Στην Πάτρα για το Μεταναστευτικό ο Δημήτρης Βίτσας

 

 

 «Στο Κόκκινο Πάτρας 107.7» μίλησε αποκλειστικά ο υπουργός Μεταναστευτικής Πολιτικής, Δημήτρης Βίτσας, σήμερα λίγες ώρες πριν βρεθεί στην Αχαϊκή Πρωτεύουσα, όπου το απόγευμα πραγματοποίησε αυτοψία στο λιμάνι της πόλης και στη συνέχεια μετείχε σε σύσκεψη με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς. 

 

- Εδώ βρίσκονταν περίπου 600 μετανάστες που διέμεναν στα δύο εγκαταλελειμμένα εργοστάσια της Πάτρας. Πώς φτάσαμε σε αυτή την επιχείρηση εκκένωσής τους;
 

Οι συνθήκες στις οποίες ζούσαν σε αυτές τις άτυπες δομές ήταν αθλιότατες. Παράλληλα έχουμε πει ότι δομή φιλοξενίας στην Πάτρα ή στην ευρύτερη περιοχή δεν θα κάνουμε. Ο ένας από τους λόγους είναι ότι θα ήταν η δημοφιλέστερη δομής της Ελλάδας, με την έννοια ότι θα υπήρχαν ροές προς τα εκεί στην ελπίδα που έχει ο κάθε μετανάστης για να πάει στην βόρεια Ευρώπη. Αυτό θα δημιουργούσε σοβαρό κοινωνικό πρόβλημα αλλά και πρόβλημα στους ίδιους τους μετανάστες.  Με βάση αυτό ξεκινήσαμε μια προσπάθεια σταδιακού και δια της πειθούς απεγκλωβισμού. Αυτό απέδωσε μεν, καθώς είχαν απομακρυνθεί 260 άνθρωποι αλλά συνεχώς έρχονταν καινούργιοι. Μια τέτοια ροή δεν θα βοηθούσε κανένα. Έτσι κάναμε αυτή την επιχείρηση. Συμφωνήσαμε με το υπουργείου Προστασία του Πολίτης να κάνουμε αυτή την επιχείρηση η οποία έγινε πάρα πολύ ομαλά, χωρίς βία και βοήθησε. Αυτό δεν σημαίνει ότι το θέμα τελείωσε. Γι’ αυτό έρχομαι άλλωστε στην Πάτρα για να δούμε τι μπορούμε να κάνουμε και η Πάτρα από την άλλη πλευρά η Πάτρα να δείξει και να επιδείξει, ότι είναι μια πόλη, εγώ είμαι σίγουρος ότι είναι, στην οποία τα αισθήματα της φιλοξενίας και της αλληλεγγύης είναι σε πολύ μεγάλο βαθμό.

 

-Υπάρχουν κάποιοι μεμονωμένοι μετανάστες που διαμένουν σε εγκαταλελειμμένα κτίρια. Φοβάστε ότι σε λίγο καιρό θα έχουμε πάλι τις ίδιες εικόνες;
 

Είναι ένας λόγο για τον οποίο έρχομαι εκεί, για την επιτόπια εξέταση της κατάστασης. Υπάρχουν διάφορες προτάσεις άλλες τις βλέπω, με άλλες διαφωνώ. Θα τις κουβεντιάσουμε. Εγώ θα προτείνω ο Δήμος της Πάτρας ή η Περιφέρεια να ενταχθεί στο πρόγραμμα «Ήλιος» κάτι που θα βοηθήσει τη ίδια περιοχή όπως έχει βοηθήσει τη Θήβα και την Λιβαδειά. Θα λύσει μια σειρά από προβλήματα, παράλληλα επιμένω ότι δομή φιλοξενίας τύπου camp στην περιοχή δεν πρόκειται να γίνει.

 

-Εξηγήστε μας λίγο αυτό το πρόγραμμα «Ήλιος».
 

Το πρόγραμμα «Ήλιος» είναι ένα πρόγραμμα ένταξης και συγχρόνως μαζί με το πρόγραμμα «Εστία» που είναι πρόγραμμα στέγασης σε διαμερίσματα διαμορφώνει μια κατάσταση φιλοξενίας με βάση την συνθήκη της Γενεύης και τα αισθήματα αλληλεγγύης του ίδιου του ελληνικού λαού. Το ίδιο το πρόγραμμα «Ήλος» βοηθάει πρόσφυγες οι οποίοι έχουν  πάρει ή αιτούνται άσυλο να αρχίσουν να εντάσσονται. Δηλαδή να μαθαίνουν ελληνικά, να καταγράφονται τις δυνατότητές τους και να χρησιμοποιούνται σε εργασίες με νόμιμο τρόπο. Αυτό είναι ένα πολύ επιτυχημένο πρόγραμμα που ακολουθείται συνήθως με ένα πρόγραμμα ενοικίασης διαμερισμάτων όχι όμως με γκετοποίηση αλλά διάσπαρτα μέσα στην πόλη. Σε αυτά ο ιδιοκτήτης πληρώνεται εξ αρχής όλο το ποσό μέχρι να μπορέσει αυτός ο άνθρωπος να μετεγκατασταθεί  στην χώρα που προτιμάει ή να επιστρέψει στην χώρα του, είτε να μπει στην κανονική ζωή που υπάρχει στην Ελλάδα. Υλοποιούνται σε συμφωνία με τους Δήμους και τις Περιφέρειες. Αυτή την στιγμή το χειριζόμαστε εμείς σε συνεργασία με την Ύπατη Αρμοστεία η οποία έχει την χρηματοδότηση. Γίνονται προγραμματικές συμβάσεις με τους Δήμους. Αυτό το μοντέλο θα αξιοποιηθεί ακόμα παραπέρα, γιατί κάποια στιγμή η Ύπατη Αρμοστεία θα φύγει από αυτή τη διαδικασία και θα αντικατασταθεί πλήρως από τις δομές του Υπουργείου. Η συζήτηση που είχα χθες με τον κ. Καμίνη είναι πώς θα διαμορφώσουμε τα εργαλεία και τα χρηματοδοτικά αλλά και την συμφωνία πλαίσιο ώστε αυτή τη δουλειά, όπως συμβαίνει και σε άλλες χώρες, να την αναλαμβάνει με αρμοδιότητες και αντίστοιχη χρηματοδότηση η Τοπική Αυτοδιοίκηση. 
 

-Ορισμένοι υποστηρίζουν ότι χρειάστηκε στην Πάτρα να έχουμε τρία θύματα μετανάστες, να υπάρξουν αποκλεισμοί και πίεση από τους κατοίκους για να αντιμετωπιστεί το θέμα από το Υπουργείο. Τι απαντάτε σε αυτό;
 

Η βασική λέξη κλειδί όσων το υποστηρίζουν αυτό είναι το «χρειάστηκε» και μπορεί κανείς να κάνει κριτική εκ του ασφαλούς από το γραφείο του ή από το πληκτρολόγιό του ή δια των ανακοινώσεων. Εγώ και ο κ. Τόσκας είχαμε δηλώσει πολύ έγκαιρα ότι δεν πρόκειται να επιτρέψουμε να δημιουργηθεί μια τέτοια άθλια δομή όπου ξέραμε πάρα πολύ καλά τι γινόταν μέσα και τι γινόταν έξω και διαταρασσόταν η ζωή της πόλης. Το μεταναστευτικό είναι ένα σύνολο δικαιωμάτων από τη μία πλευρά και υποχρεώσεων από την άλλη. Το γεγονός του πυροβολισμού επιτάχυνε προηγούμενο σχεδιασμό που είχαμε κάνει, αλλά δεν κάνουμε πράγματα αφού γίνονται πράγματα. Ο σχεδιασμός υπήρχε.
 

-Αυτοί οι άνθρωποι που έφυγαν από την Πάτρα τι γίνονται; Εξαφανίζονται ή τους πάμε σε κάποιες δομές με πιο ανθρώπινες συνθήκες διαβίωσης;
 

Αυτοί που είχαν χαρτιά ήδη οδηγήθηκαν σε μια σειρά δομών στην υπόλοιπη Ελλάδα. Πήγαν στο Κουτσόχερο, στον Σκαραμαγκά, στην Ελευσίνα κ.α.. Δεν πήγαν όλοι μαζί. Όλοι αρχικά πήγαν στο Κέντρο της Κορίνθου, εξετάστηκαν ιατρικά, ελέγχθηκαν και για όσους δεν έχουν χαρτιά έχει ξεκινήσει μια διαδικασία καταγραφής τους. Ένα άλλο ζήτημα που είναι σημαντικό είναι εκείνο των ανηλίκων που ήταν εκεί. Καταγράφονται, περνάνε από Εισαγγελέα και αρχίζει η διαδικασία της φροντίδας των ανηλίκων, αφού περάσουν το τεστ ανηλικότητας. Ξέρω πολύ καλά ότι αυτοί οι άνθρωποι είναι σε μια ειδική κατάσταση, σε μια ένταση και χρειάζονται μια άλλη προσέγγιση και κοινωνικό-ψυχολογική. Δεν αρκεί μόνο η αλληλεγγύη, αυτή πρέπει να μετουσιώνεται σε πολύ πρακτικά ζητήματα που πραγματικά θα τους βοηθούν.  Συγχρόνως χρειάζεται μια ισορροπία ανάμεσα στα δικαιώματα των προσφύγων-μεταναστών και να φυλάσσουμε και τα δικαιώματα του ντόπιου πληθυσμού. Δεν είναι σε αντιπαράθεση, μπορούν να γίνουν μαζί αυτά.
 

-Έχει αλλάξει κάτι με τον νόμο που πέρασε την προηγούμενη εβδομάδα, ή όποιοι έχουν καταθέσει αίτημα ασύλου ή το έχουν πάρει μπορούν να κινούνται ελεύθερα. Μπορούν δηλαδή αυτοί οι άνθρωποι να επιστρέψουν και πάλι ελεύθερα στη Πάτρα;

 

Κατ’αρχήν ο καινούργιος νόμος αυτό, που προσπαθεί να κάνει, είναι να κατοχυρώνει ορισμένα δικαιώματα, δεύτερον να επισπεύδει τις διαδικασίες εξετάσεις ασύλου σε όλους τους βαθμούς. Από εκεί και πέρα, αυτοί, που έχουν το δικαίωμα να κινούνται ελεύθερα θα μπορούν να το κάνουν και αυτοί, που δεν μπορούν, όχι. Το κινούμαι ελεύθερα όμως πρέπει να παίρνει έναν συγκεκριμένο χαρακτήρα. «Κινούμαι ελεύθερα» δεν σημαίνει ότι έρχομαι στην Πάτρα και μπαίνω με το έτσι θέλω στο λιμάνι και σε ένα πλοίο, πηγαίνω στην Ιταλία και μετά επιστρέφει πίσω ή γίνεται ότι γίνεται, κτλ. Αυτό δεν είναι ελεύθερη κίνηση. Μπορείτε εσείς να μπείτε σε ένα πλοίο χωρίς εισιτήριο και να πάτε στην Ιταλία, χωρίς χαρτιά, χωρίς τίποτε; Αυτό το απλό αναγκάζομαι να το εξηγώ μερικές φορές, ώστε να διαμορφώνω μια κατάσταση, που δεν χρειάζεται βία, αλλά πολύ εξήγηση. Όταν αυτό δεν πιάνει θα πρέπει ο άλλος να καταλαβαίνει και τις υποχρεώσεις του.

 

-Πάντως βλέπουμε ότι οι ρυθμοί απορροφητικότητας στην Ευρώπη δεν είναι οι ίδιοι με της Ελλάδας και οι μετανάστες έχουν εγκλωβιστεί στην χώρα μας. Η επανένωση των οικογενειών προς το παρόν δεν υλοποιείται στον βαθμό, που θα έπρεπε στην πράξη.

 

Προσφυγικό και μεταναστευτικό θα υπάρχει, όσο υπάρχουν πόλεμοι και όσο υπάρχει εκτεταμένη φτώχεια. Σαν διεθνής κοινότητα θα πρέπει να προσανατολιστούμε να σταματήσουν οι πόλεμοι, και στο να μπορούν να αναπτυχθούν οι άνθρωποι αυτοί στις χώρες καταγωγής τους. Είναι ένα ζήτημα, που πολιτικά πρέπει να παλεύεις. Στο μεσοδιάστημα όσο παραμένουν οι πόλεμοι και τα σύνορα είναι κλειστά, θα πρέπει να διαμορφωθούν δυο πράγματα. Το ένα νόμιμες οδοί για τους μετανάστες και τους πρόσφυγες προς όλες τις χώρες της Ευρώπης, και αναγκαστικώς καταμερισμός σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες. Ακόμη και «πέναλτι» σε όποιον δεν το κάνει. Αυτά είναι παρά πολύ βασικά και προσπαθούμε και με τις άλλες χώρες, που έχουν κύματα προσφύγων και μεταναστών (Ισπανία, Ιταλία, Μάλτα, Κύπρος), σε συνεννόηση όσων μας αφορά με την Τουρκία, να διαμορφώνουμε εκείνες τις συνθήκες, ώσπου να φτάσουμε και στον αναγκαστικό καταμερισμό, ώστε από τη μια μεριά να έχουμε μειωμένες ροές και από την άλλη καλή διαχείρισής τους, στο βαθμό, που την έχουμε.

 

-Πόσοι είναι αυτή την στιγμή οι πρόσφυγες και οι μετανάστες στην χώρα μας;

 

Είναι περίπου 60.000. Είχαμε μια σημαντική αύξηση τον Απρίλιο. Έχουμε πολλά λόγια για αλληλεγγύη από πολλούς και εσωτερικά θέλω να σας πω, αλλά λίγη πράξη. Ολοκληρώθηκε το πρόγραμμα του relocation με κάποια αποτελέσματα, εγώ τα λέω ότι είχαν μια επιτυχία ως ένα βαθμό. Τώρα πρέπει να υπάρξει ένα νέο πρόγραμμα, ενώ αναφορικά με την διαδικασία των επανενώσεων των οικογενειών, πρέπει να γίνει πιο σύντομη, πιο δυναμική, γιατι έχει επιβραδυνθεί από τις άλλες χώρες της Ευρώπης. Σήμερα στην Ευρώπη συζητιέται το «Δουβλίνο 4». Πρέπει να μάθει από τα λάθη των προηγούμενων «Δουβλίνων», τα οποία κατέρρευσαν και δεν εφαρμόζονται από κανέναν. Το βασικό είναι να φτιάξουμε κάτι, που θα είναι δυνατό και θα εφαρμόζεται. Η πρόταση η ελληνική για ενιαίο σύστημα ασύλου, για processing centers, δηλαδή από έναν βαθμό να ορίσουμε τι σημαίνει κρίση για κάθε χώρα και από εκεί και πέρα να εξετάζονται τα αιτήματα και από άλλες χώρες. Ένας κοινός μηχανισμός, που ιδιαίτερα θα τονίζει το ζήτημα των εθελοντικών επιστροφών για όλη την Ευρώπη, είναι πάρα πολύ σημαντικά θέματα. Και όσο το συζητώ στην Ευρώπη παρουσιάζουν ένα ενδιαφέρον και το προσεγγίζουν. Τώρα αν σε πιάνει ξενοφοβία, δεν θα έλεγα ο ρατσισμός, αλλά η ξενοφοβία, γιατι οι ρατσιστικές οργανώσεις παίρνουν την ξενοφοβία και αλλά οι φασιστικές θέλουν φοβισμένους ανθρώπους, αυτά δυσκολεύονται. Όταν όμως μια πόλη, όπως είναι η Πάτρα, μπορεί να αναδείξει και να υποδείξει ότι υπάρχουν εναλλακτικοί επιτυχημένοι τρόποι, τόσο κερδίζεις πόντους.

 

-Τελευταία είχαμε συλλήψεις μεταναστών στην Ηλεία, διότι κάποιοι φαίνεται ότι επιλέγουν την συγκεκριμένη θαλάσσια περιοχή για να μεταφέρουν τους ανθρώπους αυτούς στην γειτονική Ιταλία, αφού τα μέτρα στο Λιμάνι της Πάτρας είναι αυστηρά. Αυτό σας προβληματίζει ότι το μεταναστευτικό θα μεταφερθεί σε αυτή την περιοχή της Δυτικής Ελλάδος;

 

Στην πρώτη τριάδα της κίνησης του παγκόσμιου χρήματος είναι τα όπλα, τα ναρκωτικά και η κίνηση των ανθρώπων. Εδώ δεν πρέπει να παίζουμε. Θα διαμορφωθεί ένας ισχυρός μηχανισμός χτυπήματος του trafficking ή όλων αυτών των διακινητών. Βεβαίως μας ανησυχεί ότι αυξάνονται από την πλευρά της Λιβύης, του Μαρόκου, της Συρίας, της Τουρκίας, κατευθείαν θα έλεγε κάποιος προσπάθειες, μερικές περνούν από την Ελλάδα και φροντίζουμε να τις σταματάμε, απευθείας από άλλες χώρε της Ευρώπης (Ιταλία, Ισπανία). Χθες μίλαγα με το Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη και στα τρία χρόνια έχουν συλληφθεί 3.000 διακινητές. Είναι ξεκάθαρο ότι δεν πιάνουμε τους εγκέφαλους, με μια έννοια πιάνουμε τα «βαποράκια» ή όπως λένε σε μερικά κέντρα τους «αυτωφοράκηδες».

 

-Υπάρχουν κάποια μέτρα, που θα ληφθούν στα νησιά μέσα στο καλοκαίρι, ώστε να αποσυμφορηθούν;

 

Κατά την διάρκεια του αναπτυξιακού συνεδρίου στην Λέσβο, υπήρξε μια ιδιαίτερη θεματική, που αφορούσε το μεταναστευτικό-προσφυγικό. Εκεί είπα τους στόχους του υπουργείου και πως θα τους επιτύχουμε. Τέλος Σέπτεμβρίου τα Κέντρα Υποδοχής και Ταυτοποίησης στα 5 νησιά να έχουν τόσο κόσμο, όσο είναι η δυναμικότητά τους. Θα το καταφέρουμε επιταχύνοντας τις διαδικασίες ασύλου με το νέο νόμο. Επίσης μεταφέροντας τους ευάλωτους στην ηπειρωτική Ελλάδα και το ζήτημα εδώ είναι ότι πρέπει να βρεθούν καινούργιοι χώροι, σε διαμερίσματα, που θα πρέπει να είναι ο κύριος προσανατολισμός μας, όμως ήδη έχουμε ανοίξει 3 από τα παλιά κέντρα φιλοξενίας. Τρίτος τρόπος είναι οι εθελοντικές επιστροφές με βάση την κοινή δήλωση. Συγχρόνως, συζητάμε στα νησιά και πως μπορεί να βελτιωθεί η διαδικασία και η ζωή στα ίδια τα νησιά. Η Μόρια έχει και ευτυχισμένες στιγμές. Πόσοι ξέρουν ότι εκεί υπάρχει σχολή εκμάθησης μουσικών οργάνων και θα κάνουν συναυλία τα παιδιά; Όμως 7.000 άνθρωποι σε λίγα στρέμματα καταλαβαίνετε ότι δημιουργείται μεγαλύτερη δυσκολία. Θα πρέπει να την κάνουμε σε λίγους μήνες το πολύ 3.500.