Μπαινοβγαίνοντας από το παράθυρο στην πραγματικότητα της ζωής

Γράφει ο ΧΡΗΣΤΟΣ ΤΣΑΝΤΗΣ

  (συγγραφέας από την Πάτρα)

Για όλους τους μικρούς που ζουν στον κόσμο των μεγάλων

Θυμάμαι τα παιδιά που τους άρεσε να μπαινοβγαίνουν στο σπίτι από το παράθυρο. Μια εναλλακτική είσοδος στην πραγματικότητα που βοηθούσε τη φαντασία να ταξιδεύει. Το παιχνίδι ξεχάστηκε μεγαλώνοντας, μα η ανάμνηση αυτή προκαλεί ακόμα και σήμερα ευχάριστους συνειρμούς και χαμόγελα.

Τα σπίτια ήταν χαμηλά και οι άνθρωποι δεν είχαν ακόμα γεμίσει τις γειτονιές με μπετόν και πανύψηλες πολυκατοικίες κι ήταν σίγουρα πολύ πιο διασκεδαστικό και ασφαλές το να μπαινοβγαίνεις από το παράθυρο. Μήπως όμως και οι ιστορίες που μας διηγήθηκαν τότε, όπως και τα παραμύθια που μας είπαν κάποτε οι μεγάλοι, το ίδιο αίσθημα δεν γεννούν; Οι ιστορίες που διηγούμαστε εμείς το ίδιο αποτέλεσμα δεν έχουν στη ψυχή; Δεν δρουν με τη μαγική εκείνη δύναμη με την οποία ταξίδευε η φαντασία μας όταν ακούγαμε παραμύθια από αγαπημένα πρόσωπα; Και δεν φέρνουμε στο νου μας κάποια από αυτά όταν παλεύουμε για να σταθούμε όρθιοι μέσα στην αντιφατική πραγματικότητα της ζωής;

Ο Παπουτσωμένος Γάτος που νίκησε, μα έμεινε Γάτος

Να, ας πούμε, συζητώντας για την επικαιρότητα της εποχής ήρθε μια θύμηση από παλιά για να με ταξιδέψει κι ίσως να έχει κάτι να θυμίσει και σε εσένα.

Οι μικροί που έζησαν στον κόσμο των μεγάλων, χωρίς όμως να γίνουν οι ίδιοι μεγάλοι στη θέση των μεγάλων, θα θυμούνται την ιστορία του «παπουτσωμένου γάτου»! 

Μικρός κι εκείνος ανάμεσα σε μεγάλους και ισχυρούς αγωνιζόταν να τα βγάλει πέρα αξιοποιώντας τις μαγικές του μπότες που του έδιναν τη δυνατότητα να κάνει άλματα και να ξεπερνάει την ανισότιμη θέση που είχε στο σπιτικό που ζούσε. Πολύτιμος σύμμαχος και βοηθός του ήταν ένα ορφανό παιδί. Περιττό βάρος τον θεωρούσαν κάποιοι και έμοιαζε λες κι ένιωθαν ενοχλητική την παρουσία του. 

Για να αντισταθμίσει τις ελλείψεις του χρησιμοποίησε πονηριά και χειρισμούς, μα αυτό δεν έχει και τόσο μεγάλη σημασία. Το περιεχόμενο του παραμυθιού μπορούμε να το προσεγγίσουμε αυθεντικά μόνο κάτω από το πρίσμα της συναισθηματικής νοημοσύνης και όχι από τη σκοπιά της λογικής κατανόησης.

Ο μεγάλος θα πάρει το παραμύθι, θα το αναλύσει με βάση τις φιλοσοφικές και ιδεολογικές του αντιλήψεις. Θα το εξηγήσει δηλαδή με το νου. Ο μικρός όμως θα αντλήσει από τα βάθη της φαντασίας του τα καράβια των συναισθημάτων με τα οποία θα ταξιδέψει στον κόσμο της ιστορίας και της εποχής του «παπουτσωμένου γάτου» μεταφέροντας στη δική του εκδοχή της πραγματικότητας τα φανταστικά και μαγικά κατορθώματα ενός μικρού που κατάφερε να τα βγάλει πέρα στον κόσμο των μεγάλων, χωρίς όμως να χάσει την ευαισθησία του και χωρίς να κολλήσει τις «ασθένειες» των μεγάλων: ισχύς-δύναμη-εξουσία.

Το δίκαιο του μικρού απέναντι στην αυθαιρεσία

και την δύναμη επιβολής του μεγάλου

Είναι προφανές ότι το μικρό και το μεγάλο δεν έχουν μόνο ή κυρίως τη σωματική ή την ηλικιακή διάσταση αλλά τη συσχέτιση με το δίκαιο. Το δίκαιο του μικρού απέναντι στην αυθαιρεσία και την δύναμη επιβολής του μεγάλου. Κι αν κανείς βγει για λίγο από το παράθυρο της φαντασίας και ξαναμπεί από την πόρτα στην πραγματικότητα εύλογα θα διαπιστώσει τι σημαίνει η φράση: βρίσκω τη δύναμη για να αντιμετωπίσω του ισχυρούς, χωρίς να επιδιώξω να γίνω εγώ ισχυρός στη θέση τους.

Αυτό που τουλάχιστον ξεχώρισα και συνεχίζω να ξεχωρίζω ως το πιο σημαντικό είναι το γεγονός ότι ο μικρός, ο αδύναμος, ο χαμένος από χέρι γάτος λόγω του συσχετισμού δύναμης, κατάφερε να βρίσκει τον τρόπο να ξεπερνά την αδυναμία του και να νικά τον άδικο βασιλιά, χωρίς να γίνει ο ίδιος βασιλιάς στη θέση του. 

Ο γάτος-νικητής παρέμεινε γάτος στην ιστορία και μας έδειξε πως αν εμείς οι μικροί, οι αδύνατοι, βρούμε τη δύναμη να ενωθούμε και να συνεργαστούμε, όπως το ορφανό παιδί και ο γάτος του παραμυθιού, κανένας βασιλιάς δεν θα μπορεί να επιβάλει το άδικο σε βάρος μας.

Με τις ιστορίες και με τις φανταστικές διαδικασίες που χρησιμοποιούμε για να τις παράγουμε βοηθάμε τα παιδιά να μπαίνουν στην πραγματικότητα (της ζωής) από το παράθυρο αντί να μπαίνουν από την πόρτα. Είναι πιο διασκεδαστικό: επομένως πιο ωφέλιμο, γράφει ο Τζιάνι Ροντάρι στη Γραμματική της Φαντασίας.

Τίποτε δεν μας εμποδίζει εξάλλου, να προκαλέσουμε τη σύγκρουση με την πραγματικότητα χρησιμοποιώντας υποθέσεις με περισσότερες απαιτήσεις.

Παράδειγμα: Τί θα συνέβαινε αν σ’ όλο τον κόσμο, από τον έναν πόλο ως τον άλλο, από τη μια στιγμή στην άλλη, εξαφανίζονταν τα χρήματα;»

@http://christostsantis.com/2015/08/01//