονιές και στα χωριά κι ειδοποιούν τον κόσμο.


Ο Στρατής Παρασκευαϊδης, σημειώνει για τα γεγονότα των ημερών, «Σηκώθηκαν οδοφράγματα με πέτρες, βαρέλια, αραμπάδες, κάσες και άλλα. Κάθε δρόμος και οδόφραγμα. Ο λαός αγρυπνούσε. Παντού. Ξημέρωναν τα Χριστούγεννα κι από παντού καταφθάνουν οι αγρότες του νησιού με κασμάδες, τσεκούρια και ντουφέκια. Όλοι μαζώνονται στην προκυμαία και στα μπλόκια.

Ο κόσμος δείχνει μεγάλη αποφασιστικότητα. Απ' την αυγή άρχισαν πάλι τα χωνιά τη δουλειά τους ¨Όλοι στα μπλόκια. Όλοι στο πόδι¨. Άρχισαν να χτυπούν και καμπάνες. Όλοι περιμένουν. Ο καθένας πηγαίνει στη θέση του

Όλη τη μέρα η πόλη ήταν έρημη. Η μέρα πέρασε με πολύ νευριασμό. Το κρύο τρυπούσε κόκαλο, ο κόσμος δίχως ρούχο, ξυπόλυτος, μισοχορτάτος, νηστικός, είναι αποφασισμένος για όλα. Τον όρθρο, ακόμα αχάραγα, σήμαναν οι πρώτες Χριστουγεννιάτικες καμπάνες.

Οι δεύτερες ήταν οι ίδιες. Μα οι τρίτες που δεν άργησαν, ήταν συναγερμός, σπουδαχτικές και αλλεπάλληλες. Η προθεσμία τέλιωνε, ο λαός έπρεπε να 'ναι πάλι κάτου. Τα Χριστούγεννα ήταν εκεί, γύρω από φωτιές. Η βροχή είχε πάψει, μα ο βοριάς φυσομανούσε. Από βραδύς οι φάλαγγες των Μυτιληνιών άρχισαν να, πυκνώνουν, να δυναμώνουν με τις φάλαγγες των χωριών, που κατεβαίνουν ολοένα από τα πιο ξέμακρα του νησιού, που είναι όλο ξεσηκωμένο.

Η Αγιάσο κατέβηκε πάνοπλη και ηχηέσσα με τα υποσχημένα ¨μπαλταδέλια¨ και με δικά της τραγούδια και συνθήματα. Νέο ρεπερτόριο! ¨Ξ'πάσαν τα μλάρια τσ'ι πι-τάξαν τα σαμάρια¨.Ο κόσμος ενθουσιάζεται. Τριγυρίζει την ομάδα της, κοπέλες και κοπελάρια και προσπαθεί να μάθει τα τραγούδια της. Και καθώς οι ώρες περνούν καρτερικές κι ανήσυχες, ο κόσμος μαζεύεται και τραγουδά τ' αντάρτικα τα θούρια και τα σατυρικά τ' αγιασώτικα. Οι αρμόδιοι ωστόσο εξακολουθούν να συνεννοούνται άκαρπα.

Στέλνουνται κι ανταλλάσσονται μηνύματα και γράμματα. Ο Ταξίαρχος γράφει: Θα χτυπήσω και θα 'χετε σεις την ευθύνη. Δήτε και κάνετε. Κι ο λαός διατρανώνει την απόφαση του ν' αντιταχθεί με τα στήθια του στην απόβαση».Σ' αυτό τον ξεσηκωμό είναι που έμεινε γνωστό στην ιστορία το ανάθεμα του λαού με την έκφραση «GO BACK» προς τα ιμπεριαλιστικά στρατεύματα.

Ο Δεκέμβρης της Λέσβου έδειξε ότι η ενότητα των εργαζομένων μαζί με την φτωχή αγροτιά και η συμμαχία τους με κάθε καταπιεσμένο, με κάθε άνθρωπο που βιώνει την εκμετάλλευση μπορεί να έχει νικηφόρα έκβαση απέναντι στους ντόπιους και ξένους δυνάστες του. Αξιοσημείωτο είναι και το γεγονός ότι από τον τότε αγώνα δεν έλειψε και μερίδα του κλήρου της Λέσβου με προεξάρχοντα τον Μητροπολίτη Μηθύμνης Διονύσιο ο οποίος διατέλεσε πρόεδρος του ΕΑΜ Λέσβου.

Πηγή: Στο Νησί