Κοντονής: Ασπίδα μας στην κακοδιοίκηση και διαφθορά

Ο Υπουργός τάχτηκε υπέρ των προληπτικών πολιτικών, αναφέροντας ότι «ο έλεγχος αυτός δεν πρέπει να νοείται απλώς ως τιμωρία των ανωτέρω φαινομένων.

Αυτή είναι, ο έλεγχος που ασκείται από το Σώμα Επιθεωρητών – Ελεγκτών Δημόσιας Διοίκησης

Μήνυμα με πολλούς αποδέκτες έστειλε ο Υπουργός Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων Σταύρος Κοντονής, στο πλαίσιο ημερίδας με θέμα: «Δημόσια Διοίκηση και Τοπική Αυτοδιοίκηση: Αναπτυξιακές Πολιτικές και Μορφές Ελέγχου», που ολοκληρώθηκε με μεγάλη επιτυχία αργά χτες το απόγευμα Τρίτη 26 Ιουνίου 2018, στην Πάτρα, με συνδιοργανωτές το Σώμα Επιθεωρητών-Ελεγκτών Δημόσιας Διοίκησης, την Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας και την Ειδική Υπηρεσία Διαχείρισης Επιχειρησιακού Προγράμματος Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας.

Ο Υπουργός χαρακτήρισε το αντικείμενο της ημερίδας εκτός από ενδιαφέρον και επίκαιρο, επισημαίνοντας: «Αυτήν την περίοδο βιώνουμε, επί τέλους, την έξοδο από τα χρόνια της οικονομικής κρίσης και των μνημονίων. Η εξέλιξη αυτή αποτελεί συνάμα και το έναυσμα για την εφαρμογή αναπτυξιακών πολιτικών σε όλους τους τομείς της δημόσιας διοίκησης. Στο πλαίσιο αυτό, βαρύνοντα ρόλο παίζει οπωσδήποτε το Σώμα Επιθεωρητών – Ελεγκτών Δημόσιας Διοίκησης (Σ.Ε.Ε.Δ.Δ.). Δημόσια διοίκηση και Τοπική Αυτοδιοίκηση χωρίς έλεγχο δε νοείται. Απτά αποτελέσματα των αναπτυξιακών πολιτικών που προανέφερα δεν πρόκειται να φανούν χωρίς τον απαραίτητο έλεγχο».

Αναφερόμενος στις προσπάθειες της κυβέρνησης παραδέχτηκε ότι οι από πολλών ετών γνωστές παθογένειες της δημόσιας διοίκησης δεν έχουν εντελώς εκλείψει: «Οι προσπάθειες και ο αγώνας αυτής της κυβέρνησης για εξάλειψη των παθογενειών αυτών θα συνεχιστεί, αλλά υπάρχουν ακόμα φαινόμενα κακοδιοίκησης και διαφθοράς που οδηγούν σε αδιαφανείς διαδικασίες και τελικά σε αναποτελεσματικότητα και αναξιοπιστία της δημόσιας διοίκησης. Στο σημείο αυτό ακριβώς, έγκειται η σημασία του ρόλου του Σ.Ε.Ε.Δ.Δ.. Ο έλεγχος που ασκείται από αυτό αποτελεί την ασπίδα μας στα παραπάνω φαινόμενα. Η αποτελεσματικότητα των δράσεών του είναι ο αναγκαίος ορίζοντας για μια καλύτερη δημόσια διοίκηση».

Ο Υπουργός τάχτηκε υπέρ των προληπτικών πολιτικών, αναφέροντας ότι «ο έλεγχος αυτός δεν πρέπει να νοείται απλώς ως τιμωρία των ανωτέρω φαινομένων. Αυτό είναι μόνο το δένδρο. Το δάσος είναι, μέσω των αποτελεσματικών ελέγχων, η εμπέδωση στη συνείδηση των πολιτών της δικαιοσύνης, της αξιοκρατίας και της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης στη δράση της δημόσιας διοίκησης».

Τέλος, χαρακτήρισε «αρωγό» στην παραπάνω προσπάθεια την Τοπική Αυτοδιοίκηση και τόνισε: «Οι Δήμοι και οι Περιφέρειες έχουν εξοπλιστεί με αρμοδιότητες που τους επιτρέπουν, όχι μόνο να επιτελέσουν το έργο τους, εντός του οποίου συμπεριλαμβάνονται και οι προαναφερόμενες αναπτυξιακές πολιτικές, αλλά και να συνδράμουν αποτελεσματικά το έργο του Σ.Ε.Ε.Δ.Δ. στο επίπεδο του ελέγχου και της καταπολέμησης των φαινομένων διαφθοράς και κακοδιοίκησης, όπου και όποτε αυτά εμφανίζονται». 

Ο Δημοσθένης Κασσαβέτης καθηγητής Νομικής και Ειδικός Γραμματέας Σώματος Επιθεωρητών – Ελεγκτών Δημόσιας Διοίκησης, παρουσιάζοντας το πολυεπίπεδο και σύνθετο έργο του Σ.Ε.Ε.Δ.Δ.,  έκανε ιδιαίτερη αναφορά στη σημασία πρόληψης  κρουσμάτων διαφθοράς, καθώς και στο ρόλο που καλείται να διαδραματίσει  ο Εσωτερικός Έλεγχος των φορέων. Ο ρόλος αυτός, όπως τόνισε ο Ειδικός Γραμματέας, «επικεντρώνεται στην κατάρτιση καθαρών διαδικασιών, που θα συμβάλλουν καθοριστικά στην πρόληψη. Ο έλεγχος είναι αναγκαίος και χρήσιμος, προκειμένου να διασφαλιστεί η εντός της καθορισμένης πορείας νόμιμη εκτύλιξη της διοικητικής δράσης».

Αναφέρθηκε, επίσης, σε δυσλειτουργίες και παθογένειες που εντοπίζονται στο σύνολο της δημόσιας διοίκησης και όχι μόνο στο χώρο της τοπικής αυτοδιοίκησης και σχολίασε ότι «σε μια γενικευμένη κρίση, δεν μπορείς να βρεις οάσεις». Επεσήμανε όμως ότι η προσπάθεια του Σώματος Επιθεωρητών – Ελεγκτών Δημόσιας Διοίκησης είναι να αλλάξει αυτήν την εικόνα. «Η προσπάθεια είναι συνολική, δύσκολη και θα πάρει χρόνο μέχρι να έχουμε ένα σωστό Κράτος» κατέληξε ο κ. Κασσαβέτης, προσθέτοντας ότι στόχος του είναι η ανάπτυξη σχέσεων αμοιβαίας κατανόησης και εμπιστοσύνης ανάμεσα σε ελεγκτές και ελεγχόμενους και χαρακτήρισε πολύ βασικό το ρόλο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και των δύο βαθμών στη δημιουργία ενός καλύτερου κρατικού μηχανισμού που θα συμβάλλει αποτελεσματικά στην εφαρμογή των αναπτυξιακών πολιτικών.

«Θέλουμε να υπάρχουν προληπτικοί έλεγχοι στις πράξεις και τις αποφάσεις μας. Όχι μόνο δεν τους αποφεύγουμε, αλλά τους επιδιώκουμε», σημείωσε χαρακτηριστικά ο Περιφερειάρχης Δυτικής Ελλάδας Απόστολος Κατσιφάρας, δίδοντας το στίγμα των πολιτικών της Περιφέρειάς του, υιοθετώντας συστήματα εσωτερικού ελέγχου. Παράλληλα ο κ. Κατσιφάρας στάθηκε στις προκλήσεις του αύριο υπογραμμίζοντας: «Αυτό που πρέπει να αποκαταστήσουμε είναι το τεκμήριο εμπιστοσύνης. Μια σχέση αξιόπιστη, πάνω στην οποία θα χτίσουμε ένα νέο μέλλον για την χώρα». Συνέδεσε με την γραφειοκρατία και την πολυνομία πολλά από τα ζητήματα που παραμένουν ανοιχτά. «Είναι μια γάγγραινα πάνω στην οποία ανακυκλώνεται ένα σύστημα διοίκησης και πολιτικής ανευθυνότητας. Ένα ακόμη σοβαρό πρόβλημα είναι η πολυνομία. Χανόμαστε μέσα σε νόμους, τροπολογίες, εγκυκλίους και ένα ολόκληρο επιστημονικό δυναμικό να αναλώνεται στις ερμηνείες τους», κατέληξε ο  Περιφερειάρχης Δυτικής Ελλάδας.   

Στις αναπτυξιακές δυνατότητες που υπάρχουν, μέσω των χρηματοδοτικών εργαλείων που παρέχει το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων, εστίασε κατά την ομιλία του ο Κωνσταντίνος Βαρλαμίτης, πρόεδρος του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων, πλαίσιο που ανέλυσε διεξοδικά σε ιδιαίτερη συνεδρία που διοργανώθηκε στο περιθώριο της εκδήλωσης με την παρουσίαΔημάρχων, εκπροσώπων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και στελεχών του Σώματος Επιθεωρητών – Ελεγκτών Δημόσιας Διοίκησης. Τους ενημέρωσε για το πρόγραμμα συγχρηματοδότησης με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, με προνομιακούς όρους χρηματοδότησης για την αυτοδιοίκηση προκειμένου να καλυφθούν δράσεις και ανάγκες σε ενεργειακά, περιβαλλοντικά έργα, αναμορφώσεις κτιρίων κ.α «Όσο πιο γρήγορα τρέξουμε, τόσο περισσότερα έργα θα γίνουν», είπε προς τους εκπροσώπους της Αυτοδιοίκησης, για να τονίσει: «Τα τοπικά έργα έχουν μεσοπρόθεσμο όφελος και για το ΑΕΠ».

Ο Αντιπρόεδρος του Ελεγκτικού Συνεδρίου Κωνσταντίνος Κωστόπουλος, αναφέρθηκε σε νέα εργαλεία που πρέπει να ενσωματωθούν στο σύστημα ελέγχου της χώρας, ενόψει και της κατάργησης του προληπτικού ελέγχου δαπανών από το ελεγκτικό συνέδριο την 1η Ιανουαρίου 2019 και παρουσίασε και τις νέες μορφές ελέγχου από το Ελεγκτικό Συνέδριο στο πλαίσιο της χρηστής Δημοσιονομικής Διακυβέρνησης.

Η Βέρρα Μαρμαλίδου, Πρόεδρος του Ινστιτούτου Εσωτερικών Ελεγκτών Ελλάδας, παρουσίασε τα διεθνή ελεγκτικά πρότυπα και τις βέλτιστες πρακτικές εσωτερικού ελέγχου και υποστήριξε με συγκεκριμένα επιχειρήματα την παραδοχή ότι ο εσωτερικός έλεγχος αποτελεί αναγκαιότητα και όχι διοικητικό βάρος για τους σύγχρονους Οργανισμούς.

Ο Γιάννης Σελίμης, Επιθεωρητής-Ελεγκτής Δημόσιας Διοίκησης, κατά το κλείσιμο της εκδήλωσης, χαρακτήρισε τη συγκεκριμένη δράση ως μια στάση στη μεγάλη διαδρομή που χαράσσει η συνεργασία μεταξύ των συνδιοργανωτών και παρουσίασε τις διαπιστώσεις και τα συμπεράσματα της ημερίδας που αποτέλεσαν κοινό τόπο των συμμετεχόντων, κατανέμοντάς τα σε δύο άξονες:

Ανάπτυξη: Εφαρμογή αναπτυξιακών πολιτικών με κοινωνικό πρόσημο, σεβασμό στο περιβάλλον και τις εργασιακές σχέσεις, θέσπιση κοινών κανόνων για όλους, γνωστούς εκ των προτέρων σε όλους, προβλέψιμη συμπεριφορά του κρατικού μηχανισμού, εγγύηση επάρκειας επενδυτικού θεσμικού πλαισίου και αποτελεσματικής εφαρμογής του.

Σύστημα Ελέγχου: Διαπιστώθηκε ότι η έλλειψη συναινετικής και σφαιρικής πολιτικής ελέγχου κατά το παρελθόν, οδήγησε σε αυτοσχεδιασμούς, ασάφειες και αντιφάσεις στον τρόπο δράσης των επιμέρους μηχανισμών.

Κατά τις εργασίες κατέστη προφανές ότι η μεγιστοποίηση των δυνατοτήτων του συστήματος ελέγχου και η αύξηση της αποτελεσματικότητάς του συναρτώνται με την  εξοικείωση της ίδιας της διοίκησης με τη φύση και τους στόχους της ελεγκτικής και συμβουλευτικής αυτής παρέμβασης και προϋποθέτουν την ενεργή στήριξη από την πολιτική ηγεσία, την πολιτική βούληση για την ανάπτυξη αυτού του σημαντικού εργαλείου Διοίκησης, το ενεργό ενδιαφέρον και την ουσιαστική συνεργασία μεταξύ των Μονάδων Εσωτερικού Ελέγχου, των άλλων ελεγκτικών μηχανισμών και των στελεχών του διοικητικού μηχανισμού, του ιεραρχικού ελέγχου.

Κρίθηκε αναγκαίο ο έλεγχος να έχει, κατά κύριο λόγο, προληπτικό χαρακτήρα, να βγαίνει μπροστά από τα γεγονότα, να προλαμβάνει καταστάσεις, να οδηγεί τις εξελίξεις και όχι απλά να τις ακολουθεί, μέσα από το σχεδιασμό μιας στρατηγική δράσης που είναι θα είναι δυναμική, συνεχής και δημιουργική.

Η ελεγκτική παρέμβαση δεν πρέπει να εξαντλείται στην εισήγηση μεμονωμένων προτάσεων που αφορούν μεμονωμένες υπηρεσίες, αλλά με συνεχή και συνεπή προσπάθεια, να επιδιώκει την επίτευξη του μακροσκοπικού  στόχου της εξεύρεσης μόνιμων και μακροπρόθεσμων λύσεων σε προβλήματα που έχουν εντοπιστεί και αφορούν όλες τις ομοειδείς υπηρεσίες.

Η πάταξη φαινομένων διαφθοράς είναι αναγκαίο να συνδυάζεται  με τον ανασχεδιασμό των διαδικασιών και την αύξηση του επιπέδου ασφαλείας των εσωτερικών δικλείδων των συστημάτων των φορέων του Δημοσίου, με τρόπο που να μην επιτρέπουν την επανάληψη όμοιων φαινομένων, έτσι ώστε να μπορούμε να μιλάμε για πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα της ελεγκτικής διαδικασίας.

Τέλος καταγράφηκε η αναγκαιότητα και το ενδιαφέρον όλων των συμμετεχόντων για την ανάπτυξη του εσωτερικού ελέγχου στη δημόσια διοίκηση και τοπική αυτοδιοίκηση, όχι ως ένας ακόμα ελεγκτικός μηχανισμός αλλά ως ένα σημαντικό εργαλείο που θα διασφαλίζει την ανώτατη διοίκηση και την αποτελεσματική λειτουργία του συστήματος λήψης αποφάσεων, θα βελτιώνει και δε θα βλάπτει την εικόνα του οργανισμού και θα προετοιμάζει το έδαφος για τον εξωτερικό έλεγχο, υπό την έννοια ότι όταν αυτός γίνει να έχει περιορισμένα και μη σημαντικά ευρήματα.