Τρεις κανόνες για το ασφαλιστικό και το συνταξιοδοτικό

"Το σχέδιο νόμου που στέλνουμε στους θεσμούς αποτελεί  μείζονα μεταρρύθμιση του ασφαλιστικού και, γενικότερα, του συστήματος κοινωνικής προστασίας της χώρας μας. Πρόκειται για μεταρρύθμιση με κοινωνικό πρόσημο, με τη δημοσιονομική διόρθωση ως αποτέλεσμα της εφαρμογής ενιαίων κανόνων, όχι οριζόντιων μειώσεων" απαντά ο υπ. Γιώργος Κατρούγκαλος.

Συνέντευξη του υφυπουργού Γιώργου Κατρούγκαλου στο «ΕΘΝΟΣ της Κυριακής»

«Πρώτον, επιχειρεί την συνολική  αναδιάρθρωση του συνταξιοδοτικού συστήματος, που ποτέ δεν ήταν ορθολογικό και δίκαιο και είχε πάψει και πριν από την κρίση να είναι οικονομικά βιώσιμο. Η μεταρρύθμιση προβλέπει την εφαρμογή ενιαίων κανόνων για την αναπλήρωση του εισοδήματος σε όλους τους συνταξιούχους σε ιδιωτικό και δημόσιο τομέα, με σκοπό την παροχή συντάξεων που να καλύπτουν την αξιοπρεπή διαβίωση των συνταξιούχων. Δεύτερον, αποτελεί το γενικό εναλλακτικό ισοδύναμο στις επιμέρους μνημονιακές υποχρεώσεις, που θα έπλητταν τις συντάξεις, ιδίως τις μικρές, και θα διαιώνιζαν τις αδικίες και τα κενά του σημερινού συστήματος. Τρίτον, προσπαθεί να αντιμετωπίσει τα εκρηκτικά ελλείμματα με κοινωνικά δίκαιο τρόπο».

Οι παραπάνω τρεις κανόνες που αφορούν το ασφαλιστικό και το συνταξιοδοτικό στη χώρα μας, το οποίο επιχειρεί η κυβέρνηση να θέσει ασφαλή σε τροχιοδρόμηση για τα επόμενα 30 χρόνια, αποτελεί μέρος της συνέντευξης του υπ. Εργασίας Γιώργου Κατρούγκαλου προς την εφημερίδα ΕΘΝΟΣ της Κυριακής.

Διαβάστε την:

-       Ποιος είναι ο κορμός των προτάσεων που αποστέλλετε αυτές τις μέρες στους θεσμούς;

Το σχέδιο νόμου που στέλνουμε στους θεσμούς αποτελεί  μείζονα μεταρρύθμιση του ασφαλιστικού και, γενικότερα, του συστήματος κοινωνικής προστασίας της χώρας μας. Πρόκειται για μεταρρύθμιση με κοινωνικό πρόσημο, με τη δημοσιονομική διόρθωση ως αποτέλεσμα της εφαρμογής ενιαίων κανόνων, όχι οριζόντιων μειώσεων.

Έχει τρεις κύριους άξονες:

Πρώτον, επιχειρεί την συνολική  αναδιάρθρωση του συνταξιοδοτικού συστήματος, που ποτέ δεν ήταν ορθολογικό και δίκαιο και είχε πάψει και πριν από την κρίση να είναι οικονομικά βιώσιμο. Η μεταρρύθμιση προβλέπει την εφαρμογή ενιαίων κανόνων για την αναπλήρωση του εισοδήματος σε όλους τους συνταξιούχους σε ιδιωτικό και δημόσιο τομέα, με σκοπό την παροχή συντάξεων που να καλύπτουν την αξιοπρεπή διαβίωση των συνταξιούχων. Δεύτερον, αποτελεί το γενικό εναλλακτικό ισοδύναμο στις επιμέρους μνημονιακές υποχρεώσεις, που θα έπλητταν τις συντάξεις, ιδίως τις μικρές, και θα διαιώνιζαν τις αδικίες και τα κενά του σημερινού συστήματος.

Τρίτον, προσπαθεί να αντιμετωπίσει τα εκρηκτικά ελλείμματα με κοινωνικά δίκαιο τρόπο.

-       Η κυβέρνηση προτείνει την αύξηση των εργοδοτικών εισφορών κατά 1% για να αποφευχθούν οι μειώσεις στις κύριες συντάξεις. Αρκεί το μέτρο αυτό για τα χρήματα που αναζητούνται; Δεν θα προκληθούν αρνητικές συνέπειες στην αγορά εργασίας;

Το μέτρο αυτό, μαζί με τις άλλες επεμβάσεις τις οποίες ήδη ψηφίσαμε ή εγγράψαμε στον προϋπολογισμό, φτάνει για να προστατέψουμε τις συντάξεις. Κάτι τέτοιο είναι απολύτως αναγκαίο. Δεν είναι ούτε κοινωνικά δίκαιο, ούτε μέτρο εξορθολογισμού να επιβληθεί μια νέα, δωδέκατη μείωση σε ήδη κατακρεουργημένες συντάξεις. Μάλιστα, ακριβώς λόγω των κενών του συστήματος κοινωνικής προστασίας στη χώρα μας, όπως,. η έλλειψη εγγυημένου ελάχιστου εισοδήματος ή επαρκών επιδομάτων ανεργίας, σήμερα πολλά νοικοκυριά επιβιώνουν αποκλειστικά λόγω της σύνταξης των παππούδων. Ως προς τις επιπτώσεις: Είναι ιδιαίτερα αβέβαιο αν παρόμοια σχετικά μικρή αύξηση των εισφορών θα επιδράσει αρνητικά στην αγορά εργασίας. Το μόνο βέβαιο είναι ότι, αντιθέτως, η συρρίκνωση του εισοδήματος των συνταξιούχων θα επέφερε ένα νέο υφεσιακό σοκ στην οικονομία, ακριβώς τη στιγμή που ανακάμπτει.

-       Ποιο είναι το εναλλακτικό σχέδιο για την αύξηση των εσόδων του συστήματος αν οι δανειστές απορρίψουν την αύξηση των εισφορών; Υπάρχουν σκέψεις για πρόσθετους πόρους – φόρους και αν ναι από ποιες πηγές; Μπορείτε σήμερα να αποκλείσετε το ενδεχόμενο περικοπών στις κύριες συντάξεις, έστω και στοχοποιημένων;

Η μη μείωση των κύριων συντάξεων είναι διακηρυγμένη από τον πρωθυπουργό, θεμελιακή δέσμευση της διαπραγματευτικής μας γραμμής. Από κει και μετά υπάρχουν πολλές σκέψεις και προτάσεις για τη διεύρυνση των πόρων του ασφαλιστικού συστήματος, όχι μόνον για να καλυφθούν τα ταμειακά ελλείμματα, αλλά και για την ενίσχυση των ανύπαρκτων σχεδόν σήμερα αποθεματικών. Όλες οι χώρες που αντιμετωπίζουν κρίση με υψηλά ποσοστά ανεργίας, χρησιμοποιούν τα αποθεματικά των ταμείων για να μη βρεθούν στην κατάσταση που βρισκόμαστε εμείς σήμερα. Σε εμάς, δυστυχώς, ΠΑΣΟΚ και ΝΔ δεν επέτρεψαν να έχουμε αυτή την δυνατότητα. Η ανορθολογική διαχείριση των οικονομικών πόρων των ταμείων συνδυάστηκε με την καταλήστευση των αποθεματικών τους από σκάνδαλα όπως αυτό των δομημένων ομολόγων και το PSI.

-       Τι ποσοστά αναπλήρωσης του μισθού προτείνουν οι θεσμοί για την ανταποδοτική σύνταξη; Σε τι επίπεδα θεωρεί η ελληνική πλευρά πως πρέπει να κυμαίνονται;

Υπάρχουν σημαντικές αποκλίσεις στα ποσοστά αναπλήρωσης που έχουν ανταλλαγεί στο πλαίσιο ανταλλαγής σεναρίων σε επίπεδο τεχνικών κλιμακίων. Προφανώς, ενόψει της διαπραγμάτευσης δεν μπορώ να σας δώσω νούμερα.  Αυτό που μπορώ να σας πω είναι ότι έχουμε συμφωνήσει με την Διεθνή Οργάνωση Εργασίας να μας παρέχει τεχνική υποστήριξη για την αρτιότητα των προτάσεων μας, ώστε να εξασφαλίσουμε στο μέγιστο δυνατό βαθμό επαρκείς, δίκαιες και αξιοπρεπείς συντάξεις.

-       Εν όψει της κρίσιμης διαπραγμάτευσης και δεδομένων των σκληρών θέσεων των δανειστών υπάρχουν νέες αξιώσεις από τους θεσμούς;  Τι βάζουν στο τραπέζι και σε ποια σημεία αναμένεται να κριθεί το μπρα ντε φερ; Υπάρχουν ασφυκτικές πιέσεις για «μαχαίρι» στις συντάξεις;

Η διαπραγμάτευση προοιωνίζεται σκληρή. Ορισμένοι από τους δανειστές (ξέρετε ποιους εννοώ) έχουν ιδιαίτερη εμμονή με τις μειώσεις. Για αυτό το λόγο ενισχύουμε την προσπάθεια να αποκτήσουμε ερείσματα και σε διπλωματικό επίπεδο. Από την αρχή κεντρικός στοιχείς της στρατηγικής μας ήταν ο εξευρωπαϊσμός της διαπραγμάτευσης, με την άμεση εμπλοκή του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Ήδη αποφασίσθηκε η άμεση συμμετοχή του τελευταίου με την άσκηση κοινοβουλευτικού ελέγχου επί των ευρωπαϊκών θεσμών. Υποδεχθήκαμε, μάλιστα, πριν από δύο εβδομάδες στην Αθήνα την πρώτη Επιτροπή Επίβλεψης του Ευρωκοινοβουλίου

-       Η κυβέρνηση απορρίπτει το ενδεχόμενο οριζόντιων μειώσεων στις επικουρικές συντάξεις. Ποιο είναι το μοντέλο που θα ακολουθηθεί για τις περικοπές στις επικουρικές και σε ποιο επίπεδο θα φτάσουν;

Επιδίωξη μας είναι η προστασία και  των επικουρικών συντάξεων στο μέγιστο δυνατό βαθμό.

-       Τι περιλαμβάνει ο σχεδιασμός για τις νέες εισφορές των ελευθέρων επαγγελματιών, των ανεξάρτητα απασχολούμενων και των αγροτών; Θα συνδεθούν με το εισόδημα ; Από πότε και με ποιο τρόπο;

Ο νέος τρόπος υπολογισμού των εισφορών θα υπολογίζεται με βάση το πραγματικό εισόδημα και όχι αυθαίρετες ασφαλιστικές κλάσεις, που έχουν γίνει εξωπραγματικές λόγω της κρίσης.

-       Η απονομή του εφάπαξ μένει μπλοκαρισμένη από τον Σεπτέμβριο του 2013 με αποτέλεσμα πάνω από 60.000 συνταξιούχοι να περιμένουν το βοήθημα. Πότε θα υπάρξει νέος τύπος υπολογισμού και τι θα προβλέπει;

Ο υφιστάμενος μαθηματικός τύπος είναι πρακτικά ανεφάρμοστος. Ο τρόπος υπολογισμού των εφάπαξ που θα ορισθεί με το νομοσχέδιο θα βασίζεται στη νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας και θα επιτρέπει την γρήγορη απονομή των εφάπαξ.

-       Η μεταρρύθμιση φέρνει νέο σύστημα υπολογισμού των συντάξεων. Από πότε θα ισχύσει και για ποιους; Θα αφορά το σύνολο του χρόνου ασφάλισης; Θα υπάρξει μεταβατικό στάδιο;

Βασικό στοιχείο της μεταρρύθμισης αποτελεί η εφαρμογή ενιαίων κανόνων. Θα υπάρχουν, βεβαίως, και προβλέψεις που θα αποκλείουν τον αιφνιδιασμό αρνητικών αλλαγών.

-       Έχετε πει πως η εθνική σύνταξη είναι ο κορμός της μεταρρύθμισης. Με τι κριτήρια θα χορηγείται και ποια είναι η λογική της; Θα δίδεται ολόκληρη ακόμη κι αν κάποιος φεύγει πριν τα 67; Αποκλείετε την σύνδεσή της με εισοδηματικά κριτήρια;

Κατά τη συνταγματική μας τάξη δεν νοείται ασφαλιστική παροχή που να χορηγείται με εισοδηματικά κριτήρια, όπως είναι, αντιθέτως, ο κανόνας για τις προνοιακές παροχές. Ο  νέος θεσμός της Εθνικής Σύνταξης θα δίνεται σε όλους, όσοι έχουν τουλάχιστον 15 χρόνια ασφάλισης στα 67 ή δικαίωμα συνταξιοδότησης σε μικρότερη ηλικία, με χρηματοδότηση από τη φορολογία, όχι από τις εισφορές. Θα είναι ισόποση με το 60% του μέσου εισοδήματος, ώστε να προστατεύει από τον κίνδυνο της φτώχειας. Έτσι, θα ανεβαίνει όσο ανεβαίνει το ΑΕΠ και βελτιώνεται η κατάσταση της οικονομίας, ισοδυναμώντας άρα με ρήτρα ανάπτυξης. Προσοχή σε δύο συνήθεις παρεξηγήσεις:

-Η εθνική σύνταξη δεν είναι η κατώτατη σύνταξη: Σε αυτήν προστίθεται πάντα το ανταποδοτικό κομμάτι της σύνταξης, βασισμένο, όπως και σήμερα, στο αναδιανεμητικό σύστημα προκαθορισμένων παροχών, με τρόπο που να εξασφαλίζει αναδιανομή υπέρ των φτωχότερων και πιο αδύναμων.

-Το κράτος εγγυάται την καταβολή τόσο της εθνικής, όσο και της ανταποδοτικής  σύνταξης

-       Εκτιμάτε πως το ασφαλιστικό θα δοκιμάσει την συνοχή της κυβέρνησης; Μέχρι πότε πρέπει να έχει ψηφιστεί το νομοσχέδιο; Θεωρείται αναγκαίο να υπάρξει στήριξη και από βουλευτές εκτός συγκυβέρνησης ώστε να ψηφιστεί;

Το νομοσχέδιο θα κατατεθεί εντός του Ιανουαρίου, γιατί αποτελεί προϋπόθεση της πρώτης αξιολόγησης, που θα ανοίξει το δρόμο για την ελάφρυνση του χρέους. Έχω συστηματικές και συχνές ανταλλαγές απόψεων με τους βουλευτές της κυβερνητικής πλειοψηφίας, τόσο με αυτούς του ΣΥΡΙΖΑ όσο και των ΑΝΕΛ και είμαι βέβαιος ότι θα υπερψηφίσουν μια δίκαιη και αναγκαία μεταρρύθμιση. Θέλω μάλιστα να ελπίζω ότι και βουλευτές από άλλα κόμματα θα αρθούν υπεράνω μικροκομματικών σκοπιμοτήτων και θα υποστηρίξουν τομές που εδώ και χρόνια, αν όχι δεκαετίες, θα έπρεπε να έχουν γίνει.

-       Θα επανυπολογιστούν οι καταβαλλόμενες συντάξεις ως ισοδύναμο για την απόφαση του ΣτΕ; Αν ναι με ποιο τρόπο; Θα οδηγηθούμε σε αναπροσδιορισμό των παροχών;

Κεντρικό στοιχείο της μεταρρύθμισης, όπως είπα, είναι η καθιέρωση όμοιων κανόνων για όλους, με όρους ισότητας, κοινωνικής δικαιοσύνης, αναδιανομής και αλληλεγγύης των γενεών. Τα κριτήρια αυτά είναι απολύτως συμβατά με τη νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας.

-       Οδηγούμαστε σε ένα Ταμείο για όλους; Το ΕΤΕΑ θα μείνει αυτόνομο; Ποιο είναι το χρονοδιάγραμμα ;

Η μεταρρύθμιση μας πράγματι προβλέπει πλήρη οργανωτική, αλλά και λειτουργική ενοποίηση του συστήματος, αντίθετα με ότι συνέβαινε μέχρι σήμερα, με τις συνενώσεις τύπου «Ποτέμκιν»: για παράδειγμα, λόγω της ένταξης στο ΙΚΑ ταμείων με εντελώς διαφορετικούς κανόνες απονομής σύνταξης, που παρέμειναν αναλλοίωτοι, σήμερα υπάρχουν εκατοντάδες τρόποι χορήγησης συντάξεων από το ταμείο αυτό. Μοναδικός φορέας επικουρικής ασφάλισης θα είναι το ΕΤΕΑ.Ο ΟΓΑ και το ΝΑΤ θα παραμείνουν αυτοτελή νομικά πρόσωπα για την άσκηση όμως αποκλειστικά των μη συνταξιοδοτικών αρμοδιοτήτων τους.

-       Το μέτωπο των εργασιακών πότε πρέπει να κλείσει; Υπάρχουν πιέσεις για το ζήτημα των ομαδικών απολύσεων ; Θα επαναφέρετε τις συλλογικές συμβάσεις;

Η επαναφορά των συλλογικών συμβάσεων αποτελεί θεμελιώδη δέσμευση μας και στοιχείο της πολιτικής και ιδεολογικής μας ταυτότητας. Αμέσως μόλις κλείσει το μέτωπο του ασφαλιστικού θα ξεκινήσει η σκληρή διαπραγμάτευση με τους δανειστές και για το θέμα αυτό.

-       Τι θα γίνει με το ΕΚΑΣ και πως θα συνδεθεί με το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα;

Η καθιέρωση της Εθνικής Σύνταξης προστατεύει τους συνταξιούχους από τη φτώχεια και τον κοινωνικό αποκλεισμό πολύ αποτελεσματικότερα από το ΕΚΑΣ, ιδίως όταν συνδυαστεί και με το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα που θα ρυθμισθεί με μεταγενέστερο νόμο.