Στα Ενθέματα. Για την υφαρπαγή γης, μια μέρα στο Λύκειο, τους 160 ή 180, την Ευρώπη και την ηγεμονία κ.ά.‏

Στα «Ενθέματα» της ΑΥΓΗΣ σήμερα  Κυριακή 21 Δεκεμβρίου

Στα περίπτερα εντός της «Αυγής»,

στο μπλογκ τους (enthemata.wordpress.com),

στο facebook (Enthemata Avgis)

και στο twitter: @enthemata

Κείμενα των: Στρατή Μπουρνάζου, Μάκη Κουζέλη, Κωστή Χατζημιχάλη, Τάσου Τρίκκα, Στράτη Μυριβήλη, Γιάννας Μπακάλη, Νίκου Χατζηνικολάου

Eκλογή προέδρου: το νέο σαξές στόρυ. Ο Στρατής Μπουρνάζος, αφού διαπιστώσει και αυτός ότι οι 160 ψήφοι αποτελούν σοβαρή ήττα της κυβέρνησης, εξηγεί ότι δεν πρέπει να αναλωνόμαστε σε συζητήσεις για σενάρια και ονόματα, αλλά «να ετοιμαζόμαστε για τις εκλογές και την επόμενη μέρα». Και συνεχίζει: «Εκλογική μάχη δεν σημαίνει μόνο, και δεν σημαίνει κυρίως, εκλογική τακτική, προπαγάνδα κλπ. Είναι μια μάχη πολιτική. Όσο πιο ουσιαστικό πολιτικό περιεχόμενο της  δίνουμε, όσο περισσότερο δείχνουμε, συγκεκριμένα, πώς η κυβέρνηση της Αριστεράς  μπορεί να αποτελέσει τομή σε όλους τους τομείς, σε όλη την καθημερινότητα των ανθρώπων, όσο ξεσηκώνουμε τους ανθρώπους σε αυτή την προοπτική, τόσο πιο καλά ετοιμαζόμαστε· και μια τέτοια λογική εκτιμώ ότι θα κάνει τον εκλογικό μας αγώνα πειστικό, ριζοσπαστικό, αιχμηρό, και να εμπνέει».

Αυταρχισμός και ηγεμονία. Δέκα θέσεις για την Ευρώπη κι εμάς. Ο Μάκης Κουζέλης, αντλώντας από τη σκέψη  του Νίκου Πουλαντζά,  διατυπώνει σκέψεις σχετικά με τα ζητήματα εξουσίας και ηγεμονίας στην Ευρώπη. Και καταλήγει: «Η ανάδειξη ενός ριζοσπαστικού αλλά και ισχυρού πόλου οργάνωσης και εκπροσώπησης των συμφερόντων των λαϊκών τάξεων, που να μεταβάλλει δραστικά το πολιτικό σκηνικό αποτελεί, μια από τις δύο ιδιαιτερότητες της μορφής και βεβαίως του βάθους που έλαβε η αναδιάταξη του συσχετισμού δύναμης στην Ελλάδα. Η κατάκτηση μιας θέσης από την οποία διεκδικεί άμεσα την πολιτική εξουσία δίνει στο ΣΥΡΙΖΑ ταυτοχρόνως και τη δυνατότητα, όπως όμως και την κύρια πολιτική και κοινωνική ευθύνη, να αναχαιτίσει την ελληνική έκφραση της άκρας δεξιάς. Στη μορφή και την ιδεολογία της έγκειται η δεύτερη ελληνική ιδιαιτερότητα: Στην Ελλάδα, το υφιστάμενο, στιγματισμένο όμως και απονομιμοποιημένο, φασιστικό δυναμικό υπόλοιπο του εμφυλίου και της δικτατορίας, αναδιοργανώθηκε και εκφράστηκε με τη Χρυσή Αυγή σε ένα ανοικτά ναζιστικό σχήμα, που τρέφεται από την αποσταθεροποίηση της δημοκρατίας και την παγίωση συνθηκών εξαίρεσης».

 Το κεφάλαιο επιστρέφει στη γη (από την οποία δεν έφυγε ποτέ). Συνέντευξη. Ο Κωστής Χατζημιχάλης μιλάει στη Μαρία Καλαντζοπούλου, με την ευκαιρία του βιβλίο του «Κρίση χρέους και υφαρπαγή γης», που μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις ΚΨΜ. Και τονίζει: «Η η γη, και κυρίως η δημόσια γη, δεν μπορεί να βρεθεί αυτόματα σε μια καλύτερη κατάσταση με μία αλλαγή διακυβέρνησης. Χρειάζεται μεγάλη συζήτηση, διότι η δημόσια γη δεν ταυτίζεται με την κοινή κτήση. Έχουμε θεσμούς που ορίζουν αυτά τα στοιχεία, έχουμε άρθρα του Συντάγματος (και δεν είναι τυχαίο ότι είναι τα πρώτα που κάθε φορά η Δεξιά επιχειρεί να αναθεωρήσει, λ.χ. το άρθρο 24, το 9, το 117). Χρειάζεται να ξανασκεφτούμε τη συσχέτιση της δημόσιας γης ως δημόσιας κτήσης με την κοινή κτήση. Το να γίνει κοινή κτήση η δημόσια γη πρέπει να το παλέψουμε και κινηματικά, δεν αρκεί η θεσμική θωράκιση. Θα μπορούσε ωστόσο μια κυβερνητική αλλαγή με την Αριστερά στην εξουσία να ταυτιστεί μ’ αυτό το φαντασιακό πρόταγμα: να ανακτήσουμε τη δημόσια γη και να προσπαθήσουμε να μετεξελιχθεί σε κοινή κτήση» (μαζί και ένα μικρό απόσπασμα από το βιβλίο του Κ. Χατζημιχάλη).

Οι 33 μέρες. Τα Δεκεμβριανά και το διεθνές κομμουνιστικό κίνημα.  Ο Τάσος Τρίκκας αναλύει τα Δεκεμβριανά στο πλαίσιο των συσχετισμών και της πολιτικής της Κομμουνιστικής Διεθνούς και του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος: «Το “διεθνές κέντρο” (η ηγεσία του ΚΚΣΕ, καθώς η Κ.Δ. “αυτοδιαλύθηκε” το 1943) επέβαλε στα Κ.Κ. τον απόλυτο διαχωρισμό της αντιφασιστικής πάλης από την πορεία προς τον σοσιαλισμό. Εδώ εμπίπτει ο αυτοπεριορισμός του εαμικού κινήματος και συνακόλουθες παλινωδίες και αντιφάσεις της ηγεσίας του, οι οποίες εκδηλώθηκαν με μια σειρά “λαθών”, όπως αυτά καταγράφηκαν στη συνείδηση των κομμουνιστών και των εαμιτών: η υπαγωγή του ΕΛΑΣ στο Στρατηγείο Μέσης Ανατολής, η απόρριψη της πρότασης για τη συγκρότηση κοινού Βαλκανικού Αρχηγείου των ανταρτικών δυνάμεων και, αποκορύφωμα, οι συμφωνίες του Λιβάνου και της Καζέρτας».

Φορομπήχτου λάθη. Ένα επίκαιρο και σήμερα κείμενο του Στράτη Μυριβήλη, γραμμένο το 1927, με την ευκαιρία της επιβολής φόρου στη ζάχαρη, από τον υπουργό Οικονομικών Γεώργιο Καφαντάρη: «Και οι πάσχοντες από “ζαχαροδιαβήτην” προς τις εξαιρούνται της φορολογίας της ζακχάρεως; Αμέ όταν ο λυγίφθογγος Σπύρος, παίζων το βιολί του εις το Κιόσκι διαλαλεί την απόφασίν του καθ’ ην “χίλια καντάρια ζάχαρη θα ρίξει μες τη λίμνη, για να γλυκάνει το νερό να πιει η κυρά-Φροσύνη”, διατί δεν τον καλείτε να δηλώσει τας αποθήκας του αποκρυβέντος εμπορεύματος; Αμέ η Ζαχαρούλα; Αυτό το σκανδαλώδες λαθρεμπόριον ζακχάρεως; “Η Ζαχαρούλα-ζάχαρη, η Ζαχαρούλα μέλι, η Ζαχαρούλα αθόνερο που πίνουν οι αγγέλοι”; Αυτά δεν είναι πολιτική συνεπής. Αυτά δεν είναι φορολογική δικαιοσύνη, κύριε Ευρυνάν, και Τιτάν κ.λ.π.». Το κείμενο του Μυριβήλη το εντόπισε και το παρουσιάζει ο Αριστείδης Καλάργαλης.

Ημερολόγιο σχολείου. «Kι εγώ πάλι σαν μαθήτρια»: η ημέρα μιας καθηγήτριας.  Η Γιάννα Μπακάλη μας περιγράφει, με απλότητα, ζωντάνια και με τις πολλές αποχρώσεις της, μια μέρα στο Λύκειο: «Η πρώτη ώρα στην Τρίτη Λυκείου, Αρχαία Κατεύθυνσης. Πρόσωπα κουρασμένα από το διάβασμα, τους αδυσώπητους ρυθμούς στο κυνήγι της επιτυχίας, αγωνία, άγχος, κούραση, φόβος αν θα τα καταφέρουν, σημειώνουν, ρωτούν… Κάποιοι άλλοι, εκεί στη συνοικία των πίσω θρανίων, νιώθουν ότι έχουν χάσει το “τρένο” της εκπαιδευτικής επιτυχίας· το όνειρο των σπουδών χάθηκε γι’ αυτούς. Πιο αδιάφοροι, βαριούνται, αδημονούν να χτυπήσει το κουδούνι, νιώθουν πως ό, τι συμβαίνει δεν τους αφορά. Μόλις χτυπήσει, πετάγονται έξω. Κι όμως σε αυτά τα παιδιά, τους «αδιάφορους» μαθητές, κρύβονται δημιουργικά μυαλά, ευφυΐα, ευαισθησία και αγωνίες, που το εκπαιδευτικό σύστημα αγνοεί, καθώς μόνο η ακαδημαϊκή αριστεία μετράει. Αυτά τα παιδιά όμως είναι η αληθινή πρόκληση για τον δάσκαλο…».

Μια κραυγή. Ένα μικρό σημείωμα του ιστορικού της τέχνης Νίκου Χατζηνικολάου: «Ο λόγος για μια παράσταση: κείμενο, μουσική, κινούμενες εικόνες, ένας ρυθμός ξέφρενος, μια γροθιά στο στομάχι. Στο Θέατρο της οδού Κυκλάδων-Λευτέρης Βογιατζής ο Άρης Μπινιάρης, ο Τάκης Βαρελλάς κι ο Βασίλης Γιασλακιώτης έκαναν Το Θείο Τραγί του Σκαρίμπα μανιφέστο. Βέβαια ήταν γλωσσικό μανιφέστο. Τόκαναν ροκ μανιφέστο. Σχολίασαν τη γλώσσα με κινούμενες εικόνες, σχολίασαν τις κινούμενες εικόνες με μπάσο και τύμπανα».