Ένας έφηβος της τρίτης ηλικίας δίνει παρών στα 93 του

Ο αείμνηστος αγωνιστής Βαρδής Βαρδινογιάννης ευδόκησε πριν τον θάνατό του, στα στερνά του βίου του, να δει τα ΕΛΤΑ επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ να φιλοτεχνούν τα πρόσωπα των αγωνιστών της δρακογενιάς του, μεταξύ των οποίων και ο ίδιος.

Στον επικήδειο λόγο που εκφώνησε εκ μέρους του ΣΥΡΙΖΑ ο Νίκος Φίλης για τον θάνατο του 97χρονου αγωνιστή Βαρδή Βαρδινογιάννη, προ της σορού του χθες 27-12-2018, υπογράμμισε την ισχυρή παρακαταθήκη που αφήνει στους νέους μέσα από το παράδειγμά του, ειδικά τώρα που έχει ανέβει η Ακροδεξιά.

Ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ αποχαιρέτησε μια προσωπικότητα, όπως είπε, «έναν από τους τελευταίους επιζώντες της δρακογενιάς της Αντίστασης, έναν αγωνιστή της Αριστεράς, έναν από τους πρωτεργάτες της κομμουνιστικής ανανέωσης στη χώρα μας». 

Εξήρε την ανιδιοτέλεια τη γενναιότητα και το καθαρό μυαλό «ενός ανθρώπου που πέρασε χρόνια ολόκληρα σε φυλακές, εξορία και παρανομίες» καθώς και τη συνεισφορά του στην ιστορική έρευνα της Εθνικής Αντίστασης, με την ίδρυση της Εταιρείας Διάσωσης Ιστορικών Αρχείων 1940-1974. 

«Ο Βαρδής Βαρδινογιάννης, ο οποίος μετά το ΚΚΕ Εσωτερικού και τον ΣΥΝ ήταν δραστήριο μέλος, παρά την ηλικία του στον ΣΥΡΙΖΑ, υπήρξε σε ηλικία 93 ετών και εκλογικός αντιπρόσωπος του ΣΥΡΙΖΑ Ζωγράφου». 

Καταλήγοντας ο Ν. Φίλης επισήμανε ότι «το αγωνιστικό του παράδειγμα θα το θυμούνται ιδιαίτερα σήμερα, σε μια περίοδο που το αντιφασιστικό καθήκον ξανάρχεται στην ευρωπαϊκή επικαιρότητα».

Ο αιώνιος «έφηβος» με το πάθος της Αντίστασης

Πάντοτε έφηβος, παρά την ηλικία του ο αγαπημένος μας Βαρδής, με τον οποίο τόσο πολύ κοντά βρέθηκε ο διαχειριστής αυτού του μπλοκ, από το 1999, που γνωρίστηκε στην Έκθεση για τα μηνύματα της Εθνικής Αντίστασης, στο Παλαιό Δημοτικό Νοσοκομείο Πατρών, εκείνο που μένει σήμερα ακόμη, είναι η φλόγα με την οποία μιλούσε όταν επρόκειτο για τα ζητήματα της αντιναζιστικής δράσης στην Κατοχή. Αλλά και το έργο του που για πάντα θα δεσπόζει στις καρδιές των ανθρώπων που ξέρουν να αντιστέκονται σε κάθε εποχή!

Το πάθος του για την ουσιαστική αναγνώριση της Εθνικής Αντίστασης και το πέρασμα των μηνυμάτων της στην νέα γενιά μέσα από τα σχολικά μαθήματα το ώθησαν να συμβάλει σημαντικά στην ίδρυση Μουσείων σε αρκετές περιοχές της χώρας, όπως στην Τρίπολη, στην Λάρισα, στον Πειραιά και άλλου. 

Το μουσείο Εθνικής Αντίστασης στην Πάτρα, που δεν έγινε

Επιχείρησε και στην Πάτρα, πλην όμως ο Δήμος Πατρέων αν και έχει στα αρχεία του την πρόταση του αγωνιστή για εφοδιασμό με εκθέματα και κειμήλια -προσφορά της ΕΔΙΑ Αθήνας- ενός μουσείου στην βίλα Λυμπερόπουλου, δεν έδειξε ενδιαφέρον.

Αντίστοιχη άρνηση επιδείχθηκε και σε πρόταση της ΕΣΔΙΑ Αχαΐας στις 10-10-1999 και στις 6-6-2008 για συγκρότηση μουσείου Αντίστασης στην χαρακτηρισμένη από 3-7-1990, επί δημαρχίας Καράβολα, έκταση Λυμπερόπουλου ως Πάρκο Εθνικής Αντίστασης.  

Ακόμη στις 4-2-1990 πολίτες του Προφήτη Ηλία ζητούν να γίνει μουσείου η βίλα Λυμπερόπουλου, στις 12-3-1990 ο Παμμικρασιατικός Σύνδεσμος Πατρών και η Νομαρχία Αχαΐας κινούνται στο ίδιο αίτημα, ενώ πάνω από χίλιοι πολίτες συναινούν.

Τέλος ο αείμνηστος αντιστασιακός αγωνιστής Θεόφ. Αναγνώστου, που υπήρξε κρατούμενος του δεσμοτήριου Λυμπερόπουλου το 1944, στις 10-1-2009, ζητά από τον δήμαρχο Πατρέων Ανδρ. Φούρα «να μην εγκαταλείψει στην λήθη» το αίτημα για την δημιουργία του μουσείου Αντίστασης.

Το δημοτικό σχολείο της Βίνιανης, κλειστό από το 1968, υπήρξε η έδρα της Πολιτικής Επιτροπής Απελευθέρωσης το 1944.  Ανακαινίσθηκε με πρωτοβουλία της ΕΔΙΑ Αθήνας, επί προεδρίας του αείμνηστου Βαρδή Βαρδινογιάννη και αποτέλεσε Μουσείο Εθνικής Αντίστασης. Στην αίθουσα αριστερά κατά την είσοδο βρίσκεται το τραπέζι συνεδρίασης των υπουργών της Αντίστασης και δεξιά η αίθουσα με τα εκθέματα. Στην πρόσοψη του Σχολείου διακρίνονται οι προτομές οκτώ υπουργών. Αριστερά (δεν διακρίνεται) είναι ανεγερμένο μνημείο υπέρ πεσόντων αγωνιστών με τους στίχους του Οδ. Ελύτη, από το έργο του «Άξιον Εστί».

Ξαναζωντάνεψε την έδρα της  Πολιτικής Επιτροπής Εθνικής Απελευθέρωσης

Ο αείμνηστος αγωνιστής Βαρδής Βαρδινογιάννης, ήταν αυτός που ξαναζωντάνεψε την έδρα της  Πολιτικής Επιτροπής Εθνικής Απελευθέρωσης (ΠΕΕΑ), στο κλειστό από το 1968, δημοτικό σχολείο της Βίνιανης, που έγινε πασίγνωστη μετά τα εγκαίνιά της, στις 19 Μαΐου 2002, όπου στην κεντρική αίθουσα μπήκε το μεγάλο τραπέζι της Βουλής των ελεύθερων βουνών, με τα καρτελάκια της εννεαμελούς κυβέρνησης, μπροστά από τις καρέκλες, που κάθονταν, όπως τότε, τα μέλη της.

Το 1966 το χωριό χτυπήθηκε από σεισμό. Δύο χρόνια αργότερα και ενώ η χούντα είχε εδραιωθεί στη διακυβέρνηση της χώρας, κάποιοι εγκέφαλοί της ανακάλυψαν «πιθανούς κινδύνους κατολισθήσεων».

Όπως αναφέρει δημοσίευμα της Χαράς Τζαναβάρα στην efsyn, έπεισαν τους λιγοστούς κατοίκους, που είχαν απομείνει μετά τις διώξεις του Εμφυλίου και με τη συστηματική εγκατάλειψη των μετέπειτα συντηρητικών κυβερνήσεων, να εγκαταλείψουν το ιστορικό χωριό τους και να στήσουν τα νέα τους νοικοκυριά 5 χλμ. μακριά, στην τοποθεσία «Λιβάδι», όπου δημιούργησαν τη Νέα Βίνιανη, ένα χωριό με περίπου 100 κατοίκων. Είχαν πολλούς λόγους να σβήσουν την ιστορική μνήμη...

Το τραπέζι για τις συνεδριάσεις των υπουργών της κυβέρνησης του Βουνού, στην Βίνιανη. Και στους τοίχους αναρτημένα εκθέματα με τις αποφάσεις που έλαβε η ολιγόμηνης διάρκειας κυβέρνηση.

Η πανέμορφη Βίνιανη ιδρύθηκε το 1912, όπως πιστοποιεί η «Εφημερίδα της Κυβερνήσεως» (ΦΕΚ 216/31-8-1912) και βρίσκεται σε υψόμετρο περίπου 700 μέτρων. Δεσπόζει ώς σήμερα το εκκλησάκι του λόφου του Αϊ-Γιώργη, όπου είχαν βρεθεί λείψανα αρχαίου φρουρίου. Κοντά στο νεκροταφείο είχαν εντοπιστεί θραύσματα από αρχαία αντικείμενα, σημάδι ότι η περιοχή είχε κατοικηθεί από τους ιστορικούς χρόνους.

Η ονομασία της προέρχεται από το vinum, τη λατινική λέξη για το κρασί, που αποδίδεται στους πολλούς και καλούς αμπελώνες της περιοχής.

Κλειστή παραμένει η πόρτα του μουσείου 

Βίνιανης με τα πολύτιμα υλικά της 

Αντίστασης.

Ως την Κατοχή ήταν ένα δυναμικό χωριό, όπως μαρτυρούν και τα διώροφα εγκαταλελειμμένα αρχοντικά, που είχαν κατασκευαστεί από άψογα ορθογωνισμένη τοπική πέτρα και είχαν μοναδικό στολίδι τους τα μικρά μπαλκόνια.

Πέτρινο ήταν και το δημοτικό σχολείο, το οποίο είχε χτιστεί στο πλαίσιο του προγράμματος σχολικής στέγης που είχε υλοποιήσει το υπουργείο Παιδείας στη δεκαετία του 1930.

Το δημοκρατικό φρόνημα των κατοίκων του και η γεωγραφική του θέση ήταν οι βασικοί λόγοι που οδήγησαν την ηγεσία του ΕΑΜ να επιλέξει τη Βίνιανη ως έδρα της «Κυβέρνησης του Βουνού».
Η Πολιτική Επιτροπή Εθνικής Απελευθέρωσης (ΠΕΕΑ), όπως ήταν το επίσημο όνομά της, συγκροτήθηκε από εκπροσώπους των σημαντικότερων πολιτικών σχηματισμών που είχαν αντιταχθεί στη γερμανική Κατοχή.

Εκείνη την εποχή η Ελλάδα διέθετε τρεις κυβερνήσεις: του Βουνού με προσωρινό πρόεδρο τον στρατηγό Ευριπίδη Μπακιρτζή, των δωσίλογων υπό τον Ι. Ράλλη και την εξόριστη στο Κάιρο υπό τον Εμμ. Τσουδερό.

Πάνω από 1,8 εκατ. πολίτες προσήλθαν στις κάλπες

Η «Κυβέρνηση του Βουνού» εγκαταστάθηκε στο δημοτικό σχολείο της Βίνιανης στις 10 Μαρτίου 1944 και εγκαινίασε μια μοναδική περίοδο διακυβέρνησης που δυστυχώς έμελλε να είναι βραχύβια.

Πρόλαβε όμως να κατακτήσει τις ψυχές των πολιτών, όπως αποδεικνύει η μεγάλη συμμετοχή στις εκλογές που έγιναν στις 20 Απριλίου, στις οποίες για πρώτη φορά δόθηκε δικαίωμα ψήφου στις γυναίκες και τους νέους άνω των 18 ετών.

Κορυσχάδες Ευρυτανίας. Στη φωτογραφία το Σχολείο της Βουλής της Αντίστασης, όπου συνήλθαν τα μέλη του Εθνικού Συμβουλίου των περιοχών της Ελεύθερης Ελλάδας το 1944. Εκλέχτηκαν 180 εκπρόσωποι για την πρώτη συνεδρίαση του Εθνικού Συμβουλίου, στις Κορυσχάδες, από τις 14 έως τις 27 Μάη του ίδιου χρόνου. Πήραν μέρος πατριώτες που ανήκαν στο ΚΚΕ, στο Αγροτικό Κόμμα Ελλάδας, στο Σοσιαλιστικό Κόμμα, στο Σοσιαλεργατικό, στη Δημοκρατική Ενωση, στην Ενωση της Λαϊκής Δημοκρατίας, στο Κόμμα των Αριστερών Φιλελευθέρων, στο Μεταρρυθμιστικό Κόμμα, όπως και ανεξάρτητοι.

Πάνω από 1,8 εκατ. πολίτες προσήλθαν στις κάλπες για την ανάδειξη των 184 μελών του Εθνικού Συμβουλίου, της Βουλής της Αντίστασης, που συνεδρίασε στα τέλη Μαΐου στις γειτονικές Κορυσχάδες.

Στη συνεδρίαση κλήθηκαν και οι εκπρόσωποι της Βουλής του 1936 από τους οποίους 22 έδωσαν το «παρών».

Στίχοι από το «Άξιον Εστί» του Οδ. Ελύτη

κοσμούν το λιτό μνημείο. «Τα θεμέλιά μου

στα βουνά και τα βουνά σηκώνουν οι λαοί

στον ώμο τους και πάνω τους η μνήμη καίει

άκαυτη βάτος».

Η εκλεγμένη κυβέρνηση ορκίστηκε στις 10 Απριλίου να αγωνιστεί «με αυτοθυσία για την απελευθέρωση της χώρας από τον ζυγό των κατακτητών», να υπερασπίζεται «παντού και πάντα τις λαϊκές ελευθερίες» και να είναι «παραστάτης και οδηγός του λαού στον αγώνα για τη λευτεριά του και τα κυριαρχικά του δικαιώματα». Και δεν ήταν κενές υποσχέσεις.

Εδωσε απόλυτη προτεραιότητα στην παιδεία και δεν είναι τυχαίο ότι ο Αλέξανδρος Σβώλος, σοσιαλδημοκράτης συνταγματολόγος που ορκίστηκε πρωθυπουργός ανέλαβε και το χαρτοφυλάκιο της Παιδείας.

Στις 10 Μάρτη του 1944, συγκροτήθηκε η Πολιτική Επιτροπή Πολιτικής Απελευθέρωσης (ΠΕΕΑ), η «Κυβέρνηση του Βουνού». Η εκλεγμένη κυβέρνηση ορκίστηκε στις 10 Απριλίου. Στις 18 Απρίλη του 1944 η ΠΕΕΑ ανασχηματίζεται και, από τα πέντε μέλη που την αποτελούσαν αρχικά, φτάνει να αριθμεί εννιά επικεφαλής Γραμματειών (υπουργείων): ο Αλέξανδρος Σβώλος ήταν γραμματέας Εξωτερικών, Παιδείας, Θρησκευμάτων και Λαϊκής Διαφώτισης (και πρόεδρος της ΠΕΕΑ). Ο Ευρ. Μπακιρτζής γραμματέας Επισιτισμού (και αντιπρόεδρος της ΠΕΕΑ). Ο Ηλ. Τσιριμώκος γραμματέας Δικαιοσύνης. Ο Εμ. Μάντακας γραμματέας Στρατιωτικών. Ο Ν. Ασκούτσης γραμματέας Συγκοινωνίας. Ο Αγγ. Αγγελόπουλος γραμματέας Οικονομικών. Ο Π. Κόκκαλης γραμματέας Κοινωνικής Πρόνοιας. Ο Κ. Γαβριηλίδης γραμματέας Γεωργίας. Ο Στ. Χατζήμπεης γραμματέας Εθνικής Οικονομίας.

Τρεις μήνες μετά την ανάληψη των καθηκόντων της η κυβέρνηση προχώρησε στην ίδρυση δύο Παιδαγωγικών Φροντιστηρίων για τελειόφοιτους γυμνασίου που επιθυμούσαν να διοριστούν δάσκαλοι, τύπωσε βιβλία και οργάνωσε εκπαιδευτικό συνέδριο.

Για πρώτη φορά θεσμοθέτησε τον Κώδικα της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, προσδιόρισε το ελάχιστο εισόδημα διαβίωσης και αναγνώρισε την ίση αμοιβή για ίση δουλειά σε άνδρες και γυναίκες.

Ίδρυσε Πολιτοφυλακή για την περιφρούρηση των ελευθεριών του λαού. Νομοθέτησε την ισότητα ανδρών-γυναικών κοινωνικά, εργασιακά και μισθολογικά. Ενέσκηψε με συγκινητικό ενδιαφέρον στο νευραλγικό τομέα της Παιδείας με την άμεση λειτουργία σχολείων και παιδαγωγικών φροντιστηρίων, εκπαίδευση δασκάλων, εκτύπωση και διανομή βιβλίων. Θέσπισε τον πρώτο Κώδικα Τοπικής Αυτοδιοίκησης.

Δημιούργησε πρωτοπόρες υπηρεσίες εξυπηρέτησης των πολιτών, αποκατέστησε σε σημαντικό βαθμό τις επικοινωνίες. Στην υγεία θεσπίστηκαν καινοτόμοι θεσμοί υγιεινής, πρόληψης και ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης του βασανισμένου πληθυσμού. Στην κοινωνική πρόνοια φρόντισε με συγκεκριμένα ενισχυτικά μέτρα πάμπολλες οικογένειες θυμάτων και πληγέντων της ναζιστικής κατοχής, πυροπαθών και απόρων, ενώ παράλληλα οργανώθηκαν διανομές τροφίμων και εφοδίων στο σκλαβωμένο λαό. 

Κυκλοφόρησε, πιλοτικά, ακόμη και ομόλογο, δηλ. ένα ανταλλακτικό μέσο-ένα τύπο νομίσματος του απελευθερωτικού αγώνα, καθώς και γραμματόσημο. Στον πολιτισμό προωθήθηκαν συλλογικές κοινοτικές δράσεις, θέατρα, καλλιτεχνικές εκδηλώσεις κλπ. 

Επί της ουσίας η Κυβέρνηση του Βουνού θεσμοθέτησε και υλοποίησε σημαντικά δημοκρατικά αιτήματα και προσδοκίες για τα οποία οι εκμεταλλευόμενοι άνθρωποι της πόλης και της υπαίθρου πάλευαν επί δεκαετίες, αντιμετωπίζοντας την αναλγησία του κράτους της άρχουσας τάξης.

Στο δίπατο σπίτι, κοντά στο στρατηγείο του ΕΛΑΣ

Βίνιανη. Το δίπατο σπίτι της συνάντησης Άρη, Ζέρβα, Άγγλων στις 14 Νοεμβρίου 1942. Από δω, στις 22-11-1942 ξεκίνησαν οι αντάρτες για την ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοπόταμου, που έγινε στις 25 Νοεμβρίου του 1942.

Στο δίπατο σπίτι, κοντά στο στρατηγείο του ΕΛΑΣ, συναντήθηκε στις 14 Νοεμβρίου ο Αρης Βελουχιώτης με τον Ναπολέοντα Ζέρβα και τους Αγγλους, για να καταστρώσουν τα κοινά σχέδια για την ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοπόταμου, όπως καταγράφει ο Δ. Δημητρίου-Νικηφόρος στο βιβλίο του «Τα φοβερά ντοκουμέντα».

Ηταν η δυναμικότερη αντίδραση κατά των Γερμανών και η κοινή δράση των δύο μεγαλύτερων αντάρτικων οργανώσεων οδήγησε το 1982 στην ανακήρυξη της 22ας Νοεμβρίου ως Ημέρα της Εθνικής Αντίστασης.

Χρειάστηκαν πολλά διαβήματα των αντιστασιακών οργανώσεων για να αξιοποιηθεί το εγκαταλελειμμένο από το 1968 σχολείο σε μουσείο.

Βίνιανη Ευρυτανίας. Ο Αρης με αντάρτες, στους Αγ. Αναργύρους.

«Η πλειοψηφία της δεκαμελούς ΠΕΕΑ δεν ανήκε ποτέ και δε φωτιζόταν από το ΚΚΕ»

Στις 18 Μαΐου 2002, τα ΝΕΑ, υπό τον τίτλο «Το Μουσείο της ΠΕΕΑ»  έγραφαν:

Ο κ. Βαρδής Β. Βαρδινογιάννης γράφει για τα εγκαίνια του Μουσείου της ΠΕΕΑ που γίνονται αύριο Κυριακή (σ.σ.: 19-5-2002) στη Βίνιανη: 

Οι προτομές 4 από τους 10 υπουργούς.

«Υπάρχουν συγκεκριμένοι λόγοι για τους οποίους το ρόλο και το έργο της ΠΕΕΑ τα δυσφήμισαν οι Άγγλοι με τις αγγλοκινούμενες ελληνικές κυβερνήσεις όπως και όλες μέχρι σήμερα οι ηγεσίες του ΚΚ και η επηρεαζόμενη από αυτές ιστοριογραφία.

Έτσι, δε δίστασαν να σπιλώσουν το Σιάντο σαν όργανο του εχθρού και με μια σατανική περικοπή στο βιβλίο του Γουντχάουζ ότι δήθεν «ο Μπακιρτζής υπήρξε πάντα ο επικεφαλής των Άγγλων πρακτόρων στην Ελλάδα» (αν ήταν αλήθεια, ποτέ δε
θα το έγραφε ο Γουντχάουζ) έριξαν λάσπη στον πρόεδρο και αργότερα αντιπρόεδρο της ΠΕΕΑ και στο τέλος πέθανε με μυστηριώδη τρόπο στους Φούρνους Ικαρίας.

Η πλειοψηφία της δεκαμελούς ΠΕΕΑ δεν ανήκε ποτέ και δε φωτιζόταν από το ΚΚΕ, ιδιαίτερα μετά τη συμπλήρωσή της στις 18-4-1944 με τους Αλέξανδρο Σβώλο, Ηλία Τσιριμώκο, Νικόλαο Ασκούτση, Άγγελο Αγγελόπουλο, Σταμάτη Χατζήμπεη.

Το έργο της ΠΕΕΑ για άμεση δημοκρατική συμμετοχή των πολιτών στην αυτοδιοίκηση, στη δικαιοσύνη κ.λπ. δεν υπηρετούσε την παντοδυναμία του ΚΚ. Οι προτάσεις της ΠΕΕΑ στα παλαιά πολιτικά κόμματα για συνεργασία και αργότερα ο ρεαλιστικός συμβιβασμός στο Λίβανο υπηρετούσαν την ειρηνική εξέλιξη. 

Αυτό δεν άρεσε στους Άγγλους, αυτό εξακολουθούν να το αφορίζουν οι συνυπεύθυνοι με τους  Άγγλους για τον Εμφύλιο. Στο Λίβανο ο Σβώλος με το Σαράφη δεν ξεγελάστηκαν.
 

Γνώριζαν την πραγματικότητα και εκπροσωπούσαν με πατριωτική ευθύνη τον ΕΑΜικό κόσμο. 

Μετά την κατάρρευση του ανατολίτικου κομμουνισμού, οι δημοκρατικοί άνθρωποι στη χώρα μας διερωτώνται. Τι θα γινόταν αν κυβερνούσε η ΠΕΕΑ; Αποκλειόταν να έρθει στην Ελλάδα η σοβιετική στρατιωτική ασπίδα και η μεγάλη πλειοψηφία του ΕΑΜ πίστευε στην κοινοβουλευτική δημοκρατία.

Αυτό ακριβώς το πολιτικό πρόβλημα αναδεικνύει η πανηγυρική αναγνώριση τώρα του έργου της ΠΕΕΑ. Ο δρόμος ανοίγει για ουσιαστική και αντικειμενική επιστημονική έρευνα του έργου της».