Μπρεστ-Λιτόβσκ (έξω) και n.e.p. (μέσα), τώρα!(*)

Γιάννης Κυριόπουλος.

Η ηγεσία της κεντρικής διοίκησης βρίσκεται μπροστά σε μια πολιτική
και ιδεολογική πρόκληση μείζονος και ιστορικού βεληνεκούς

Γιάννης Κυριόπουλος

Οι ορθές απαντήσεις στην πολιτική (αλλά και στα μεγάλα προβλήματα) δίνονται συνήθως όταν τίθενται τα ορθά ερωτήματα. Στην αντίθετη περίπτωση, όπως συμβαίνει στη χώρα μας τα τελευταία χρόνια, η αναποτελεσματικότητα στην πολιτική, στην κοινωνία και την οικονομία οδηγεί στο λίμνασμα και την παρακμή. Η εξέλιξη αυτή ενδεχομένως να είναι δραματική, ιδιαίτερα στην περίπτωση κατά την οποία δεν είναι εφικτή η διατύπωση του θεμελιώδους ερωτήματος για το σχέδιο κοινωνικής και οικονομικής ανάπτυξης καθώς και για την προοπτική του έθνους, της χώρας και του λαού, όπως ακριβώς συμβαίνει στην παρούσα συγκυρία.

Είναι προφανές ότι η πολιτική και κοινωνική συνέχεια –διά της απρόσκοπτης εναλλαγής στην εξουσία της εγχώριας εκδοχής της «σοσιαλδημοκρατίας» και του «φιλελευθερισμού»– υπέστη σημαντικό ρήγμα στη χώρα, αλλά ενδεχομένως και σε ευρωπαϊκό επίπεδο (μικρό ή μεγάλο, μένει να αποδειχτεί), με την επικυριαρχία της ριζοσπαστικής Αριστεράς στις πρόσφατες πολιτικές εξελίξεις.
Υπ’ αυτό το πρίσμα, το μείζον πολιτικό ζήτημα της παρούσας κατάστασης τίθεται για την αντιμετώπιση και τη «γεφύρωση» τού (λογικώς αναμενόμενου) χάσματος ανάμεσα στο ιδεολογικό και αξιακό «δέον» και το πολιτικό και πραγματιστικό «πρακτέον», δεδομένου ότι «ανάμεσα στη σύλληψη και τη δημιουργία πέφτει η σκιά» κατά τη διατύπωση του Τ.Σ. Έλιοτ.

Η επισήμανση αυτή έχει κρίσιμο και επείγοντα χαρακτήρα, επειδή η «περικύκλωση» (διά της σχεδιασμένης και συστηματικής χρηματοδοτικής ασφυξίας) απειλεί με μείζονα και άκρως βλαπτική αβεβαιότητα, ενδεχομένως ακόμη και με κατάρρευση τη χώρα, ενώ η σχέση κράτους και «νέας κατάστασης» ως μεταβατικής και πολλαπλώς (επί του παρόντος) ασύμβατης υπονομεύει την οικονομική σταθερότητα και απειλεί την κοινωνική συνοχή.

Η παρούσα ηγεσία της κεντρικής διοίκησης φαίνεται ότι έχει (εκ του αποτελέσματος) το ταλέντο μιας διαχείρισης, η οποία εμπεριέχει ταυτοχρόνως στοιχεία πραγματισμού και υπέρβασης. Με αυτόν τον τρόπο δύναται να αναζητήσει (και να επιτύχει) μια βραχυμεσοπρόθεσμη «συνθήκη ειρήνης» για τον έλεγχο του χρέους και τη χρηματοδότηση της οικονομίας, η οποία μπορεί να φαίνεται (μερικώς και προσκαίρως) επώδυνη, αλλά ταυτοχρόνως να είναι αφενός αξιοπρεπής για τον πολλαπλώς πληττόμενο λαό και αφετέρου ασφαλής για τη χώρα.

Εξάλλου, συχνάκις στην πρόσφατη ιστορία οι μεγάλες νίκες είναι αποτέλεσμα και συνέχεια μεγάλων συμβιβασμών (αλλά και οι ήττες συνέπεια της αδιαλλαξίας). Ταυτοχρόνως, η νέα διακυβέρνηση οφείλει να επιχειρήσει την επανεκκίνηση της διοίκησης και της οικονομίας σε ένα δύσβατο και «πανταχού παρόν» στρεβλό, δύσμορφο και πολύπλοκο κεϊνσιανό κράτος, το οποίο έχει καταληφθεί –μεταξύ άλλων– από τα συλλογικά (και άλλα) μονοπώλια, ούτως ώστε να αλλοιώνεται η ουσία της αρχής της λαϊκής κυριαρχίας (δηλαδή της δημοκρατίας) και να εμποδίζεται η λειτουργία της οικονομίας (δηλαδή της ανάπτυξης). Η διατύπωση αυτή επισημαίνει την ανάγκη μιας Νέας Οικονομικής Πολιτικής, διά της οποίας το κράτος (διαμέσου των πενιχρών ιδίων πόρων, αλλά και των σχετικώς επαρκών διευρωπαϊκών ενισχύσεων) να αποτελέσει την «ατμομηχανή της ανάπτυξης», επίσης να εξαλείψει τάχιστα τα εμπόδια κινητοποίησης του ιδιωτικού τομέα και να ενθαρρύνει τη δημιουργία κατάλληλου οικονομικού κλίματος για την κινητοποίηση επενδυτικών ευκαιριών.
Στο πλαίσιο αυτό, ο αντίλογος των συντηρητικών θιασωτών της «κοινής λογικής» (στην πολιτική) συγκροτεί μια ταυτολογική αντανάκλαση των θέσεων της «άλλης πλευράς», ενώ η αντίδραση των (επίσης συντηρητικών) υπερασπιστών της «προγραμματικής καθαρότητας» προσομοιάζει με ναρκισσιστική επιβεβαίωση της αφετηριακής παραδοχής.

Η επίτευξη αυτού του διπλού (εκτός και εντός) εγχειρήματος συνάπτεται με την κατανόηση του ιστορικού χαρακτήρα των μεγάλων συμβιβασμών, αλλά κυρίως με τους όρους και τις προϋποθέσεις εθνικής και κοινωνικής ανάτασης, αμφότερα τα οποία (εκ τύχης ή/και αναγκαιότητας) έχει επωμισθεί η ριζοσπαστική (αλλά και η «όλη») Αριστερά στο όνομα και για λογαριασμό του έθνους, της χώρας και του λαού.

Εν κατακλείδι, η συνθετότητα και η βαρύτητα της οικονομικής και κοινωνικής κρίσης στη χώρα (με πρωτοφανώς ιστορικά αρνητικές επιπτώσεις), σε συνάρτηση με την επίσης πρωτοφανή αλυσιτέλεια των –μέχρι τούδε– ακολουθούμενων πολιτικών, προσδίδει στο εγχείρημα ανάταξης διαστάσεις οι οποίες υπερβαίνουν τα τυπικά όρια της «πολιτικής γεωγραφίας» αλλά και της συνήθους πολιτικής πρακτικής.

Πρόκειται για μια πολιτική και ιδεολογική πρόκληση μείζονος και ιστορικού βεληνεκούς, η οποία όμως εμπεριέχει μέγιστες προκλήσεις και πελώριους κινδύνους. Προφανώς, τα ιστορικά γεγονότα δεν επαναλαμβάνονται, αλλά η ιστορία ως «συνολική επιστήμη» διδάσκει.
Ως εκ τούτου, η κατάλληλη στιγμή είναι «τώρα»!

Πηγή: 

http://chronosmag.eu/index.php/g-pls-ps-ls-x-nep-s.html

 ________________
(*) Τα ιστορικά γεγονότα δεν επαναλαμβάνονται, αλλά η ιστορία ως «συνολική επιστήμη» διδάσκει: στην πόλη Μπρεστ-Λιτόβσκ της Λευκορωσίας στα σύνορα με την Πολωνία υπεγράφη το 1918 η Συνθήκη Ειρήνης μεταξύ των Κεντρικών Δυνάμεων (Αυστροουγγαρία, Γερμανία, Οθωμανική Αυτοκρατορία και Βουλγαρία) και της Σοβιετικής Ένωσης, με την οποία η τελευταία εξήλθε με έναν μείζονα συμβιβασμό (με επώδυνους όρους) από τον πόλεμο. Η N.E.P. (New Economic Policy) είναι η Νέα Οικονομική Πολιτική την οποία εισήγαγε το 1921 ο Βλαδίμηρος Λένιν ως μείγμα «κρατικού καπιταλισμού» και μερικής απελευθέρωσης της ατομικής οικονομικής δραστηριότητας και της προσέλκυσης ξένων κεφαλαίων, με σκοπό την αντιμετώπιση των προβλημάτων στην παραγωγή αγαθών και την ανάπτυξη. Η N.E.P. καταργήθηκε απ τον Ιωσήφ Στάλιν το 1928 με τη βίαιη κολεκτιβοποίηση της αγροτικής οικονομίας.