Η αλιεία σε πορεία βιώσιμη και αειφορική μετά την εγκατάλειψη

Άρθρο του ΒΑΓΓΕΛΗ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ

Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων

 Αποτελεί κοινή πεποίθηση πλέον ότι η αλιεία  αποτελεί βασικό πυλώνα ανάπτυξης και συνδετικό ιστό των παράκτιων και νησιωτικών περιοχών. Ιδιαίτερα δε ο κλάδος των υδατοκαλλιεργειών αποτελεί και έναν από τους πιο εξωστρεφείς παραγωγικούς κλάδους της χώρας μας,  με  προϊόντα που γίνονται ανάρπαστα στις παγκόσμιες αγορές.

Ο κλάδος της αλιείας και των υδατοκαλλιεργειών είχε βιώσει την πλήρη εγκατάλειψη τις τελευταίες δεκαετίες, καθώς η αρμοδιότητά του περιφερόταν από Υπουργείο σε Υπουργείο, ενώ  η αλλαγή του θεσμικού πλαισίου δεν  επέτρεπε στους αλιείς να συμμετέχουν στο Συμβούλιο Αλιείας και να συνομιλούν με το Υπουργείο ως θεσμικοί εκπρόσωποι του χώρου.

Για να προσεγγίσει όμως κάποιος τα προβλήματα του κλάδου πρέπει να γνωρίζει  ότι τόσο σε εθνικό όσο και σε ενωσιακό επίπεδο, διέπεται από μια σειρά ρυθμιστικών – διαχειριστικών και διαθρωτικών μέτρων, όπως για παράδειγμα η διενέργεια της αλιείας  με συρόμενα και κυκλωτικά αλιευτικά εργαλεία προϋποθέτει την εφαρμογή σχεδίων διαχείρισης, εγκεκριμένων από την Ε. Επιτροπή.

Στο Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων (ΥΠΑΑΤ) έχει ξεκινήσει μια τιτάνια προσπάθεια, να αρθούν οι αγκυλώσεις και τα κακώς κείμενα, καθώς η απουσία της Πολιτείας, σε συνδυασμό με την υποβάθμιση του θαλασσίου περιβάλλοντος, τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, την ταχεία εξάπλωση εισβολικών χωροκατακτητικών ειδών (λεοντόψαρο, λαγοκέφαλος) και την έξαρση της παράτυπης αλιείας, έχουν  δημιουργήσει δυσμενείς συνθήκες για τον κλάδο.

Βέβαια η προσπάθεια αυτή δύσκολα γίνεται γνωστή, ακόμα και στους άμεσα ενδιαφερόμενους, πόσω μάλλον στο ευρύτερο κοινό. Είναι χαρακτηριστική η περίπτωση της μεταχείρισης που έτυχαν την ίδια ημέρα (21/7/2017 ) δύο ανακοινώσεις για την αλιεία, μία του WWF, που έτυχε μεγάλης  δημοσιότητας,  με την οποία διαπιστωνόταν για μια ακόμη φορά ότι  η κατανάλωση ψαριών στην Ε.Ε. ξεπερνά τις  δυνατότητες  των θαλασσών της  και μία του ΥΠΑΑΤ, που πέρασε εντελώς απαρατήρητη,  με την οποία γνωστοποιούταν το άνοιγμα  επτά νέων μέτρων  του προγράμματος για την αλιεία συνολικού προϋπολογισμού για όλη τη χώρα 118 εκατ. ευρώ, που αφορούν παραγωγικές επενδύσεις στην Υδατοκαλλιέργεια, στη μεταποίηση προϊόντων αλιείας, στην βελτίωση των αλιευτικών σκαφών.

 Από τα πλέον σημαντικά όμως έργα  για την αλιεία, για το οποίο έχει ουσιαστικά εξασφαλιστεί η απρόσκοπτη χρηματοδότησή του, είναι το Εθνικό Πρόγραμμα Συλλογής Αλιευτικών Δεδομένων (ΕΠΣΑΔ). Ένα Πρόγραμμα το οποίο δυστυχώς για τη χώρα μας δεν υλοποιούνταν πλήρως για αρκετά χρόνια και ορισμένες χρονιές δεν υλοποιήθηκε καθόλου. Το ΕΠΣΑΔ αποτελεί το βασικό εργαλείο κάθε χώρας για να μπορέσει να εφαρμόσει αλιευτική πολιτική, αφού είναι αυτό που δίνει τα δεδομένα για την κατάσταση των ιχθυοαποθεμάτων και των ελληνικών θαλασσών.  Ήδη από τα δεδομένα που συλλέχτηκαν τα τελευταία 2 χρόνια υπήρξε  μια απαγόρευση νότια της Θάσου, αφού τα στοιχεία έδειξαν ότι στην περιοχή υπάρχει νηπιοτροφείο μπακαλιάρου, απόθεμα το οποίο δέχεται πολύ μεγάλη αλιευτική πίεση.

 Παράλληλα, το Υπουργείο, επεξεργάζεται σειρά νομοθετικών πρωτοβουλιών, με τα οποία ευελπιστεί να βελτιώσει αισθητά την κατάσταση που διέπει τον κλάδο. Ήδη βρίσκεται σε επεξεργασία νέος νόμος για τις κυρώσεις στην αλιεία, ο οποίος  θα αυστηροποιεί και θα συμπληρώνει το ελλιπές μέχρι σήμερα θεσμικό πλαίσιο. Δίνεται επίσης ιδιαίτερη  έμφαση στη ιχνηλασιμότητα των αλιευτικών προϊόντων, ώστε να θωρακιστεί  το εισόδημα των επαγγελματιών αλιέων από τα φαινόμενα παράνομης αλιείας.

Αναθεωρείται επίσης το απαρχαιωμένο θεσμικό πλαίσιο που διέπει τον κλάδο, με απαρχή την αλλαγή της νομοθεσίας για την επαγγελματικότητα των αλιέων και τον τρόπο έκδοσης των αδειών επαγγελματικής αλιείας, το οποίο εφαρμόζεται από  Βασιλικό Διάταγμα του 1966! Η καινοτομία και το αναπτυξιακό κριτήριο που θα φέρει το εν λόγω νομοθέτημα, είναι το ξεκαθάρισμα του κλάδου σε αυτούς που πραγματικά ζούν από την αλιεία, καθώς και η έκδοση νέων αδειών αλιείας, από το απόθεμα αλιευτικής ικανότητας που διαθέτει η χώρα μας. Αξίζει να σημειωθεί ότι μέχρι σήμερα δεν υπήρχε η δυνατότητα έκδοσης νέων αδειών και ο μόνος τρόπος για να μπορέσει κάποιος να γίνει επαγγελματίας αλιέας ήταν να αγοράσει υπάρχουσα επαγγελματική άδεια αλιείας, με κόστος αρκετές χιλιάδες ευρώ.

Παράλληλα,  προσανατολιζόμαστε  στην επαναφορά των ερασιτεχνικών αδειών αλιείας και στη δημιουργία μητρώου ερασιτεχνών αλιέων. Με αυτόν τον τρόπο θα υπάρξει μια πιο ολιστική προσέγγιση για τη βιωσιμότητα των ιχθυοαποθεμάτων, καθώς σήμερα, κανείς δεν γνωρίζει πόσοι είναι οι ερασιτέχνες αλιείς και ποιος ο αντίκτυπός τους στα ιχθυοαποθέματα.

Σε  διεθνές επίπεδο, μέσω των παρεμβάσεών μας, ιδιαίτερα  στο Συμβούλιο Υπουργών Αλιείας της Ε.Ε. έγινε δεκτό το αίτημα της Ελλάδας, να ξεκινήσει η συζήτηση για τις επιπτώσεις των Λεσσεψιανών μεταναστών, τόσο στην αλιεία, όσο και στο θαλάσσιο οικοσύστημα.

Ήδη η Κύπρος έχει τεράστια προβλήματα από την εισβολή των εν λόγω ειδών από τη διώρυγα του Σουέζ, ενώ στη χώρα μας οι περιοχές που παρουσιάζουν τα μεγαλύτερα προβλήματα είναι η Κρήτη και τα Δωδεκάνησα.

Τέλος αυτές τις ημέρες βγαίνει για διαβούλευση το νέο θεσμικό  πλαίσιο για την συνδικαλιστική οργάνωση του πρωτογενή τομέα, που θα δίνει τη δυνατότητα σε κάθε κλάδο της αλιείας να ιδρύσει πανελλαδικής εμβέλειας συλλόγους.

_______________

(*) Το παραπάνω άρθρο του Υπουργού Βαγγέλη Αποστόλου δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα των Συντακτών.