Η πατραϊκή Τεντούρα αγαπάει τη μακροζωία!

Με το ποτηράκι τεντούρας στο χέρι η 107 ετών κυρ' Αγγέλω.

Πρόκειται για το ιδιαίτερο εκείνο ποτό της Πάτρας, που από τη δεκαετία του '50 και του ΄60 πλέον εξαπλώνεται στις λαϊκές τάξεις, μετά την παύση των πέτρινων χρόνων της Κατοχής και του Εμφυλίου, που ήταν έμβλημα κατατεθέν για τις ανώτερες κοινωνικές τάξεις. 

Πλάι στην μαυροδάφνη, ένα ηδύποτο με παράδοση κοντά δύο αιώνων, αλλά κάπως πιο τσιμπημένο στην τιμή του, εμφανίζονταν και η τεντούρα. Ένα μείγμα από κανέλα, γαρύφαλο, αλκοόλ και ότι άλλο μπορεί να επισημάνει η ανάλυση του ποτού αυτού, διότι η ακριβής σύστασή του αποτελεί επτασφράγιστο μυστικό αιώνων, που μεταφέρεται από γενιά σε γενιά ποτοποιών της Πάτρας, για να φθάσει στις μέρες μας ραφιναρισμένο και μποτιλιαρισμένο και από την γενέτειρά του, να ταξιδεύσει σε όλες τις θάλασσες, μέχρι την μακρινή Αυστραλία, παρέα με το Πατρινό Καρναβάλι, αιτία και... ηθικός αυτουργός για την διάδοσή του στις νέες γενιές.

Ήταν κάποιο διάστημα χρόνων, γύρω στη δεκαετία '70, που η στροφή στα ευρωπαϊκά ποτά (βερμούτ κ.α.) ή τα αμερικάνικα, κυρίως ουΐσκι, κράτησαν μακριά στον κόσμο, όμως επειδή σε κάθε τι υπάρχει και το αντίδοτο, ήρθε η οικονομική κρίση και προσγείωσε τους Πατρινούς στο παραδοσιακό ποτό της γιαγιάς και του παπού! Την τεντούρα. Αυτό το ποτό που μας το συνιστούσαν οι παλιοί, σε κάθε πόνο κοιλιακό, κούραση, άγχος ή ανάγκη για χαλάρωση. Άλλωστε και οι ίδιοι το προσέφεραν κατά τις επίσημες  ημέρες στους καλεσμένους τους. Δεν είχε εμφανιστεί ουϊσκομανία του «βάλε μου ένα καθαρό». Από επίσκεψη μέχρι πανηγύρι. 

Σήμερα αυτό το παμπάλαιο αρχοντικό ηδύποτο, προσφέρεται στα καταστήματα της Πάτρας, μετά το φαγητό για χώνευση. Κι αν πας σε ποτοποιΐα να αγοράσεις ποτό, θα σε ρωτήσουν εάν επιθυμείς  να σου προσφέρουν μία τεντούρα για μοσχοβολιά!

Η κατανάλωσή του, σε λογική ποσότητα, σου δημιουργεί ευαιξία, χαλάρωση, χαρά, δυνατότητα να αντικρίσεις με άλλο μάτι την καθημερινότητα, μέσα από την νηφαλιότητα που σου προκαλεί. Κι ακόμη συμβάλλει στην χώνευση του στομάχου! Όλα τούτα τα γνωρίζουν οι παλιοί της περιφέρειας Πατρών, που μιλούν για συμβολή της τεντούρας στην μακροζωία.

Η κυρ' Αγγέλω Καϊάφα, που ζει στο Πουρναρόκαστρο, είναι σήμερα ηλικίας 107 ετών, γεννημένη το 1910 και τόσο η μνήμη της όσο και ο συγκροτημένος λόγος της σε προδιαθέτουν πως δεν ξεπερνάει τα 80 χρόνια.

Δεν είναι ο άνθρωπος του ποτού, αλλά ένα μικρό ποτηράκι  από την πατραϊκή τεντούρα της αρέσει. Περισσότερο αφού το μπουκαλάκι είναι προσφορά του αγαπημένου ανιψιού της.

«Έπαιρνα από αυτή κανα μπουκαλάκι σαν κατέβαινα  με το ζώο, στο Μαρκάτο, στην Πάτρα, τότε που ήμουν νέα» ως μανάβισσα, αφηγείται, στον διαχειριστή του Istologiou G. Mosxou.

Κατά προτίμηση, από του οινοποιού γερο-Χάχαλη, που έφυγε από τη ζωή σε μεγάλη ηλικία. 

Αλλά για να μην μεροληπτούμε, πρέπει να αναφέρουμε και την ποτοποιΐα Πιλαβά, που ο ιδρυτής της Γιάννης Πιλαβάς, από το χωριό Άγ. Γεώργιος Συκούσης Χίου, ήρθε στην Πάτρα και έφερε μαζί του και το μυστικό της παρασκευής της δικής τους εύγευστης τεντούρας. 

Ακόμη και την ποτοποιΐα   VANTANA που ιδρύθηκε το 1904 στην Πάτρα από τον Παναγιώτη Βαντάνα. 

Μα και αυτήν του Αγουρίδη, ο οποίος μας πληροφορεί:
 

«Η Τεντούρα είναι το παραδοσιακό ηδύποτο της Πάτρας, έχει πολύ γλυκιά, ευχάριστη γεύση, και σκούρο χρώμα. Πίνεται σκέτη, με πάγο σαν απεριτίφ, ή σαν χωνευτικό μετά το φαγητό λόγω των συστατικών της. Χρησιμοποιείται στην μαγειρική σαν αρωματικό, στα φαγητά, στα γλυκά, στον καφέ και σε κοκτέιλ ποτών. Τα βασικά εκχυλίσματα από τα οποία παρασκευάζεται είναι το γαρίφαλο και η κανέλα. Η εταιρία ‘Υιοί Ανδρέα Π. Αγουρίδη’, λόγω της πολυετούς παρουσίας της στον κλάδο της ποτοποιίας, είναι μια από τις ελάχιστες που διατηρεί το δικαίωμα να παράγει το ηδύποτο Προστατευόμενης Προέλευσης ‘Τεντούρα Πατρών’».

Με ρίζες από την εποχή της Ενετοκρατίας, το σήμα κατατεθέν ποτό της Πάτρας, κλείνει μοναδικά ένα καλό γεύμα σαν χωνευτικό λικέρ ή αρωματίζει τον καφέ, τα κοκτέιλ,  τα γλυκά αλλά και τα φαγητά. Η τεντούρα ή αλλιώς μοσχοβολήθρα, χαρακτηρίζεται από τα αρωματικά συστατικά του γαρίφαλου και της κανέλας και παρασκευάζεται με ιδιαίτερο παραδοσιακό τρόπο στην ευρύτερη περιοχή των Πατρών από τα μέσα του 19ου αιώνα.  

Τα έντονα αρώματα της κανέλας και του γαρίφαλου εμπλουτίζονται στις εκάστοτε συνταγές με άλλα μπαχαρικά, τοπικά εσπεριδοειδή και τοπικούς οίνους.  Έχει χρώμα βαθύ καφέ-κόκκινο, που οφείλεται στην ερυθροφαιά απόχρωση του βάμματος κανέλας, και της Μαυροδάφνης καθώς και τον χρωματισμό με καραμελόχρωμα.

Η λέξη Τεντούρα προέρχεται από τη γαλλική λέξη teint που σημαίνει «βαμμένο» ή και τη λέξη teinture που σημαίνει «βαφή». O φιλέλληνας Γάλλος γιατρός, διπλωμάτης και ιστορικός Φραγκίσκος Πουκεβίλ αναφέρει πως η Πάτρα ήταν ανέκαθεν το κέντρο του εμπορίου της Πελοποννήσου. Ιόνια νησιά, Αγκόνα, Τεργέστη, Νεάπολη, Λιβόρνο, Μασσαλία αλλά και τα μεγάλα λιμάνια της Εγγύς Ανατολής συνδέονταν εμπορικά με το λιμάνι της Πάτρας. Τον 19ο αιώνα οι Πατρινοί, λόγω της μεγάλης διάδοσης των αποικιακών προϊόντων, είχαν την ευκαιρία να γνωρίσουν τα κάποτε πολύτιμα και χρησιμοποιούμενα μόνον στην φαρμακευτική μπαχαρικά.

Η χρήση τους πλέον ήταν προσιτή σε όλους και, καθώς τα λικέρ γίνονταν μόδα στην Ευρώπη, στην Πάτρα, που η θέση της επέτρεπε την εύκολη προμήθεια των πρώτων υλών, εμφανίστηκε η τεντούρα, πρωτότυπη εκδοχή ενός λικέρ μπαχαρικών, στην παρασκευή του οποίου συνεισφέρουν τοπικά προϊόντα. Την έπιναν συνήθως µετά από ένα καλό γεύµα, σαν χωνευτικό λικέρ, αλλά και κατά τα διαλείμματα µιας κοπιαστικής αγροτικής εργασίας, κυρίως στα αλώνια. Η τεντούρα παράγεται από τους ποτοποιούς της Πάτρας ανελλιπώς από το 1885. 

Αποτελεί συγχρόνως πρεσβευτή της πόλης των Πατρών στην υπόλοιπη Ελλάδα και μέσω κυρίως του τουρισμού στο εξωτερικό. Σε εξέλιξη βρίσκονται οι προσπάθειες φορέων, ώστε να πιστοποιηθεί ως Προϊόν με Γεωγραφική Ένδειξη (ΠΓΕ), αναγνωρισμένο από την Ευρωπαϊκή Ένωση. 

Και τούτο διότι όλα συντείνουν στο ότι η τεντούρα αγαπάει την μακροζωία!