Στα «Ενθέματα» της ΑΥΓΗΣ αύριο Κυριακή 5 Απριλίου

Στα περίπτερα εντός της «Αυγής», στο μπλογκ τους (enthemata.wordpress.com), στο facebook (Enthemata Avgis) και στο twitter: @enthemata

Για τις διαπραγματεύσεις με τους δανειστές, την πέμπτη φάλαγγα τότε και τώρα, το νεοφιλελευθερισμό, τον Ουαλίντ Ταλέμπ κα

Kείμενα των: Κωστή Χατζημιχάλη, Κωνσταντίνου Χατζηνικολάου, Ζερόμ Ρόος, Αγγελικής Τόμπρου, Γιάννη Χατζηδημητράκη, Στρατή Μπουρνάζου, Ιωάννας Μεϊτάνη, Νίκου Σαραντάκου, Βασίλη Δρουκόπουλου, Πέτρου Σταύρου, Μενέλαου Χαραλαμπίδη

Η πέμπτη φάλαγγα τότε και τώρα. Ο Νίκος Σαραντάκος στη μόνιμη στήλη του «Οι λέξεις έχουν τη δική τους ιστορία» για την ιστορία της 5^ης φάλλαγας. «Από τα τέλη της δεκαετίας του 1930, η χρήση της έκφρασης γενικεύτηκε και σε συμφραζόμενα εκτός Ισπανίας, κυρίως για τους γερμανόφιλους κάθε χώρας (π.χ. τους Σουδήτες της Τσεχοσλοβακίας), ενώ μετά την απελευθέρωση την χρησιμοποίησε πολύ στην πολιτική του φρασεολογία το ΚΚΕ για να στιγματίσει τους συνεργάτες των Γερμανών που δεν έγινε ποτέ εκκαθάρισή τους από τον κρατικό μηχανισμό. Για παράδειγμα, σε κύριο άρθρο του στις 25-11-1944, λίγο πριν από τα Δεκεμβριανά, ο Ριζοσπάστης γράφει: «43 μέρες έκλεισαν απ’ την Απελευθέρωση και η πέμπτη φάλαγγα κρατάει όλες τις θέσεις της». Τότε φτιάχτηκε και το ουσιαστικό πεμπτοφαλαγγίτης».

 

Ο χρόνος είναι με το μέρος των ισχυρών. Ο χώρος όμως; Ο Κωστής Χατζημιχάλης αναλύει τις δυνατότητες αντίστασης με όρους χώρου και χρόνου. «Στα πέντε χρόνια των Μνημονίων αντισταθήκαμε με την ενσώματη παρουσία μας στους χώρους της πόλης, στις πλατείες και στους δρόμους, ενώ άλλες και άλλοι αντιστέκονταν στη Χαλκιδική, στον Ερημίτη της Κέρκυρας, στο Κάβο Σίδερο στη Κρήτη, στο Ελληνικό και στη Δραπετσώνα του παράκτιου μετώπου. Και τότε μας πίεζε ασφυκτικά ο χρόνος των δανειστών, αλλά οι αντιστάσεις των κινημάτων κέρδιζαν εναλλακτικό χρόνο καθυστερώντας αποφάσεις. Παράλληλα οι δανειστές και οι διεθνείς κερδοσκόποι διεκδικούν τμήματα ελληνικής γης, μια από τις υλικές πλευρές του χώρου, με πρόσχημα την αποπληρωμή του χρέους. Το μνημονιακό θεσμικό πλαίσιο χωρικού σχεδιασμού και οι ιδιωτικοποιήσεις δημόσιας γης είναι δυο από τα μεγαλύτερα αγκάθια που έχει μπροστά της η αριστερή μας κυβέρνηση και τα σημάδια των αλλαγών που έχουμε μέχρι σήμερα είναι αντιφατικά (π.χ. η μη κατάργηση του ΤΑΙΠΕΔ), γι’ αυτό επιβάλλεται επαγρύπνηση κινημάτων και πολιτών.»

Λαμέντο. Ο Κωνσταντίνος Χατζηνικολάου γράφει για τον Σουηδό ποιητή Τούμας Τράνστρεμερ, που πέθανε την περασμένη εβδομάδα. «Εγώ πάντως θα τον σκέφτομαι σαν ένα καλοστεκούμενο ηλικιωμένο, με κολεγιακή μπλούζα, ψηλό και ευγενή, που έχει βγει στο δάσος με το σακίδιό του, προφασιζόμενος πως θέλει να μαζέψει μανιτάρια: μόνο που καθώς περπατά, προχωρά προς τα πιο απρόσιτα μέρη (αποφεύγει τα ξέφωτα), προς εκείνα τα σκιερά μέρη, προς τις σκιές, που σε λίγο θα ενωθούν και θα γίνουν νύχτα.»

Τερατώδεις φούσκες: η κρίση του καπιταλισμού ξανά στην επιφάνεια. Ο καπιταλισμός-καζίνο ως παράγοντας δημιουργίας της καπιταλιστικής κρίσης, του Ζερομ Ροος. «Όλο αυτό το διάστημα, οι φορείς χάραξης πολιτικής έχουν μπαλώσει την κατάσταση με ημίμετρα, αλλά κανένα από τα δομικά προβλήματα δεν έχει αντιμετωπιστεί. Αντ’ αυτού, οι κυβερνήσεις διέσωσαν τους τζογαδόρους, καθώς οι Κεντρικές Τράπεζες ενθάρρυναν την δημιουργία μιας σειράς από νέες φούσκες για να αμβλύνουν την πτώση τους καλύπτοντας τα συντρίμμια και καθυστερώντας την τελική στιγμή της αναμέτρησης. Αλλά στον πραγματικό κόσμο, το να δημιουργείς φούσκες δεν μπορεί να σε πάει μακριά. Σχεδόν επτά χρόνια μετά από την τελευταία οικονομική κατάρρευση, οι επενδυτές και οι φορείς χάραξης πολιτικής έχουν βάλει για τα καλά πλώρη για την επόμενη.»

Κι όμως ήρθαμε να γιορτάσουμε! Η Αγγελική Τόμπρου γράφει για το 3ο Αντιφασιστικό Φεστιβάλ Παραστατικών Τεχνών. «Κι όμως, κι αν ακόμα δεν έχουμε τα εργαλεία και τη μέθοδο να κάνουμε την τέχνη πιο αποτελεσματική, μέσα στη γιορτή υπάρχει κάτι που δεν έχει χαθεί. Η «διονυσιακή» πλευρά της τέχνης δεν είναι απολίτικη ούτε μπορεί να συρρικνώνεται στην έννοια της «κοσμικής εκδήλωσης. Σίγουρα πάντως μια γιορτή, ως γνήσιο ξέσπασμα χαράς υπέρ της ζωής και των αξιών της, συνιστά μια τομή στην επικράτεια των φασιστικών πρακτικών θανάτου. Γιατί αν η γνώση δεν μας κάνει πιο χαρούμενους, τότε δεν είναι γνώση, αν το τραγούδι δεν μας «σμίγει με τον κόσμο» δεν είναι τραγούδι, αν την επανάσταση δεν μπορούμε να την χορέψουμε τότε δεν είναι επανάσταση.»

«Να σιχαίνεσαι το ψωμί που τρως» Σκέψεις του Γιάννη Χατζηδημητράκη από την παρακολούθηση της δίκης των βασανιστών του Ουαλίντ Ταλέμπ. «Τα βασανιστήρια στα οποία υποβλήθηκε ο Ουαλίντ, όπως κατέθεσε ο ίδιος, είναι βασανιστήρια φριχτά, που θα έπρεπε να προκαλέσουν αν όχι ενοχές, τουλάχιστον προβληματισμό σε όλους αυτούς που έθρεψαν το τέρας και το άφησαν ελεύθερο να σκορπά τον πόνο και τον τρόμο. Αντ’ αυτού, μόλις δυο μέρες πριν ο Α. Σαμαράς επανέλαβε για πολλοστή φορά την ατάκα για «ορδές λαθρομεταναστών που κατέλαβαν ξανά το κέντρο της πόλης», ρίχνοντας τους σπόρους του για να βλαστήσουν νέοι φουρνάρηδες της Σαλαμίνας και φραουλοπαραγωγοί της Μανωλάδας.»

Ο Στρατης Μπουρνάζος σχολιάζει την «Κραυγή αγωνίας» του Γιάννη Πανούση. «To πρόβλημα είναι σοβαρό και έγκειται, πρώτον, στα συστατικά της «κραυγής», που αναπαράγουν δημαγωγικούς κοινούς τόπους της λαϊκιστικής δεξιάς --και ακροδεξιάς-- ρητορείας. Γιατί πού αλλού παραπέμπει ο κώδων του κινδύνου εναντίον όσων θέλουν τη χώρα «ανοχύρωτη», όσων πρεσβεύουν ότι η Παιδεία (πρέπει) να επιτρέπει κάθε ανομική δράση κλπ. κλπ. Δεύτερον, στον τρόπο με τον οποίο αρθρώνεται η επιχειρηματολογία και περιγράφονται οι «εχθροί». Έναν τρόπο-ακορντεόν. Τα κανάλια ήδη ψάχνουν να βρουν ποιους «φωτογραφίζει». Κατά τη γνώμη μου, επί ματαίω: η φωτογραφία είναι επίτηδες φλουταρισμένη, ώστε ο καθένας να καταλαβαίνει ό,τι θέλει. Το άρθρο ορθώνει φαντάσματα και σκιαμαχεί μαζί τους. 

Watch the Med: το παρατηρητήριο που σώζει ζωές στη Μεσόγειο. Το παρατηρητήριο που σώζει ζωές στη Μεσόγειο από την Ιωαννα Μεϊτανη. «H ιστοσελίδα WatchTheMed.net είναι μια εξαιρετικά σημαντική προσπάθεια καταγραφής της κίνησης των μεταναστών που προσπαθούν να προσεγγίσουν την Ευρώπη από τα νότια θαλάσσια σύνορά της, δηλαδή από τη Μεσόγειο. Όπως είναι κατανοητό, ένα πολύ μεγάλο μέρος της καταγραφής αφορά την Ελλάδα. Έως τώρα υπήρχαν σοβαρές αμφιβολίες στην ομάδα της Γραμμής Εκτάκτου Ανάγκης για το εάν και το πότε μπορούσε να ενημερωθεί η Ελληνική Ακτοφυλακή σε περιπτώσεις κινδύνου, χωρίς να εκτεθούν οι μετανάστες στην πιθανότητα επαναπροώθησής τους. Οι δυο αναφορές που δημοσιεύονται εδώ τεκμηριώνουν πολύ γλαφυρά ότι η συμπεριφορά της Ελληνικής Ακτοφυλακής παρουσιάζει, τουλάχιστον σε αυτές τις δύο περιπτώσεις, στροφή 180 μοιρών προς το καλύτερο, πράγμα το οποίο, κατά τη γνώμη μου, εξηγείται μόνο από την αλλαγή κυβέρνησης και πολιτικής ηγεσίας στο υπουργείο. Ωστόσο, πρέπει εδώ να προσθέσω ότι η αλλαγή αυτή και η εμφανής θετική διάθεση των αρχών τόσο στο τηλέφωνο όσο και στην επιχειρησιακή τους δράση σε καμία περίπτωση δεν εγγυάται ότι θα εξαφανιστούν τα φαινόμενα επαναπροώθησης ή εγκατάλειψης ανθρώπων που κινδυνεύουν στο Αιγαίο.»

Νεοφιλελεύθεροι αυτοματισμοί: Τηλεπιλότοι χωρίς πλήρωμα και επιβάτες. Γράφει ο Βασίλης Δρουκόπουλος: «Όπως ειπώθηκε, σύμφωνα με το σύγχρονο νεοφιλευθερισμό, δεν είναι η πολιτική ελευθερία που θα δώσει τη δυνατότητα στην ανάδειξη μιας αριστερής κυβέρνησης η οποία θα επιδιώξει την εφαρμογή της αντίστοιχης οικονομικής πολιτικής αλλά η ‘αυτοματοποιημένη’ οικονομική ελευθερία, όπως αυτή απόλυτα διαστρεβλωμένα νοείται, που θα εξασφαλίσει την υποτιθέμενη πολιτική ελευθερία που θα αποβλέπει στον κοινωνικό έλεγχο και στην αποπολιτικοποίηση των κοινωνικών αντιθέσεων και των οικονομικών κρίσεων. Τέλος, ας μη ξεχαστεί ότι η λέξη drone στ’αγγλικά σημαίνει κηφήνας.»

Τρία μέτρα στραγγαλισμού της ελληνικής οικονομίας. Ο Πέτρος Σταύρου αναλύει τις εναλλακτικές στρατηγικές στις διαπραγματεύσεις με τους δανειστές. «Αν έτσι έχουν τα πράγματα, τότε η στρατηγική του έντιμου συμβιβασμού που διακηρύττει μέχρι τώρα η ελληνική κυβέρνηση, παρότι δεν συνιστά βέβαια «κωλοτούμπα», είναι ωστόσο εξαρχής υπονομευμένη και αδυνατίζει τις τελικές της θέσεις, μια και ο αντίπαλος σκέφτεται εντελώς «εγωιστικά»: αυτός προσπαθεί να σε πλήξει χτυπώντας στις «δεξαμενές» των πόρων σου, κι εσύ του αναγνωρίζεις κάποιον ορθολογισμό και ίσως κάποια δείγματα συμπόνιας. Αν κάτι σε όλα αυτά πρέπει να είναι έντιμο, αυτό είναι η σχέση της νέας πολιτικής διακυβέρνησης με τις κοινωνικές της εκπροσωπήσεις. Από κει και ύστερα, η ρήξη με κανόνες και σχέδιο και εντός του πεδίου της λαϊκής κυριαρχίας είναι κάτι που το δείχνει ως δυνατότητα η εξέλιξη της σημερινής συγκυρίας.»

Ένα παρελθόν που χάνεται. Ο Μενέλαος Χαραλαμπίδης αναζητά τα ίχνη της Κατοχής και των Δεκεμβριανών στην πόλη. «Οι υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες έχουν καταβάλει συστηματικές προσπάθειες, εδώ και δεκαετίες, για να αναδείξουν τον αντιφασιστικό τους αγώνα και συνεπώς να ενισχύσουν το κύρος τους στη μεταπολεμική Ευρώπη. Αντίθετα, στην Ελλάδα, λόγω των μεταπολεμικών εξελίξεων (Δεκεμβριανά, Εμφύλιος Πόλεμος, καθεστώς αποκλεισμού της Αριστεράς) η ανάδειξη, σε διεθνές επίπεδο, του αντιστασιακού αγώνα και των δεινών που υπέστη ο ελληνικός λαός από την Κατοχή δεν συντελέστηκε ποτέ. Σε μια αντικομμουνιστική, τουλάχιστον μέχρι το 1974, Ελλάδα, τα ίχνη της δράσης του ΕΑΜ, της μεγαλύτερης αντιστασιακής οργάνωσης, έπρεπε να διαγραφούν. Το ίδιο έγινε και με τα ίχνη εκείνων που συνεργάστηκαν πολιτικά και οικονομικά με τους κατακτητές. Το ένοχο παρελθόν των ανθρώπων που αποτέλεσαν στήριγμα των μεταπολεμικών κυβερνήσεων, έπρεπε να «κρυφτεί» πίσω από τη σιωπή για την περίοδο της Κατοχής και των Δεκεμβριανών».