Η αυτοθυματοποίηση του κινηματία

Του ΟΜΗΡΟΥ ΤΑΧΜΑΖΙΔΗ

Η νομιμότητα: Ο γερμανός φιλόσοφος Juergen Habermass  αναφέρθηκε κάποια στιγμή στην απαγωγή του Adolf Eichmann (αρχές δεκαετίας του 1960) από τις μυστικές υπηρεσίες του Ισραήλ και στην προσαγωγή του σε δίκη για να λογοδοτήσει για τα εγκλήματα που διέπραξε την περίοδο του Ολοκαυτώματος. 

Σύμφωνα με τον J. Habermass ο θεωρούμενος ως πατέρας της λεγόμενης «Σχολή της Φρανκφούρτης», φιλόσοφος Max Horkheimer, αντέδρασε αρνητικά σε αυτήν την πράξη απαγωγής επικαλούμενος τη νομιμότητα. 

Ο ιουδαϊκής καταγωγής στοχαστής θεωρούσε δηλαδή την απαγωγή «παράβαση του δικαίου» (Rechtsbruch): κατά την μαρτυρία του Habermass αυτή η στάση του Max Horkheimer δυσαρέστησε τους νεότερους συνεργάτες και μαθητές του στο «Ινστιτούτο», ανάμεσά τους και τον νεαρό J. Habermass (ο οποίος φυσικά στα κατοπινά χρόνια συντάχθηκε με την αντίδραση του «δασκάλου» του στο ζήτημα της «απαγωγής» του εγκληματία A.Eichmann). Ένα κράτος δεν μπορεί να συμπεριφέρεται όπως ένας κοινός εγκληματίας: η απαγωγή ήταν μια παράκαμψη της νομιμότητας, μια παραβατική συμπεριφορά – το Ισραήλ θα μπορούσε να ζητήσει την έκδοση του Adolf Eichmann (ήταν ένας από τους σημαντικούς οργανωτές και εκτελεστές του Ολοκαυτώματος).

Ο ηγέτης: Η κατάπτωση της ελληνικής πολιτικής τάξεως, τα τελευταία χρόνια, φαίνεται να κορυφώνεται στο πρόσωπο του Γιώργου Παπανδρέου και στην επιλογή του να διασπάσει το ΠΑΣΟΚ και να ιδρύσει το δικό του «ιδιόκτητο κόμμα»: ένας πρώην αρχηγός κοινοβουλευτικού κόμματος «κάνει κίνημα» εναντίον του πολιτικού φορέα του οποίου ηγείτο μέχρι πρότινος –  η συγκεκριμένη περίπτωση θυμίζει τα «κινήματα» των αντίπαλων στρατιωτικών φατριών, την περίοδο του Μεσοπολέμου, με πρόφαση τη σωτηρία της «δημοκρατίας». Η πολιτική ιδιόλεκτος της εποχής αγνοούσε ακόμη την έννοια του «πραξικοπηματία»: αντ΄ αυτού υπήρχαν οι «κινηματίες» στρατιωτικοί – η κίνηση του Γιώργου Παπανδρέου δε μοιράζεται μόνο την κοινή λέξη «κίνημα» με τους πραξικοπηματίες του παρελθόντος, αλλά και το βαθύτερο νόημα της λέξεως. Ο «κινηματίας» είναι ένας άλλος χαρακτηρισμός για τον «πραξικοπηματία»: η πισώπλατη μαχαιριά δεν αφορά τον εσωκομματικό του αντίπαλο, αλλά τα δημοκρατικά μας ήθη και την περιφρόνησή τους. Είναι η τρίτη φορά, στην μεταπολιτευτική ιστορία της Ελληνικής Δημοκρατίας, που παρατηρούμε μια τέτοια «ηθική και πολιτική εκτροπή»: η πρώτη περίπτωση αφορά την πραξικοπηματική ανατροπή της κυβέρνησης Κώστα Μητσοτάκη από τον σημερινό πρωθυπουργό Αντώνη Σαμαρά με τη βοήθεια πολλών σημερινών συνεργατών του (Δ. Σταμάτης, Α. Γεροντόπουλος κλπ.), η δεύτερη τη «συναλλαγή» της Μαρίας Δαμανάκη με το ΠΑΣΟΚ (εδώ συνέβη το εξής πολιτικώς και ηθικώς απαράδεκτο: αρχηγός πολιτικού κόμματος κεφαλαιοποίησε αυτή την ιδιότητά του για να διασφαλίσει μια προνομιακή, από κάθε άποψη, θέση στο διεφθαρμένο σύστημα εξουσίας).

Οι πολίτες: Δεν υπάρχουν δικαιολογίες: για να ανακάμψει, πολιτικώς και ηθικώς, η χώρα απαιτούνται και συμπεριφορές αποδοκιμασίας από την πλευρά του εκλογικού σώματος – εάν ο Γ. Παπανδρέου επιβραβευτεί με την είσοδο του πολιτικού μορφώματος, που συγκρότησε πρόχειρα και καιροσκοπικά, στην επόμενη «Βουλή», το πλήγμα για την πολιτικοδημοκρατική μας κουλτούρα θα είναι μεγάλο. Έτσι ενώ το μόρφωμα του Γιώργου Παπανδρέου θα πρέπει να τιμωρηθεί για λόγους ηθικής πολιτικής τάξεως, το ΠΑΣΟΚ του Ευάγγελου Βενιζέλου οφείλει να κριθεί – και οφείλει να κριθεί αυστηρότατα - για τις πολιτικές του επιλογές και τη γενικότερη αντιλαϊκή πολιτική του στάση: αποτέλεσε εξάλλου θεμέλιο λίθο του πολιτικού καθεστώτος των «μνημονίων» και της εξαθλίωσης ευρύτατων τμημάτων του ελληνικού λαού.

 Η εκλογή: Η εκλογική «τιμωρία» του Γιώργου Παπανδρέου, γα την απαράδεκτη περιφρόνηση των δημοκρατικών θεσμών, υπηρετεί έναν μακροπρόθεσμο πολιτικό-παιδαγωγικό σκοπό: δηλώνει ότι η ανοχή σε παρόμοιες συμπεριφορές δεν αρμόζουν σε πολίτες ελεύθερης δημοκρατικής χώρας, που γνωρίζουν να παίρνουν στα σοβαρά τα δικαιώματά τους – στην αντίθετη περίπτωση το παράδειγμα θα συνεχίσει να βρίσκει μιμητές και θα δηλητηριάζει την πολιτική μας κουλτούρα.

Ο Γιώργος Παπανδρέου συνεχίζει να λειτουργεί ως κακομαθημένος επαρχιώτης κομματάρχης: η διαρκής προσπάθειά του να παρουσιάσει τον εαυτό του ως θύμα, δεν συγκαλύπτει το μέγεθος του ατοπήματός του – την απροκάλυπτη εισαγωγή δηλαδή συνωμοτικών και πραξικοπηματικών ηθών στην κοινοβουλευτική πρακτική.

Το διακύβευμα: Ο Γιώργος Παπανδρέου κατόρθωσε να ενεργοποιήσει ακόμη και αντανακλαστικά συμπαθείας προς έναν πολιτικό, όπως ο Ευάγγελος Βενιζέλος: από τον τελευταίο ακούσαμε κάτι πολύ σημαντικό αυτές τις μέρες – ότι δηλαδή η κρίση είναι κυρίως πολιτικής και όχι οικονομικής φύσεως.

Ακριβώς αυτό είναι και το πολιτικό περιεχόμενο της τωρινής εκλογικής αναμέτρησης: οι πολίτες οφείλουν να επαναφέρουν το πολιτικό στο προσκήνιο – αυτό δεν μπορεί να γίνει με μια απλή ήττα των πολυώνυμων εκπροσώπων του διεφθαρμένου καθεστώτος, αλλά με την πλήρη συντριβή τους, δηλαδή την εξαφάνιση των πρωταγωνιστών του από το πολιτικό προσκήνιο και των όρων που το τροφοδοτούσαν και το συντηρούσαν. 

Οι σοσιαλιστικές δυνάμεις δεν μπορούν να απουσιάζουν από ένα τέτοιο προσκλητήριο πολιτικής και κοινωνικής μάχης: για να συμβεί όμως κάτι τέτοιο θα πρέπει πρώτα να συντριβούν εκλογικά οι εκφραστές της κοινωνικής και εθνικής υποταγής – όλοι εκείνοι που διαστρεβλώνουν και σφετερίζονται τις σοσιαλιστικές αρχές και αξίες. Η εκλογική διαδικασία θα πρέπει να μετατραπεί σε ένα είδος οστρακισμού: με την ψήφο μας οφείλουμε να εξοστρακίσουμε τον παλαιοκομματισμό και τον νεποτισμό.

Η χώρα οφείλει να κάνει το επόμενο βήμα: και αυτό πρέπει να γίνει με τον πιο ξεκάθαρο τρόπο –  στη συνέχεια ένα μετεκλογικό πολιτικο-κοινωνικό κίνημα από τα κάτω, θα μπορούσε να δώσει προσανατολισμό σε μια κυβέρνηση της Αριστεράς και να την ενισχύσει στο έργο της στην κατεύθυνση της πλήρους αποκαταστάσεως της πολιτικής και κοινωνικής αξιοπρέπειας των πολιτών της Ελληνικής Δημοκρατίας.