Πέντε μήνες υπουργός και τα μάτια είναι στραμμένα πάνω του. Διαχειρίζεται ίσως το κυρίαρχο ζήτημα που απασχολεί σήμερα την Ευρώπη -και που μπορεί να την τινάξει στον αέρα. 

Ο Γιάννης Μουζάλας μιλάει στην "ΑΥΓΗ" για το πολύπλοκο πολιτικό παιχνίδι με την ευρωπαϊκή ακτοφυλακή, για τις εθνικές... αγκυλώσεις που καθυστερούν τη μετεγκατάσταση, για τα όρια της Ελλάδας σ' αυτό το παιχνίδι και για το ακανθώδες ζήτημα της κράτησης μεταναστών.

 
* Έτος προσφυγικού το 2016 για την Ελλάδα, την Ευρώπη, ίσως και τον κόσμο;

Το 2015 είχαμε την "ατυχία" να ζήσουμε την Ιστορία. Ήταν ένας συνδυασμός Ιστορίας και γεωγραφικής θέσης. Πέρασε από τη χώρα μας το μεγαλύτερο προσφυγικό ρεύμα μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Παρά τις τεράστιες δυσκολίες, αντιμετωπίσαμε το ζήτημα αυτό ισορροπώντας με επιτυχία ανάμεσα στην ασφάλεια και τα ανθρώπινα δικαιώματα. Αυτό δεν αφαιρεί τις ανεπάρκειές μας ως κυβέρνησης και του κράτους στη διαχρονικότητά του, τις οποίες προσπαθούμε να βελτιώσουμε. Φοβάμαι ότι το 2016, αν δεν ληφθούν συνολικά μέτρα, θα έχουμε μεγαλύτερες δυσκολίες. Το προσφυγικό πρέπει να αντιμετωπιστεί συνολικά ως παγκόσμιο και ευρωπαϊκό πρόβλημα.
 
* Στην κόντρα αλληλεγγύης και εθνικής περιχαράκωσης και ξενοφοβίας, ποιος θεωρείτε ότι θα κερδίσει;

Θεωρώ ότι είναι λάθος σε μια Ευρωπαϊκή Ένωση να αντιδρά η κάθε χώρα με τον δικό της τρόπο ενώ υπάρχει μια χαραγμένη ευρωπαϊκή πολιτική. Η άρνηση της μετεγκατάστασης, το κλείσιμο μονομερώς συνόρων, η άρνηση υποδοχής προσφύγων, η βάναυση συμπεριφορά απέναντι σε μετανάστες δεν μπορεί να είναι ευρωπαϊκή πολιτική. Παίζεται αυτή τη στιγμή το μέλλον της Ευρώπης, η ενιαία στάση της απέναντι στα ζητήματα. Παίζεται εάν θα είναι μια μικρή ή μια μεγάλη Ευρώπη, εάν ο καθένας θα μπορεί να κάνει ό,τι θέλει στα δύσκολα και να επωφελείται μονάχα από τα εύκολα που του προσφέρει. Είμαι αντίθετος σε κάτι τέτοιο. Δεν είμαι ούτε αισιόδοξος ούτε απαισιόδοξος. Είμαι αναγκασμένος, λόγω του μεγέθους του προβλήματος, με ταπεινότητα να επιμένω στο ότι πρέπει να εφαρμοστούν οι αποφάσεις της Ευρώπης και όχι οι εθνικοί φόβοι της κάθε χώρας.
 
* Ποια είναι η θέση της χώρας μας στην υπάρχουσα πρόταση για την ευρωπαϊκή συνοριοφυλακή - ακτοφυλακή, η οποία ουσιαστικά θα είναι μια υπερ-Frontex που θα υπερβαίνει και τις αρχές του κράτους - μέλους;

Να ξεδιαλύνουμε έναν μύθο. Προσπάθησαν για πάρα πολύ καιρό να καλλιεργήσουν στην κοινή γνώμη ότι εμείς δεν θέλουμε τη Frontex. Το αντίθετο συνέβαινε. Εμείς ζητούσαμε βοήθεια από τη Frontex, την οποία παίρνουμε σε λιγότερο από 50% αυτού που ζητάμε και αυτού που διαπιστωμένα είναι οι ανάγκες μας.

Η Frontex λειτουργεί με ιδρυτικό καταστατικό, όπου η εθνική κυριαρχία είναι αδιαμφισβήτητη. Το να χρησιμοποιηθεί το προσφυγικό για να αλλάξει το ιδρυτικό καταστατικό της και η Frontex να υπερβαίνει την εθνική κυριαρχία είναι λάθος και εμείς επιμένουμε σε αυτό. Προφανώς δεν εξαρτάται μόνο από εμάς, αλλά η άποψή μας είναι ότι η Frontex είναι καλοδεχούμενη, ότι θέλουμε να μας βοηθήσει, αλλά στο πλαίσιο της εθνικής κυριαρχίας. Αυτό μπορεί να αφορά σήμερα τη χώρα μας, αλλά αύριο θα αφορά άλλες χώρες.
 
* Κάποιοι, όπως ο Βαυαρός αρχηγός της Ευρωδεξιάς στο Ευρωκοινοβούλιο Μάνφρεντ Βέμπερ, προσπαθούν να αποδομήσουν το επιχείρημα περί παραβίασης της εθνικής κυριαρχίας...

Εδώ έχουμε έναν πολιτικό ενός κρατιδίου της Γερμανίας, ο οποίος εξεμάνη εναντίον της Ελλάδας και οι δηλώσεις του πήραν τεράστια δημοσιότητα. Πριν από 20 ημέρες η υπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων της Βαυαρίας, μετά από επίσκεψη στο hotspot στη Μυτιλήνη, εκφράστηκε με θαυμάσια λόγια για την προσπάθειά μας, κάνοντας συγχρόνως κριτική στις ατέλειές μας και δηλώνοντας ότι η Ελλάδα δεν δικαιούται να αναλάβει όλο αυτό το βάρος και χρειάζεται βοήθεια. Οι δύο δηλώσεις προβλήθηκαν αναντίστοιχα. Ο κ. Βέμπερ απευθύνεται εν όψει συνεδρίου του Λαϊκού Κόμματος στο κοινό του. Επιπλέον είναι γνωστό ότι υπάρχει μια άποψη που έχει ξεκινήσει από λόγους οικονομικούς, η οποία δεν θα ήθελε την ενιαία και μεγάλη Ευρώπη, αλλά φαντάζεται μια Ευρώπη δύο ταχυτήτων. Αυτά είναι πολιτικά ζητήματα που υπάρχουν και θα συνεχίσουν να υπάρχουν στην Ευρώπη.
 
* Έχετε βρει συμμάχους άλλες χώρες για την ευρω-ακτοφυλακή;

Ναι, έχουμε. Είναι μια κουβέντα που συνεχίζεται και θα ολοκληρωθεί σε 6 μήνες. Πρόκειται για ένα πολύπλοκο πολιτικό παιχνίδι. Το προσφυγικό είναι μία αφορμή, το οικονομικό είναι μια άλλη. Η κεντρική πολιτική άποψη της Ευρώπης σήμερα είναι αντίθετη με την έξοδο από τη Σένγκεν, με τη δήμευση των περιουσιών των προσφύγων, με την άρνηση της μετεγκατάστασης. Όλα αυτά τα εθνικά φοβικά σύνδρομα που παρατηρούνται σε διάφορες χώρες.
 
* Πώς πηγαίνει η μετεγκατάσταση;

Κακή η εικόνα. Έχουμε 560 πρόσφυγες έτοιμους για μετεγκατάσταση και οι χώρες της Ε.Ε. μας έχουν δώσει μόνο 530 θέσεις. Έχουν γίνει αποδεκτά μονάχα 200 αιτήματά μας και τα άλλα καθυστερούν με διάφορους λόγους, με εθνικές απαιτήσεις. Μάλιστα σε ένα συμβούλιο είπε ο Αντζελίνο, ο Ιταλός ομόλογός μου, ότι με τους ρυθμούς αυτούς θα έχουμε κάνει μετεγκατάσταση το 3.320. Οι απαιτήσεις έχουν σχέση με το ότι θα ήθελαν οι Σύροι να είναι ψηλοί, ξανθοί με γαλανά μάτια και πέντε μεταπτυχιακά, και οι Ερυθραίοι το ίδιο. Αυτά η Ευρώπη τα έχει απορρίψει ως ρατσιστικά.
 
* Επανέρχεται η κράτηση, ειδικά για τους προερχόμενους από το Μαγκρέμπ. Θα δούμε η πρακτική να επεκτείνεται, να ανοίγει και άλλο κέντρο κράτησης πέραν της Κορίνθου;

Η πρακτική αυτή δεν είχε σταματήσει, είχε ανασταλεί. Τα προαναχωρησιακά κέντρα δεν έπαψαν να λειτουργούν. Όσο η ροή των προσφύγων και των μεταναστών δεν έβρισκε κλειστά σύνορα, υπολειτουργούσαν. Από τη στιγμή που έκλεισαν τα σύνορα, όσο και αν αυτό ακούγεται πικρό, δεν μπορεί παρά να υπάρξουν μέτρα περιορισμού της κατάστασης. Πρέπει να τεθεί το ερώτημα: Πόσους μπορούμε να δεχθούμε στην Ελλάδα; Εγώ απαντώ ότι η Ελλάδα δεν μπορεί να δεχθεί την προσφυγιά και τη φτώχεια όλου του κόσμου. Η Ελλάδα της κρίσης και της ανεργίας δεν μπορεί να δεχθεί ανεξέλεγκτο αριθμό μεταναστών χωρίς χαρτιά. Το λέω με καθαρή τη συνείδησή μου, όσο και αν η κράτηση ενός ανθρώπου είναι κάτι πάρα πολύ πικρό. Εμείς προσέχουμε να είναι ανθρώπινες οι συνθήκες κράτησης, οι κρατούμενοι μετανάστες να διατηρούν τα δικαιώματά τους.
 
* Θεωρείτε ότι μπορείτε να επιστρέψετε μετανάστες στο Μαγκρέμπ και όχι σε άλλες χώρες; Π.χ. και από το Μπαγκλαντές έχουμε οικονομικούς μετανάστες, αλλά δεν κρατούνται...

Κάνουμε μια προσπάθεια να τεθούν σε προαναχωρησιακά κέντρα όχι με βάση την εθνικότητά τους. Προσπαθούμε τις οικογένειες και τις ευάλωτες ομάδες να τις έχουμε σε ανοιχτές δομές, όπως ο Ελαιώνας, το χόκεϊ. Στα προαναχωρησιακά κέντρα κυρίως πηγαίνουν άνθρωποι που δημιούργησαν προβλήματα, π.χ. στο Τάε Κβον Ντο, είχαμε περιπτώσεις μαχαιρωμάτων.
 
* Στην Κόρινθο βρέθηκαν και άνθρωποι κατευθείαν από τα νησιά...

Για Κόρινθο ή έχει καθοριστεί από τα hotspot, όπου γίνεται ο διαχωρισμός ευάλωτων ομάδων, οικογενειών, και των άλλων, ή... Δεν έχει νόημα για μισόλογα: δεν μπορούμε να δεχθούμε μετανάστες ανεξέλεγκτα, ανεξάρτητα από αριθμό και από λόγους. Κάνουμε έναν ανθρώπινο διαχωρισμό, όσον αφορά οικογένειες, ευάλωτους και σε όσους θα μπορούσαν να έχουν προφίλ πρόσφυγα, δίνουμε σε όλους τα νόμιμα δικαιώματά τους: αίτηση ασύλου ή οικειοθελή για επαναπατρισμό. Αν δεν κάνουν τίποτε από τα δύο, η διέξοδος είναι ο επαναπατρισμός τους.
 
* Τι γίνεται με το μητρώο των ΜΚΟ και τον έλεγχο τους;

Χωρίς τις ΜΚΟ, την εθελοντική βοήθεια χιλιάδων ανθρώπων και του λαού μας, η διαχείριση θα ήταν πολύ πιο δύσκολη. Πλην όμως δεν αρκεί ο καθένας που δηλώνει εθελοντής να πηγαίνει όπου θέλει, να κάνει ό,τι θέλει, να έχει μόνο δικαιώματα και καμία υποχρέωση. Αυτό θα σταματήσει.
Πολλές φορές μια φωτογραφία μου την ώρα που διασώζω ένα παιδάκι -που δεν είναι βέβαιο ότι το έχω κάνει- μπορεί να φέρει 200.000 ευρώ σε ένα μήνα για ενίσχυση της οργάνωσης "Μουζάλας - Μουζάλας". Δεν υπάρχει πάντα αθωότητα πίσω από αυτά. Εμείς θα βοηθήσουμε ώστε να οργανωθεί η αθωότητα και να βοηθηθεί από το κράτος όσο περισσότερο γίνεται.
 
* Μια ευχή για τον Άγιο Βασίλη, αν υπήρχε;

Να μην γίνονται πόλεμοι και να μοιραστεί πιο δίκαια ο ανθρώπινος πλούτος.

Ζώτου Έλλη-avgi.gr