Οι εφημερίδες αφού διέλυσαν κυριολεκτικά τον χώρο της μουσικής με την προσφορά CD κάθε είδους, κάνουν πλέον το ίδια όσο αφορά στο βιβλίο. Χαρακτηριστικό είναι ότι οι πωλήσεις των αντιτύπων μιας εφημερίδας πολλαπλασιάζονται όταν αυτή προσφέρει μαζί με το φύλλο της κι ένα βιβλίο «ως δώρο» στο αναγνωστικό της κοινό - η αύξηση αυτή των πωληθέντων αντιτύπων, όπως είναι φανερό, δεν έχει καμία σχέση με το περιεχόμενό της αλλά με το βιβλίο της προσφοράς.
Είναι όμως πραγματική προσφορά αυτή; Κάτω από ποιες συνθήκες γίνεται; Και πώς οι εφημερίδες ανταγωνίζονται αθέμιτα τους φορείς του βιβλίου;

Οι εφημερίδες ισχυρίζονται ότι οι προσφορές αυτές των βιβλίων είναι δωρεάν - δηλαδή ο αναγνώστης μαζί με το φύλλο της εφημερίδας μπορεί να πάρει χωρίς άλλο αντίτιμο κι ένα βιβλίο. Όμως στην πράξη αυτό δεν ισχύει αφού για να πάρει ο αναγνώστης το βιβλίο της προσφοράς πληρώνει μεγαλύτερο αντίτιμο για την ίδια την εφημερίδα, -η οποία ανεβάζει την τιμή της για παράδειγμα από ένα ευρώ στα τέσσερα ή πέντε ευρώ. Άρα, η προσφορά δεν είναι καθόλου δωρεάν. Πόσο μάλλον όταν οι εφημερίδες δεν πληρώνουν ΦΠΑ για τις πωλήσεις αυτές.

Επίσης, όσο αφορά το μείζον θέμα της διαφήμισης. Οι εφημερίδες οι οποίες συνήθως ανήκουν σε μεγάλα εκδοτικά συγκροτήματα τα οποία συμπεριλαμβάνουν και τηλεοπτικούς, ραδιοφωνικούς ή ψηφιακούς σταθμούς, διαφημίζουν τα βιβλία της προσφοράς μέσα από τα κανάλια αυτά (τηλεοπτικά, ραδιοφωνικά ή ψηφιακά) με μηδενικό κόστος. Μάλιστα, οι εφημερίδες, έχουν ευνοϊκή μεταχείριση και στο θέμα του αγγελιοσήμου των εφημερίδων αφού ισχυρίζονται ότι καταβάλουν ΙΚΑ.

Αντ' αυτού, αν ένας εκδότης θελήσει να διαφημίσει στην τηλεόραση ένα βιβλίο του, συνήθως απαιτούνται πολλές χιλιάδες ευρώ για να το κάνει· εκτός της υψηλότατης τιμής της διαφημιστικής προβολής, το τιμολόγιο επιβαρύνεται και με Αγγελιόσημο 20%, με φόρο ΤV 20%, με προμήθεια Media Shop 3% και επιπλέον ο ανάλογος ΦΠΑ 23% (σε όλα τα παραπάνω ποσά - και στο Αγγελιόσημο).

Έτσι λοιπόν οι εφημερίδες (με μικρές εξαιρέσεις -όπως της ΑΥΓΗΣ, του ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗ ή της ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ) διαφημίζουν σχεδόν ανέξοδα αντί της ύλης τους, τις προσφορές τους.

Οι προσφορές μάλιστα αυτές ανεβάζουν την τιμή της εφημερίδας, τον αριθμό των πωληθέντων αντιτύπων αλλά, συγχρόνως, πολλαπλασιάζουν τόσο τις διαφημιστικές τους καταχωρήσεις όσο επίσης και τις τιμές των διαφημιστικών τους καταχωρήσεων. Δηλαδή κάποιος που θέλει να διαφημιστεί σε μία εφημερίδα πληρώνει περισσότερα για τον ίδιο διαφημιστικό χώρο όταν η εφημερίδα έχει προσφορές.

Όλα αυτά συνιστούν τουλάχιστον αθέμιτο ανταγωνισμό κατά των υπολοίπων εκδοτών που όχι μόνο δε μπορούν να διαφημιστούν αφού το κόστος είναι κατά κανόνα απαγορευτικό αλλά και πληρώνουν Αγγελιόσημα και ΦΠΑ για κάθε συναλλαγή τους.

Επίσης, μέγα θέμα τίθεται και με τα επιστρεφόμενα βιβλία της προσφοράς. Τι γίνονται τα βιβλία αυτά; Κανονικά θα έπρεπε να είναι εκτός κυκλοφορίας μετά το τέλος της προσφοράς αυτής. Αντ' αυτού, οι εφημερίδες τα «δωρίζουν» στους Δήμους οι οποίοι τα διαθέτουν έναντι κάποιου αντιτίμου με αδιαφανείς διαδικασίες (τύπου κουμπαρά όπου ο καθένας αφήνει ό,τι θέλει για να πάρει το βιβλίο της προσφοράς) είτε τα αγοράζουν έμποροι οι οποίοι τα μεταπωλούν έναντι αντιτίμου με επίσης αδιαφανείς διαδικασίες. Τι γίνονται τα χρήματα που εισπράττονται με αυτές τις τακτικές;

Οι προτάσεις μας:

Οι εφημερίδες σήμερα λυμαίνονται τον χώρο του βιβλίου με ενέργειες που πολλές φορές φτάνουν και ξεπερνούν τα όρια του αθέμιτου ανταγωνισμού κατά των εκδοτών.

Προτείνουμε να ισχύσει ο Νόμος περί Ενιαίας Τιμής του βιβλίου. Οι εφημερίδες που κυκλοφορούν ένα βιβλίο προσφοράς να αναγράφουν επακριβώς την τιμή φύλλου, την τιμή του προσφερόμενου έργου και να πληρώνουν ΦΠΑ για κάθε πώλησή τους. Επίσης, να μην διαφημίζουν ανέξοδα τα προσφερόμενα βιβλία αλλά την ύλη τους δηλαδή τις ειδήσεις, για τις οποίες έχουν και την ευνοϊκή μεταχείριση μη πληρωμής του Αγγελιοσήμου.

Να υπάρχει πλήρης διαφάνεια στην κίνηση των επιστρεφόμενων βιβλίων προσφοράς και να πληρώνεται ο σχετικός ΦΠΑ για όλες τις εμπορικές αυτές κινήσεις.

Αν τα παραπάνω είναι πολύ δύσκολο να πραγματοποιηθούν ή να ελεγχθούν, τότε προτείνουμε την πλήρη απαγόρευση της προσφοράς βιβλίων μέσω των εφημερίδων.

Δαρδάνος Γιώργος-avgi.gr