Περισκόπιο ειδήσεων 19-25 Μαρτίου 2018

Για τη μεταρρύθμιση της Ευρωζώνης (σημεία από τη συνέντευξη Τύπου του Αλ. Τσίπρα μετά τη Σύνοδο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου)

Για μας η μεταρρύθμιση της ευρωζώνης θα πρέπει να συμβαδίζει με την αντιμετώπιση των διαπιστωμένων ανισορροπιών της, ώστε να είναι πραγματική και βιώσιμη. Αλλιώς, θα πρόκειται για έναν εξωραϊσμό της σημερινής πραγματικότητας, ο οποίος όμως δεν πρόκειται να ξεγελάσει κανέναν. Θα είναι μια ακόμα υπεκφυγή μέχρι να βρεθούμε μπροστά στην επόμενη κρίση και να τρέχουμε χωρίς να έχουμε εργαλεία για να την αντιμετωπίσουμε αποτελεσματικά.

Δεν μπορούμε να προετοιμαζόμαστε για την καλύτερη δυνατή αντιμετώπιση κρίσεων, αξιοποιώντας και χρησιμοποιώντας τα υλικά που είχαμε μέχρι σήμερα. Πρέπει να βρούμε νέα υλικά. Δεν μπορούμε να ανακυκλώνουμε τα υλικά της κρίσης, τα υλικά αυτά τα οποία μας οδήγησαν σε κρίσεις. Μίλησα για την ανάγκη άρσης της μακροοικονομικής ανισορροπίας που είναι εμφανής στο πλαίσιο της ευρωζώνης κι αυτή έχει να κάνει κυρίως με τα συστηματικά υψηλά πλεονάσματα, ιδίως των χωρών του Βορρά, στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών.

Για να το εξηγήσω, τα ελλείμματα του Νότου πολλές φορές είναι ο καθρέφτης των πλεονασμάτων του Βορρά. Και βεβαίως, υπάρχουν κανόνες που τους τηρούμε με πολύ μεγάλη αυστηρότητα σε ό,τι αφορά τη δημοσιονομική πειθαρχία και την προσπάθεια να μην ξεφεύγουν τα ελλείμματα, αλλά δεν υπάρχει κανένας αποτελεσματικός θεσμός επιτήρησης ή πολιτική βούληση ούτως ώστε να τηρούνται και οι κανόνες σε σχέση με τα πλεονάσματα των χωρών του Βορρά. Με την έννοια αυτή, θεωρώ ότι οι νέοι θεσμοί της ευρωζώνης θα πρέπει να ανταποκρίνονται στις αρχές της αλληλεγγύης και του επιμερισμού των κινδύνων. Και σε αυτό πλαίσιο, μεταξύ άλλων, υποστήριξα την ανάγκη να υπάρχει ένας ισχυρός προϋπολογισμός της ευρωζώνης με σταθεροποιητικό, επενδυτικό και αναδιανεμητικό ρόλο. 

Θα πρέπει να υπάρχει ένα αξιόπιστο ευρωπαϊκό σύστημα εγγύησης καταθέσεων με μηχανισμό στήριξης, το λεγόμενο “fiscal backstop”, στήριξης από το Ευρωπαϊκό Νομισματικό Ταμείο, όπως αναμένουμε να μετεξελιχθεί ο ESM, και την τραπεζική ολοκλήρωση.

Σε ό,τι αφορά τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας: Υποστήριξα την ανάγκη να μετεξελιχθεί σε ένα Ευρωπαϊκό Νομισματικό Ταμείο. Υποστήριξα την άποψη ότι έχουμε αργήσει, ότι ήταν έλλειμμα για την Ευρώπη και αδυναμία της Ευρώπης που δεν είχε την ισχυρή αυτοπεποίθηση να στηριχτεί στις δικές της δυνάμεις τόσα χρόνια και έπρεπε να καλεί τους τεχνοκράτες του ΔΝΤ στα του οίκου της. Υποστήριξα όμως ταυτόχρονα ότι αυτό το Ευρωπαϊκό Νομισματικό Ταμείο, η μετεξέλιξη του ESM, θα πρέπει να λειτουργεί όχι ως ένας ανεξάρτητος τεχνοκρατικός οργανισμός, αλλά με δημοκρατική λογοδοσία και χωρίς να αναλάβει αρμοδιότητες που σήμερα έχει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στη μακροοικονομική και δημοσιονομική εποπτεία.

Υποστήριξα την ανάγκη να υπάρξει ένας υπουργός Οικονομίας και Οικονομικών σύμφωνα με την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Ταυτόχρονα όμως υποστήριξα την ανάγκη πέρα από αυτές τις σημαντικές πρωτοβουλίες, να υπάρξει και εμβάθυνση της δημοκρατίας και της λογοδοσίας. Και ο υπουργός, αλλά κυρίως τα κρίσιμα θεσμικά όργανα της ευρωζώνης, πρέπει να υπόκεινται στο διαρκή δημοκρατικό έλεγχο. Να σταματήσει αυτό το σκάνδαλο, όπως έχουν πει κι άλλοι κι όχι μόνο εγώ, που ζήσαμε, ιδίως με την ελληνική κρίση, ένα άτυπο όργανο, ένας άτυπος θεσμός, το Eurogroup, να παίρνει κρίσιμες αποφάσεις κεκλεισμένων των θυρών, χωρίς διαφάνεια, χωρίς λογοδοσία, χωρίς έλεγχο και βεβαίως αυτό έχει κι ως αποτέλεσμα να παίρνει λάθος αποφάσεις, λάθη τα οποία στοίχισαν πολύ μεγάλες κοινωνικές πληγές ιδίως στη χώρα μας, ιδίως στην Ελλάδα.

Για την Τουρκία (από τον Αλ. Τσίπρα)

- Βρισκόμαστε μπροστά σε μία ποιοτική αλλαγή στη συμπεριφορά της Τουρκίας, την οποία πρέπει να εκτιμήσουμε με σοβαρότητα. Μία ποιοτική αλλαγή η οποία πρέπει να μας ανησυχήσει. Η Ελλάδα θα επιχειρεί πάντα να αξιοποιεί τους διαύλους επικοινωνίας που έχει κατακτήσει με κόπο με τη γείτονα χώρα, ότι θα συνεχίσει στρατηγικά να στηρίζει την ενταξιακή πορεία της Τουρκίας στην ΕΕ, παρότι αυτή το τελευταίο διάστημα κινείται σε αντίθετη κατεύθυνση.

Η Ελλάδα θα συνεχίσει την προσπάθεια να υπάρξει η καλύτερη δυνατή συνεργασία με την Τουρκία στην αντιμετώπιση σημαντικών περιφερειακών προκλήσεων, όπως η μεταναστευτική κρίση, και ότι θα συνεχίσει να αντιμετωπίζει με ψυχραιμία και νηφαλιότητα οποιαδήποτε δυσκολία, όπως οφείλει να κάνει μια ευρωπαϊκή χώρα που επιδιώκει την ειρήνη, την ασφάλεια και τη σταθερότητα στην περιοχή της. Αλλά επίσης τόνισα ότι από εδώ και στο εξής θα πρέπει να είναι απολύτως σαφές προς όλους ότι η Ελλάδα είναι αποφασισμένη να προασπίζει, και θα προασπίζει, στο ακέραιο με αποφασιστικότητα και με αποτελεσματικότητα τα κυριαρχικά της δικαιώματα έναντι οποιασδήποτε απειλής και οποιασδήποτε αμφισβήτησης. Και σε ό,τι αφορά ειδικότερα την προάσπιση των συνόρων μας, τα οποία είναι ταυτοχρόνως και τα σύνορα της ΕΕ, τα ανατολικά και νοτιοανατολικά σύνορα της ΕΕ, ζήτησα ξεκάθαρες πια εγγυήσεις, προκειμένου να προχωρήσει οποιοσδήποτε ευρωτουρκικός διάλογος.

Πρέπει να γίνει σαφές στην Τουρκία ότι οφείλει το ταχύτερο δυνατό να εγκαταλείψει λογικές διαρκούς προκλητικότητας, καθώς από αυτές δεν έχει να κερδίσει απολύτως τίποτα, παρά μόνο να χάσει.

- Οι εταίροι μας εξέφρασαν την απόλυτη αλληλεγγύη τους, καταδικάζοντας με έντονο τρόπο τις παράνομες τουρκικές ενέργειες και καλώντας την Τουρκία να σέβεται το διεθνές δίκαιο και να εξομαλύνει τις σχέσεις της με όλα τα κράτη-μέλη, συμπεριλαμβανομένης της Κυπριακής Δημοκρατίας. Είναι σαφές ότι πρόκειται γενικότερα για ένα ξεκάθαρο μήνυμα προς τη γείτονα και σίγουρα το πιο ισχυρό που έχει διατυπωθεί στην ιστορία της ΕΕ και ειδικότερα το πιο ισχυρό σε ό,τι αφορά το Αιγαίο. Γιατί για την Κύπρο και άλλες φορές έχουν διατυπωθεί ισχυρά μηνύματα, αλλά νομίζω ότι σε ό,τι αφορά το Αιγαίο ήταν το ισχυρότερο μήνυμα που έχει διατυπωθεί ποτέ σε Συμπεράσματα της ΕΕ.

Για την κράτηση των 2 Ελλήνων στρατιωτικών από τις τουρκικές αρχές (από τον Αλ. Τσίπρα)

- Εξασφαλίστηκε σαφής αναφορά στα Συμπεράσματα για τους δύο Έλληνες στρατιωτικούς, για την ανάγκη γρήγορης και θετικής επίλυσης του ζητήματος. Είναι προφανές ότι μπαίνουμε σε μια νέα φάση όσον αφορά το θέμα των δύο στρατιωτικών μας. Όλο το προηγούμενο διάστημα καταβάλαμε κάθε προσπάθεια ώστε το θέμα αυτό να λυθεί σε διμερές επίπεδο με τη διακριτική πάντοτε υποστήριξη των εταίρων μας και να λυθεί πριν από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Μαρτίου. Αυτό δεν κατέστη δυνατό. Θα συνεχίσουμε τις προσπάθειές μας μέσω των διμερών μας διαύλων - δεν εγκαταλείπουμε τους διμερείς διαύλους - αλλά παράλληλα στηριζόμαστε στην επίσημη και ανοικτή πια κινητοποίηση των εταίρων μας, των συμμάχων μας και των ευρύτερων ερεισμάτων που έχει η Ελλάδα.

Για την πΓΔΜ (από τον Αλ. Τσίπρα)

Ο Έλληνας Υπουργός Εξωτερικών βρέθηκε στα Σκόπια, σε μια υψηλού συμβολισμού επίσκεψη, δεδομένου ότι είναι η πρώτη φορά, μετά από δώδεκα τουλάχιστον χρόνια, που προσγειώνεται ελληνικό αεροσκάφος στο αεροδρόμιο των Σκοπίων, δεδομένου ότι από το 2005 και έως προχθές είχε μία ονομασία το αεροδρόμιο αυτό που εμπόδιζε τις σχέσεις ειλικρίνειας ανάμεσα στις δύο χώρες. Με τη μετονομασία του αεροδρομίου νομίζω ότι δόθηκε αυτή η δυνατότητα. Αυτό έχει έναν υψηλό συμβολισμό. Η θέση μας είναι σταθερή: ότι η έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την Αλβανία και την πΓΔΜ θα είναι δυνατή μόνο εφόσον θα πληρούνται όλοι οι συμφωνημένοι από το Συμβούλιο όροι και οι προϋποθέσεις. Αναζητούμε, ιδιαίτερα με την πΓΔΜ, έναν έντιμο συμβιβασμό, ο οποίος θα είναι επωφελής όχι μόνο για τις δύο χώρες, αλλά και για την Ευρώπη συνολικά, στο πλαίσιο πάντα των αρχών και των θέσεων που έχουμε περιγράψει, θέσεις οι οποίες είναι γνωστές από την ελληνική πλευρά εδώ και πάνω από μία δεκαετία.

- Η πρώτη προϋπόθεση είναι ότι πρέπει να βρεθεί ένας συμβιβασμός ως προς το όνομα, μία σύνθετη ονομασία είτε με γεωγραφικό είτε με χρονικό προσδιορισμό, για τον πολύ απλό λόγο ότι δεν μπορεί οι λαοί μας εις το διηνεκές να βρίσκονται σε μια διαρκή σύγκρουση, έχοντας την εντύπωση - και κυρίως ο ελληνικός λαός - ότι εδώ υπάρχει μία απόπειρα σφετερισμού ενός πολύ σημαντικού κομματιού της ιστορίας μας. Άρα, λοιπόν, σύνθετη ονομασία ακριβώς διότι δεν μπορεί η φίλη γείτονα χώρα του Βορρά να έχει το όνομα που έχει μια γεωγραφική περιοχή στη χώρα μας με πολύ μεγάλη ιστορία. Και ο δεύτερος σημαντικός όρος είναι αυτή η λύση να μην είναι μια λύση του ποδαριού, να μην είναι μια “light” εκδοχή, να είναι μία ουσιαστική λύση που θα λύνει παρεξηγήσεις και θα δημιουργεί τις προϋποθέσεις να θεμελιώσουμε σε στέρεες βάσεις τις σχέσεις των λαών μας. 

Με δυο λόγια, να είναι μία λύση για όλες τις χρήσεις, αυτή η ονομασία να χρησιμοποιείται και στους διεθνείς οργανισμούς, και στις διμερείς σχέσεις με άλλες χώρες, αλλά και στο εσωτερικό της γείτονος και αυτό βεβαίως αφορά το ότι δεν μπορεί να υπάρχει άλλη ονομασία στον ΟΗΕ και στις σχέσεις με τις άλλες χώρες και άλλη ονομασία στο Σύνταγμα.

Για την φορολογία (σημεία από τη συνέντευξη Τύπου του Ευκ. Τσακαλώτου στη Λάρισα)

- Η φορολόγηση στην Ελλάδα είναι κάπου στο μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σε μερικές χώρες είναι περισσότερη,  σαν ποσοστό δηλαδή του ΑΕΠ που πηγαίνει στα έσοδα, σε μερικές χώρες είναι λιγότερη.

- Ο ΣΥΡΙΖΑ όταν ήλθε στην Κυβέρνηση είχε μια απόλυτη προτεραιότητα για την ανθρωπιστική κρίση, γι’ αυτό έβαλε πολλούς φόρους και δεύτερον διότι η αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής - καθώς επικρατούσε ένα καθεστώς για 40 χρόνια που ουσιαστικά οι πλούσιοι πλήρωναν φόρους σε εθελοντική βάση στη χώρα μας πράγμα που δεν υπήρχε σε άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης- πήρε καιρό.

Τα καλά νέα είναι ότι επειδή έχουμε εργαστεί πάνω στο θέμα της φοροδιαφυγής αρχίζουμε και δημιουργούμε δημοσιονομικό χώρο. Έτσι, με την εθελούσια αποκάλυψη (κεφαλαίων)-που σημαίνει ότι οι πλούσιοι τώρα δηλώνουν τα χρήματά τους και πληρώνουν το φόρο που τους αναλογεί και τους κόβουμε μόνο τα πρόστιμα, προσαυξήσεις και τα λοιπά- πρόκειται να μαζέψουμε συνολικά 800 εκατομμύρια. Γι' αυτό στο μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα, για τα επόμενα πέντε χρόνια, έχουμε προβλέψει 3,5 δισ. μείωση φόρων και αυτό πρέπει να το δούμε στοχευμένα που πρέπει να πάει. Μια ομάδα στην οποία είναι σίγουρο ότι πρέπει να πάει είναι ένα κομμάτι των αυτοαπασχολούμενων.

- Όσο αντιμετωπίζουμε τη φοροδιαφυγή διευρύνεται η φορολογική βάση. 

- Δεν συμφωνούμε με τη Νέα Δημοκρατία ότι η μείωση των φόρων απαντάει σε όλα τα προβλήματα. Γιατί τα άτομα δεν είναι μόνο φορολογούμενοι, έχουν κι άλλες ιδιότητες, είναι και συγχρόνως γονείς και θέλουν το καλό για τα παιδιά, είναι συγχρόνως άνθρωποι που θα χρειαστούν τα Νοσοκομεία τους, είναι άνθρωποι που θέλουν να έχουν δρόμους, είναι επιχειρηματίες που θέλουν να υπάρχουν επενδυτικά προγράμματα, και πρέπει να υπάρχει μια ισορροπία στο πως αντιμετωπίζεις αυτά τα προβλήματα. Άρα κάποιες μειώσεις του φόρου είναι σημαντικό πράγμα αλλά δεν είναι πανάκεια για οποιαδήποτε αρρώστια.

Σχετικά με τα σενάρια περί δήθεν απαιτήσεων του ΔΝΤ για τη μείωση του αφορολογήτου από το 2019 (από τον Ευκ .Τσακαλώτο)

Αυτό που ισχύει είναι αυτό που ίσχυε τον Ιούνιο του ’17, που μέσα στην απόφαση του Eurogroup του Ιουνίου του ’17  λέει ότι αν η Ελλάδα το ’19 δεν μπορεί να φτάσει στο 3,5% πρωτογενές πλεόνασμα και, αντίθετα, φτάσει στο 1,5% τότε θα έρθει μπροστά και το αφορολόγητο. Δηλαδή όταν με πολύ χαμηλότερη ανάπτυξη φέτος από ό,τι θα έχουμε το ’18 και το ’19 - που το ομολογούν όλοι οι διεθνείς Οργανισμοί ότι θα έχουμε μεγαλύτερη ανάπτυξη το ’18 από το ’17 και το ’19 από το ’18- πώς είναι δυνατόν το πρωτογενές πλεόνασμα το οποίο είναι γύρω στο 4% φέτος (άμα λάβετε υπ’ όψιν ότι έχουμε μοιράσει ένα κομμάτι από αυτό, αλλά το πραγματικό όμως είναι πριν από τη μοιρασιά) να πέσει ξαφνικά στο 1,5 %; Τι πιθανότητες υπάρχουν αφού φτάσαμε με αυτή την ανάπτυξη στο 1,4-1,6% κοντά στο 4% πρωτογενές πλεόνασμα, και μετά  ξαφνικά να πέσουμε στο 1,5%; Δεν βγαίνει από πουθενά αυτό.

Για το ιδιωτικό χρέος (από τον Ευκ. Τσακαλώτο)

Μερικά από τα στοιχεία είναι παραπλανητικά. Δηλαδή λέτε ότι χρωστάνε 100 δις και βγαίνει ο Χρήστος Σταϊκούρας και λέει ότι «ένας στους δυο Έλληνες χρωστάνε». Ξέρετε όμως ότι ένα πολύ μεγάλο ποσοστό χρωστάει κάτω από 10 ευρώ και πολύ λίγα ΑΦΜ (73 ΑΦΜ) χρωστάνε πάνω από 30 δις. Άρα ισχύει ότι ένας κόσμος χρωστάει, πολύς κόσμος χρωστάει λίγα και δεν λέω ότι δεν έχει πρόβλημα, αλλά είναι παραπλανητικό να λες ότι «οι Έλληνες χρωστάνε 100 δις», δηλαδή δεν μπορείς να διαιρέσεις τα 100 δις με τους Έλληνες και να πεις πόσα χρωστάνε, όταν σας λέω ότι μόνο 73 είναι σχεδόν το 1/3 του ποσού.

Σχετικά με τη θέση του Γ. Στουρνάρα για την προληπτική γραμμή πίστωσης (από τον Ευκ. Τσακαλώτο)

Την δική του άποψη υπέρ μίας προληπτικής γραμμής δεν την συμμερίζονται οι πιο πολλοί, δεν υπάρχει δηλαδή πίεση σ’ εμάς να κάνουμε αίτηση γι’ αυτό. Εξάλλου η απόφαση του Eurogroup του Ιουνίου του 2017 μιλά για χτίσιμο αποθεματικών, τα buffers, που μπορεί να μας δώσει προστασία και οι λογικοί άνθρωποι λένε ότι χρειάζεσαι ένα μαξιλάρι, δεν χρειάζεται να μαζεύεις μαξιλάρια.

Αυτό είναι το μαξιλάρι που θα δώσει στις αγορές την αυτοπεποίθηση ότι και κάτι να μην πάει καλά στην παγκόσμια οικονομία αυτό δε θα επηρεάσει τη δυνατότητα στην Ελλάδα να ξεπληρώσει. Άρα αυτό είναι το σχέδιό μας. Είναι πολύ σημαντικό να καταλάβουμε ότι ο μόνος λόγος, θεωρώ εγώ αλλά και οι Θεσμοί να είσαι σε πρόγραμμα, είναι για να βγεις απ’ το πρόγραμμα, δεν είναι να διαιωνίζεις τα προγράμματα.

Για την αποχώρηση της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ από την Προανακριτική Επιτροπή για το σκάνδαλο Novartis (σημεία από τη συνέντευξη του Δ. Τζανακόπουλου)

Ήταν δεδομένο ότι η ΝΔ αλλά και το Κίνημα Αλλαγής των οποίων στελέχη φέρονται να εμπλέκονται στο σκάνδαλο Νοβάρτις, θα το έβαζαν στα πόδια με στόχο τη δημιουργία εντυπώσεων. Αυτή εξάλλου ήταν η στάση τους από την αρχή. Να εκβιάσουν τη δικαιοσύνη, να τρομοκρατήσουν τους μάρτυρες, να δημιουργήσουν κλίμα πολιτικής δίωξης. Δεν νομίζω ότι υπάρχουν πολίτες που θα αγόραζαν το αφήγημα τους, το οποίο, όμως, προσπαθούν να υπηρετήσουν με κάθε τρόπο. Είναι προφανές ότι δεν έχουν στόχο τη διαλεύκανση της υπόθεσης αλλά τη συγκάλυψη της. Θα μου έκανε και εντύπωση λοιπόν αν έμεναν στην επιτροπή.

Σχετικά με την απόφαση του ΣτΕ για το μάθημα των Θρησκευτικών

Από τις δηλώσεις του Κ. Γαβρόγλου: Έχει γίνει μια προσφυγή ενάντια στην Υπουργική Απόφαση του κυρίου Φίλη. Αυτό έχει σχέση με την προηγούμενη σχολική χρονιά και δεν έχει καμία απολύτως επίπτωση πρακτική αυτή η απόφαση. Τα σχολεία συνεχίζουν τα μαθήματα, συνεχίζονται οι επιμορφώσεις και συνεχίζεται ο προβληματισμός μας γύρω από ένα ουσιαστικό μάθημα Θρησκευτικών. Δεν θα υποκύψει η κυβέρνηση στον σκοταδισμό που κάποιοι θέλουν να φέρουν σε αυτόν τον τόπο.

- Το ποσοστό των γονέων που επιστρέφουν τα βιβλία είναι 0,7%. Δηλαδή, δεν είναι μόνο στατιστικά ασήμαντο, είναι ότι καμία μελέτη στον κόσμο δεν παίρνει υπόψιν τέτοιου είδους ποσοστά.

Η ανακοίνωση του Γραφείου Τύπου του ΣΥΡΙΖΑ: Η απόφαση της Ολομέλειας του ΣτΕ για τη διδασκαλία του μαθήματος των Θρησκευτικών στο Δημοτικό και στο Γυμνάσιο βασίζεται, σύμφωνα σε όσα έχουν δει το φως της δημοσιότητας, σε ένα σκεπτικό βγαλμένο από εποχές αλήστου μνήμης, το οποίο προσομοιάζει με σκοταδιστικές απόψεις ακραίων θεολογούντων.

Η εκπαίδευση οφείλει να καλλιεργεί την κριτική σκέψη, να προάγει τις αρχές και τις αξίες της Ελευθερίας, της Δημοκρατίας, της συνύπαρξης με την διαφορετικότητα. Καλούμε το Υπουργείο Παιδείας να συνεχίσει απαρέγκλιτα το έργο της βαθιάς μεταρρύθμισης και του εκσυγχρονισμού των προγραμμάτων διδασκαλίας, που εδώ και καιρό έχει δρομολογήσει.