Αναμνήσεις ενός καπετάνιου του Εμπορικού Ναυτικού…

Ο πρ. ναυτικός Παναγ. Μετζελόπουλος, γνωστός ως καπετάνιος, ενώ αφηγείται περιστατικά από την επαγγελματική ζωή του, κατά την παρουσίαση του βιβλίου «Ταξιδεύοντας στα ραδιοκύματα» του συγγραφέα Χρ. Μαλανδράκη, εκδόσεως Το ΔΟΝΤΙ.

Κείμενο από την ομιλία του Παναγιώτη Μεντζελόπουλου(*) κατά την παρουσίαση του βιβλίου «Ταξιδεύοντας στα ραδιοκύματα» του Χρ. Μαλανδράκη, εκδόσεως Το ΔΟΝΤΙ, του Αλ. Τσιλίρα, στην Πάτρα

Αξιότιμοι Κυρίες & Κύριοι,
Αγαπητοί συνάδελφοι ναυτικοί,
Αγαπητοί φίλοι και συναθλητές, μέλη της Λέσχης Φαέθων,
Αγαπητέ Ανδρέα Τσιλίρα,
Αγαπητέ Άρη Μαλανδράκη,

Αρχικά θα ήθελα να σας ευχαριστήσω για την παρουσία σας στην εκδήλωση για το βιβλίο «Ταξιδεύοντας στα Ραδιοκύματα – Οι αναμνήσεις ενός Μαρκόνη» του Χρήστου Μαλανδράκη.

Πάνω από όλα, όμως, θα ήθελα να σας ευχαριστήσω για την ανάθεση της συμπαρουσίασης του βιβλίου, η οποία αποτέλεσε αφορμή για ένα ταξίδι πίσω στα νεανικά μου χρόνια όπου και είχα την πρώτη μου επαφή με τα καράβια έως και το σήμερα που διανύω πλέον την όγδοη δεκαετία της ζωής μου και βρίσκομαι ακόμα μέσα στα καράβια.

Σήμερα, λίγοι είναι οι άνθρωποι που γνωρίζουν τις εργασίες του μαρκόνη στα πλοία και κυρίως στα φορτηγά ποντοπόρα πλοία, όπου τα ταξίδια από τον έναν ωκεανό στον άλλον διαρκούσαν ακόμα και μήνες.

Σας αναφέρω τις πιο σημαντικές από αυτές τις εργασίες:

• Τα δελτία για τον καιρό ώστε να γνωρίζει ο καπετάνιος τις συνθήκες που θα συναντήσει κατά τη διάρκεια του ταξιδιού προς το επόμενο λιμάνι
• Η επικοινωνία μέσω τηλεγραφημάτων με τους πλοιοκτήτες, τους ναυλωτές, τους φορτωτές, τους παραλήπτες των φορτίων και κάθε λοιπό ενδιαφερόμενο
• Τα ενημερωτικά δελτία από την πατρίδα, όπως πολιτικές ειδήσεις και αθλητικά νέα
• Η αποστολή και λήψη τηλεγραφημάτων προς και από το πλήρωμα του πλοίου
• Πολλές παράλληλες αρμοδιότητες κατά τη διάρκεια του ταξιδιού αλλά και στο λιμάνι, όπως περιγράφονται αναλυτικά στο βιβλίο

Στο σημείο αυτό και θέλοντας να αυξήσω το ενδιαφέρον για τις αφηγήσεις και τις περιπέτειες που περιγράφει ο Χρήστος Μαλανδράκης στο βιβλίο του, θα σας αναφέρω μερικές ιστορίες, πέρα ως πέρα αληθινές, που διαδραματίστηκαν στα πλοία όπου ήμουν καπετάνιος, πάντα με την σπουδαία συμβολή και φροντίδα των μαρκόνιδων.

• Είχαμε φορτώσει καλαμπόκι από την Βραζιλία για την Ιαπωνία. Βρισκόμασταν στη μέση του νότιου Ατλαντικού όταν, σε ζημιά που έγινε στο μηχανοστάσιο του πλοίου, τραυματίστηκε ο τρίτος μηχανικός στα πλευρά και έπαθε πολλά μικρά εγκαύματα σε όλο το σώμα. Αμέσως, ο μαρκόνης του πλοίου έστειλε τηλεγράφημα στο ραδιοσταθμό “Medico” του Capetown με λεπτομέρειες για την κατάσταση του τραυματία. Από εκείνη τη στιγμή και για τις επόμενες οκτώ ημέρες, ο μαρκόνης βρισκόταν στο νοσοκομείου του πλοίου και με τον ασύρματο έστελνε τα μηνύματά μου και κατόπιν μου έφερνε καινούργιες οδηγίες για την περίθαλψη του τραυματία.
• Σε ένα άλλο πλοίο είχαμε φορτώσει ζάχαρη από τη νότιο Αφρική για την Ιαπωνία. Κατά το πέρασμα από την Κινεζική θάλασσα, μας βρήκαν δύο τυφώνες διαδοχικά (Λόλα και Μίνα). Η θαλασσοταραχή και οι άνεμοι δεν περιγράφονται, με αποτέλεσμα ζημιά στη μηχανή, το πλοίο ακυβέρνητο και όλο το πλήρωμα στο μηχανοστάσιο για την αποκατάσταση της ζημιάς. Εγώ μόνος στη γέφυρα του πλοίου και ο μαρκόνης να πηγαινοέρχεται από τον ασύρματο στη γέφυρα, να στέλνει τα μηνύματά μου για την κατάσταση του πλοίου και να μου φέρνει κάθε στιγμή το δελτίο καιρού και μηνύματα από άλλα πλοία που έπλεαν κοντά μας.
• Ήταν στο ίδιο πλοίο. Είχαμε μπουνάτσα και είχα κατέβει στο γραφείο μου για να κάνω τις πληρωμές του πληρώματος, όταν ξαφνικά ακούω θόρυβο και φωνές στο διάδρομο και τις σκάλες από το πάνω κατάστρωμα. Βγαίνω από το γραφείο και, τι να δω; Ο μαρκόνης ξαπλωμένος στο πάτωμα και γύρω του μπουκάλια μπύρες. Έσκυψα πάνω του να δω που έχει χτυπήσει και αυτός, αντί άλλων, μου λέει «Γέννησε! Γέννησε κοριτσάκι!». Μόλις είχε πάρει τηλεγράφημα από τους δικούς του ότι γέννησε η γυναίκα του και πήρε την κούτα με τις μπύρες να κεράσει το πλήρωμα, αλλά από τη βιασύνη και τη χαρά του παραπάτησε στις σκάλες και Νίκος και μπύρες έγιναν ένα.
• Σε άλλο πλοίο. Σε ένα ταξίδι από τον Καναδά προς την Ινδονησία. Θα ήμασταν στη μέση του Ειρηνικού. Ήταν νύχτα όταν ήρθε ο μαρκόνης να με ξυπνήσει για να μου πει ότι έλαβε τηλεγράφημα από την Ελλάδα πως πέθανε ο πατέρας του Σάββα του Ανθυποπλοιάρχου. Περάσαμε την υπόλοιπη νύχτα καπνίζοντας και προσπαθώντας να βρούμε ποιος θα του το πει και με τι τρόπο. Τελικά ανέλαβε να το πει ο μαρκόνης την άλλη μέρα και να μείνει κοντά του. Εγώ ανέλαβα να κάνω τη βάρδιά του.

Αυτά τα λίγα σαν ορεκτικό για να καταλάβετε πόσες ωραίες ιστορίες θα βρείτε στο βιβλίο του Χρήστου Μαλανδράκη. Το βιβλίο είναι γραμμένο από την αρχή μέχρι το τέλος σε πρώτο πρόσωπο, σε αφήγηση απλή και γαλήνια, όπως μιλάμε στα καράβια την ώρα του καφέ. Και αυτό το κάνει πιο σπουδαίο αν σκεφτείς ότι αυτά τα γράφει ο Άρης Μαλανδράκης από λεγόμενα του πατέρα του, κατά τη διάρκεια που εκείνος εργαζόταν ακόμα στα καράβια αλλά και μετά όταν ήταν απόμαχος μαρκόνης. Μέσα από τις ιστορίες αυτού του βιβλίου ο Χρήστος Μαλανδράκης ΖΕΙ.

Όλες οι ιστορίες σε μικρά κεφάλαια των δύο-τριών σελίδων, σε μία πολύ όμορφη έκδοση και στο τέλος των σελίδων σκίτσα ναυτικά που σε κάνουν να θες να βγεις και πάλι στις θάλασσες για να ζήσεις καινούργιες περιπέτειες.

Η δορυφορική επικοινωνία, δηλαδή οι μετεωρολογικοί και ναυτιλιακοί δορυφόροι που εδόθησαν στα πλοία για χρήση, κατήργησαν την τόσο σπουδαία θέση του μαρκόνη στα πλοία μετά το 2000.

Σήμερα, την επικοινωνία του πλοίου την αναλαμβάνει μόνος του ο καπετάνιος. Στα παλαιότερα πλοία βλέπω ακόμα την καμπίνα του ασυρμάτου κενή, κλειστή. Αλλά για εμάς τους παλιούς ναυτικούς που δεν μπορούμε να ξεχάσουμε τους ήχους των ραδιοκυμάτων στη γέφυρα του πλοίου και σε ολόκληρο το πάνω κατάστρωμα, η καμπίνα του ασυρμάτου, πλημμυρισμένη μηνύματα ευχάριστα και λυπητερά, με κάνει κάθε φορά να κοντοστέκομαι και να συγκινούμαι για κάτι που τελείωσε για πάντα.

(*) Ο Παναγιώτης Μεντζελόπουλος (Καπετάνιος), είναι Μαραθωνοδρόμος – Ειρηνοδρόμος – Ιδρυτικό μέλος της Λέσχης Φαέθων