Η μασονία στην περιοχή Αχαΐας - Πώς ξεκίνησαν όλα

 Από την Πάτρα ξεκίνησε η κίνηση των Εθνικών, η δημιουργία δηλαδή της Εθνικής Μεγάλης Στοάς της Ελλάδας

Η πρώτη εμφάνιση των τεκτόνων στην Αχαϊκή πρωτεύουσα καταγράφεται στις αρχές του 19ου αιώνα και η δραστηριότητά τους εντείνεται με την ίδρυση στην Πάτρα της τρίτης κατα σειρά τεκτονικής στοάς στην Ελλάδα το 1895. Απο τότε έχουμε την συνεχή παρουσία τών στην Πάτρα με κάποιες βέβαια αναγκαστικές διακοπές.

Προεπαναστατικώς σύμφωνα με τον Κώστα Τριανταφύλλου λειτουργούσε ιταλόφωνη στοά. Η πρώτη πάντως ελληνόφωνη στοά που δημιουργήθηκε στην Πάτρα ήταν ο Αρχιμήδης, η τέταρτη κατα σειρά στοά της Ελλάδας με έτος ίδρυσης το 1863. Σύντομα όμως πρέπει να έγινε ανενεργή. Πάντως το 1867 λειτουργούσε γιατί δέχθηκε αντιτεκτονικούς διωγμούς απο την τοπική κοινωνία.
Υπαίτιος [1] σύμφωνα με τον ιστορικό Τριανταφύλλου για τις διώξεις αυτές ήταν ο ιεροκήρυξ Μακράκης, ο οποίος φανάτισε το πλήθος με αποτέλεσμα να επιτεθεί εναντίον κάποιων ατόμων που θεωρούνταν τέκτονες. Ο Οδυσσέας Κρητικός μάλιστα μαστιγώθηκε [2]  θεωρούμενος ως μασόνος ενώ η οικία του Ζακυνθινού Καλλιβωκά λεηλατήθηκε, ο ίδιος μάλιστα αναγκάστηκε να εγκαταλείψει την Πάτρα και να εγκατασταθεί στην Ιταλία!
Επίθεση δέχτηκε και το σπίτι του προξένου της Πρωσίας Στολτενώφ αλλά υπο τον φόβο του διπλωματικού επεισοδίου επενέβη η αστυνομία, η δε κυβέρνηση έπαυσε τον εισαγγελέα και τον αστυνόμο για την μη έγκαιρη επέμβαση. Για τους ίδιους λόγους εγκατέλειψε την Πάτρα ο ρήτορας της στοάς εισαγγελέας Σπυρίδων Γερακάρης. Σχετικά βέβαια με τον τελευταίο υπάρχει και η άποψη ότι αποφασιστικός λόγος για την φυγή του από την Πάτρα ήταν και η κόντρα του με την οικογένεια Ρούφου.

Το 1898 ο Μητροπολίτης Πατρών Ιερόθεος ζήτησε απο το διοικητικό συμβούλιο της σχολής των απόρων την παραίτηση του καθηγητή Σαρρή ως τέκτονα. Το δ.σ. αποτελούσε ο πρόεδρος Θάνος Κανακάρης Ρούφος, ο Μητροπολίτης, ο Κ. Λουκάς, που κατα πάσα πιθανότητα πρόκειται για τέκτονα, ο Κ. Κανελλόπουλος, επίσης τέκτονας και γαμπρός του Γούναρη, ο Δ. Παπανικολάου, ο Δημήτριος Γούναρης, ο Νικόλαος Πετραλιάς και ο Ι. Θαλλής. Το δ.σ. αρνήθηκε και ο Μητροπολίτης παραιτήθηκε και ξεσήκωσε τον όχλο. Το θέμα έφτασε στη Βουλή και τον Δεκέμβριο του 1898 ο Σαρρής μετατέθηκε[3] . Να σημειωθεί οτι κατά τον Χρήστο Κορύλλο[4]  η σχολή απόρων ήταν δημιούργημα της εκεί τεκτονικής στοάς.

Μετά τον Αρχιμήδη ακολούθησε ο Αχαϊκός Αστήρ, με έτος ίδρυσης το 1889, ο οποίος όμως διαλύθηκε το 1893. Στη συνέχεια ακολούθησαν ο Παλαιών Πατρών Γερμανός (Νοέμβριος 1895) με αριθμό ιδρύσεως 22 και ο Φάρος που ιδρύθηκε σχετικά πρόσφατα, το 1996. Οι δύο τελευταίες λειτουργούν κανονικά σε ιδιόκτητο κτίριο. Τα τελευταία χρόνια ιδρύθηκε και στοά Εθνικών, των αποσχιθέντων δηλαδή απο την Μεγάλη Στοά της Ελλάδας. Απο τα μέλη της στοάς Παλαιών Πατρών Γερμανός προέρχεται επίσης η στοά "Κοινόν Αιτωλών" που ιδρύθηκε το 1988. Το 1941 η στοά στεγαζόταν επι της οδού Ζαΐμη ενώ μερικά χρόνια πριν είχαν ιδρύσει τον "σύνδεσμο κοινωνικής πρόνοιας και αντιλήψεως".

Τα ιδρυτικά μέλη[5] της Στοάς Παλαιών Πατρών Γερμανός ήταν οι Νικόλαος Πετμεζάς, πρώτος σεβάσμιος της στοάς, Σ. Κακιούζης, Σ. Σωτηρόπουλος, Κ. Φλαμιάτος, πιθανόν συγγενής του Κοσμά Φλαμιάτου, Κ. Λουκάς, μετέπειτα σεβάσμιος της στοάς, και Κ. Κανελλόπουλος. Ο τελευταίος είναι κατα πάσα πιθανότητα ο πατέρας του Παναγιώτη Κανελλόπουλου καθώς και ο Γούναρης ήταν τέκτονας.

Με την είσοδο της Ελλάδας στον Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο η στοά τέθηκε εν ύπνω[6] (Δεκέμβριος 1940) παραμένοντας ανενεργή για 25 χρόνια οπότε και σχηματίστηκε επιτροπή[7] αφυπνίσεως (19 Μαρτίου 1965) αποτελούμενη απο τους Χαρίλαο Κακούρη, πρώην σεβάσμιο της Στοάς, Ι. Ρούβαλη, Δ. Βορίση, Ι. Καλαμπόκα, Αθανάσιο Κοντοσάκη, μετέπειται σεβάσμιο της Στοάς, Χρήστο Βασιλείου, μετέπειτα σεβάσμιο της Στοάς, Ν. Χαϊδόπουλο, που ίσως να είχε διατελέσει σεβάσμιος της Στοάς παλιότερα, και Χ. Ριζόπουλο, μετέπειτα γραμματέα της Μεγάλης Στοάς της Ελλάδος. Εδώ πρέπει να προσθέσουμε τις ενστάσεις ενός ανώνυμου φίλου που υποστήριζε οτι ο Κοντοσάκης δεν ήταν στην επιτροπή αφυπνίσεως καθώς γράφτηκε στην στοά ένα μήνα αργότερα (Για περισσότερα στοιχεία κοιτάξτε στα σχόλια παρακάτω).

Αξίζει να σημειωθεί οτι απο την Πάτρα ξεκίνησε η κίνηση των Εθνικών, η δημιουργία δηλαδή της Εθνικής Μεγάλης Στοάς της Ελλάδας. Τον Μάϊο του 1986 κάποιες στοές, με πρώτη αυτών του Παλαιών Πατρών Γερμανού υπέγραψαν μια διακήρυξη, με την οποία ουσιαστικά αποχωρούσαν απο την Μεγάλη Στοά της Ελλάδος. Τη διακήρυξη εκ μέρους της πατρινής στοάς υπέγραφαν 37 απο τα 42 μέλη, μεταξύ των οποίων και ο Στέφανος Παϊπέτης ουσιαστικός υποκινητής της αποχώρησης και πρώτος Μέγας Διδάσκαλος της Εθνικής Μεγάλης Στοάς της Ελλάδας. Στη συνέχεια οι Εθνικοί αφύπνισαν τον Αχαϊκό Αστέρα. Παράλληλα η στοά Παλαιών Πατρών Γερμανός απέκτησε τον αριθμό 1 στους Εθνικούς. Και οι δύο Στοές σήμερα υπολειτουργούν. Η ιστορία των Εθνικών εξετάζεται ξεχωριστά απο αυτή της Μεγάλης Στοάς της Ελλάδος.

Παρακάτω βλέπετε την λίστα των διατελεσαντων [8] Μεγάλων Σεβάσμιων της Στοάς "Παλαιών Πατρών Γερμανός":
Νικόλαος Πετιμεζάς (1895), προφανώς απόγονος της γνωστής οικογενείας των πολιτικών και αγωνιστών και ιδρυτικό μέλος της στοάς Παλαιών Πατρών Γερμανός.
Κ. Λουκάς, δεν είναι σίγουρο αλλά είναι πολύ πιθανόν να διετέλεσε και αυτός σεβάσιμος της στοάς. Ανήκε στα ιδρυτικα μέλη της στοάς.
Αναστάσιος Κεφάλας (1923 - 1924)
 Χάρολδ Χαϋλανδ (1924 - 1925), αμερικανός πρόξενος στην Πάτρα και ιδιοκτήτης μιας εκ των επαύλεων στην Γλυφάδα Πατρών.
Αναστάσιος Κεφάλας (1925 - 1926)
Χαρίλαος Κακούρης (1929 - 1931), υπήρξε πράκτορας πλοίων και πετρελαιοειδών, διανοούμενος, και πρόξενος της Σουηδίας στην Πάτρα. Η καταγωγή ήταν από την Κεφαλονιά, αρθρογραφούσε τακτικά σε εφημερίδες της εποχής και κόρη του είναι η Αθηνά Κακούρη. Το 1965 συμμετείχε ως μέλος στην επιτροπής αφιπνύσεως της στοάς.
Γεώργιος Τριάντης (1931 - 1932), δραστήριο μέλος της πατραϊκής κοινωνίας. Δημοτικός σύμβουλος πολλάκις, πρόεδρος εμπορικού συλλόγου, διετέλεσε για ένα διάστημα δήμαρχος Πατρέων ενώ παράλληλα ασχολιόταν με το εμπόριο της σταφίδας απο το οποίο είχε αποκτήσει τεράστια περιουσία. Σύζυγός του ήταν η Αλεξάνδρα Τριάντη, το γένος Κοτζιά, διάσημη τραγουδίστρια του Lied.
 Στήβενς Εδουάρδος (1933 - 1935)
Αλέκος Κρεμύδης (1935 - 1937), της γνωστής οικογένειας των εμπόρων.
Δημήτριος Κραψίτης (1937 - 1939)
Ιωάννης Ραυτόπουλος (1939 - 1940)
Χρήστος Βασιλείου (1965 - 1967), μέλος της επιτροπής αφυπνίσεως της στοάς το 1965 και μέλος της Μεγάλης Στοάς της Ελλάδας.
Κωνσταντίνος Παπαγγελούτσος (1967 - 1969)
Γεώργιος Κατσάμπας (1971 - 1975), από την οικογένεια Κατσάμπα της Πειραϊκής Πατραϊκής. Υπήρξε ευεργέτης της Στοάς έχοντας δωρίσει το κτίριο στο οποίο λειτουργεί σήμερα η στοά.
Βασίλειος Πιλάλης (1975 - 1977), δραστήριο μέλος της πατραϊκής κοινωνίας. Πρόεδρος δικηγορικού συλλόγου, γενικός γραμματέας του υπουργείου δικαιοσύνης, υποψήφιος δήμαρχος Πατρέων και υποψήφιος βουλευτής Αχαΐας.
 Δημήτριος Πούντζας (1977 - 1981), απο την γνωστή οικογένεια στα Μποζαΐτικα, ιατρός στο επάγγελμα. Την περίοδο 1969  - 1974 διετέλεσε πρόεδρος του Ναυτικού Ομίλου Πατρών.
Κωνσταντίνος Τζοβάρας (1981 - 1985)
Στέφανος Παϊπέτης (1985 - 1987) , μετέπειτα ιδρυτής και Μέγας Διδάσκαλος της Εθνικής Μεγάλης Στοάς της Ελλάδας. Καθηγητής Μηχανικής στην σχολή Μηχανολόγων του πανεπιστημίου Πατρών.
Ευάγγελος Παλάσκας (1987 - 1989)
Αθανάσιος Κοντοσάκης (1989 - 1991), μέλος της επιτροπής αφυπνίσεως της Στοάς το 1965. Είχε καταγωγή από την Κωνσταντινούπολη και ήταν ιατρός στο επάγγελμα.

---------------------------------------------------------------------------------------------------------
[1] Τριανταφύλλου Ν. Κώστα, Ιστορικό Λεξικό των Πατρών, τυπογραφείο Κούλη, Πάτρα 1995, σελ. 2044 - 2048
[2] Τριανταφύλλου Ν. Κώστα, ο.π.
[3] Τριανταφύλλου Ν. Κώστα, ο.π.
[4] Τριανταφύλλου Ν. Κώστα, ο.π.
[5] Μεγάλη Στοά της ελλάδος, Λεύκωμα των υπό την αιγίδα της Μεγάλης Στοάς της Ελλάδος Τεκτονικών Στοών, Αθήνα 1998, σελ. 73
[6] Μεγάλη Στοά της ελλάδος, ο.π.
[7] Μεγάλη Στοά της ελλάδος, ο.π.
[8] Μεγάλη Στοά της ελλάδος, ο.π.

πηγη istorika- Themata- Tempo24