Στα «Ενθέματα» της Κυριακής 19 Οκτωβρίου

Στα περίπτερα εντός της «Αυγής», στο μπλογκ τους (enthemata.wordpress.com), στο facebook (Enthemata Avgis) και στο twitter: @enthemata

Κείμενα των: Πέτρου Σταύρου, Βασίλη Καρδάση και Τάκη Παπαϊωάννου, Νικόλα Κοσματόπουλου, Δημήτρη Χριστόπουλου, Κλειώς Παπαντολέων, Δημοσθένη Παπαδάτου-Αναγνωστόπουλου, Αλέξανδρου Σακελλαρίου, Δημήτρη Κουσουρή, Γιάννη Ψυχοπαίδη, Κωνσταντίνου Ζαγάρα, Χεϋσάμ Μισλίμ, Δημήτρη Ιωάννου

Ποιος φταίει για την κατάρρευση; Ο Πέτρος Σταύρου αναλύει την πρόσφατη ευρωπαϊκή κρίση και την κατάρρευση του Χρηματιστηρίου: «Κάθε χρηματική κρίση, μικρή η μεγάλη, από όπου και αν ξεκινήσει, θα ξεσπάσει πρώτα στον πιο αδύναμο ευρωπαϊκό κρίκο, και ειδικά πάνω στις πιο αδύναμες κοινωνικές κατηγορίες αυτού του κρίκου (ο «ηθικός κίνδυνος» των πολιτικών λιτότητας και της λειτουργίας των χρηματαγορών). Αυτό είναι και το πιο ουσιαστικό πρόβλημα που δημιουργεί η φύση της κρίσης χρέους στην ευρωζώνη: οι πιο ευάλωτες οικονομίες πληρώνουν πρώτες το τίμημα μιας διαταραχής, ανεξάρτητα από το σημείο στο οποίο θα εμφανιστεί αυτή».

Το Πανεπιστήμιο του λαδιού. Ένας διάλογος στο facebook για το «Πανεπιστήμιο της ελιάς» του Σταύρου Θεοδωράκη μεταξύ Βασίλη Καρδάση και Τάκη Παπαϊωάννου: «Β.Κ.: Τέρμα το Πανεπιστήμιο Κρήτης. Πλέον, Πανεπιστήμιο Ελιάς! Η Κρήτη βγάζει εξαιρετικό λάδι. Και, εννοείται, οι εξετάσεις των φοιτητών στο Πανεπιστήμιο της Ελιάς θα δίνονται σε λαδόκολλες! Τ.Π. Και δεν θα λέμε με έκοψε, θα λέμε με κλάδεψε!».

Αυτοεκπληρούμενες Προφητείες. Ο Νικόλας Κοσματόπουλος μιλάει για τη βία και την βιομηχανία της ειρήνης στην Μέση Ανατολή: «Η Μέση Ανατολή δεν είναι μόνο ο σύγχρονος σιτοβολώνας ενός κόσμου χτισμένου πάνω στην υπερκατανάλωση ενέργειας. Μπορεί οι διαχωριστικές γραμμές μεταξύ των βιομηχανιών πετρελαίου και πολέμου να σβήνονται γοργά, αλλά μια οικονομίστικη άποψη δεν αρκεί για να κατανοήσουμε γιατί η βία θεωρείται σήμερα συνώνυμο της Μέσης Ανατολής. Προτείνω, αντιθέτως, μια ματιά μέσα από την οποία η Μέση Ανατολή αναδεικνύεται ως το αιματηρό πλυντήριο στο οποίο ξεπλένεται η ηθική χρεωκοπία της δυτικής ιδεολογικής κυριαρχίας και το ηθικοπλαστικό εργαστήρι στο οποίο σμιλεύονται έννοιες που νοηματοδοτούν την κοινή ζωή στον πλανήτη: βία, τρομοκρατία, πόλεμος --με μία λέξη-- το «κακό» (evil), αλλά και πρόοδος, δημοκρατία, ειρήνη, το ίδιο το «καλό». Όσον αφορά τη Μέση Ανατολή σήμερα, η κυρίαρχη ηθική δουλεύει ασταμάτητα για να ορίσει την «κακή» βία, αλλά και να προωθήσει μια πολύ συγκεκριμένη εκδοχή της «καλής» ειρήνης».

Το βαθύ κράτος στην Ελλάδα και η ακροδεξιά. Mε αφορμή την έκδοση του ομώνυμου βιβλίου που μόλις κυκλοφόρησε, ζητήσαμε από τους συγγραφείς να μας απαντήσουν στο ερώτημα ποιο είναι το καινούργιο που κομίζει η έρευνα, ποια είναι η ιδιαιτερότητα του τομέα που μελέτησαν. Δημήτρης Χριστόπουλος: «Με μια φράση, λέω πως τη στιγμή που η αστυνομία πάλευε με τα φαντάσματά της για να αποκτήσει τα χαρακτηριστικά σώματος ασφαλείας σε κράτος δικαίου, το κράτος της ανέθεσε να διαχειριστεί το μεταναστευτικό της δεκαετίας του 1990, επαναφέροντας στους αλλοδαπούς πρακτικές βαρβαρότητας και βίας που έτειναν να ξεχαστούν.» Κλειώ Παπαπαντολέων: «Ο δικαστικός μηχανισμός –διά του ποινικού δικαίου– διαχειρίστηκε, και εξακολουθεί να διαχειρίζεται, μερίδες του πληθυσμού που ανήκουν στην «κοινωνική κατηγορία της φτώχειας» […] Όλα αυτά την ίδια στιγμή που ο δικαστικός μηχανισμός ατένιζε νωχελικά τις εκατοντάδες «νυχτερινές περιπολίες» της Χρυσής Αυγής και τις δημόσιες προτροπές της στη βία (βία που υλοποιούσαν τα μέλη της Χ.Α. αμέσως μετά), δημιουργώντας ένα χωρίς προηγούμενο status ιδιότυπης ασυλίας και ατιμωρησίας, που κάποιοι πλήρωσαν με την ίδια τους τη ζωή.» Δημοσθένης Παπαδάτος-Αναγνωστόπουλος: «Αντιλαμβανόμενη την κοινωνική σύγκρουση της εποχής ως «εμφύλιο με τους αναρχικούς και τους λαθρομετανάστες», η ακροδεξιά επιχειρεί να λειτουργήσει ως πολλαπλασιαστής τάσεων που θέλουν ήδη τον στρατό αντιεξεγερτικό και αντιμεταναστευτικό μηχανισμό. Στο έδαφος, εξάλλου, της απαξίωσης του πολιτικού συστήματος, στελέχη του στρατού που δεν ανήκουν απαραιτήτως στη Χρυσή Αυγή εννοούν να παρεμβαίνουν δημόσια, κυρίως σε ζητήματα ακροδεξιάς ατζέντας. Το σημαντικότερο: η τάση αυτή, αντί να κινητοποιεί την πολιτική ηγεσία, ενίοτε επιβραβεύεται.» Αλέξανδρος Σακελλαρίου: «Το μεγαλύτερο πρόβλημα, όμως, είναι ότι η Εκκλησία θεσμικά, η Ιερά Σύνοδος δηλαδή, αποφεύγει να επαναφέρει στην τάξη με αυστηρό τόνο ή και να τιμωρήσει όποια μέλη της εκφράζουν ρατσιστικές απόψεις, εν αντιθέσει με τους άλλους θεσμούς, στους οποίους αντίστοιχες ιδέες, θεωρητικά τουλάχιστον, δεν είναι ανεκτές, ενώ και στην πράξη, κάποιες φορές, τιμωρούνται.» Δημήτρης Κουσουρής: «Είναι η πρώτη φορά –πριν ή μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο–, που ένα ναζιστικό κόμμα αποκτά τόσο πλατιά υποστήριξη και απήχηση. Ωστόσο, αυτό συνέβη ακριβώς επειδή η Χρυσή Αυγή στη συγκεκριμένη συγκυρία ήταν μάλλον η τελευταία εφεδρεία του βαθέος κράτους. Οι σχέσεις του ηγετικού της πυρήνα με θύλακες στο εσωτερικό του στρατού, της αστυνομίας και της δικαιοσύνης ήταν ήδη γνωστές και έρχονται στο φως ολοένα και περισσότερο με τη δουλειά που κάνουν μαχητικοί δημοσιογράφοι και δικηγόροι».

Στη γειτονιά του Βύρωνα: Ένας λόρδος στην Κεφαλονιά. Ο Γιάννης Ψυχοπαίδης με την ευκαιρία της σχετικής έκθεσης του για την συμπλήρωση 190 χρόνων από τον θάνατο του λόρδου Βύρωνα, γράφει για το διάστημα παραμονής του στην Κεφαλονιά. «Ο τόπος τον γαληνεύει, αλλά τον κρατά και σε διαρκή υπερδιέγερση και εγρήγορση. Η έντονη κοινωνική εμπειρία του, οι επαφές του και η οργανωτική του δουλειά στο νησί συνδυάστηκε με μια ταραγμένη, ανήσυχη ποιητική έκφραση, μια εσωτερική ψυχική προετοιμασία για την μεγάλη κάθοδο και την θυσία του στο Μεσολόγγι. Η Κεφαλονιά τον προετοιμάζει για την μεγάλη πορεία. Μια πορεία εσωτερικής ωρίμανσης ενός ρομαντικού, ενός μαχόμενου στοχαστή που αναζητά υπαρξιακά τον ηρωισμό, την υπέρβαση και την θυσία. Στο όνομα των μεγάλων ιδεών του ανθρωπισμού, της δικαιοσύνης και της κοινωνικής απελευθέρωσης, των ιδεών του Ευρωπαϊκού διαφωτισμού».

Τι γίνεται με εκείνη την υπόθεση του σοσιαλισμού; Ο Κωνσταντίνος Ζαγάρας απάντα: «Η επιζητούμενη αγωνιωδώς «εναλλακτική» πολιτική δεν μπορεί να είναι άλλη από εκείνη που θέτει σε αμφισβήτηση την ιδιοκτησία των μέσων παραγωγής, τις εκμεταλλευτικές σχέσεις, τις κοινωνικές αστικές σχέσεις που αρθρώνονται στην βάση της καπιταλιστικής αρχής. Οι στόχοι, που επικαιροποιούν το αριστερό σχέδιο μέσα στους αιώνες, που δίνουν σάρκα και οστά στην υπόθεση του σοσιαλισμού, παραμένουν ίδιοι: η εξουσία και η ιδιοκτησία. Μπροστά σε αυτό τον γόρδιο δεσμό συνεχίζουμε να αναμετρόμαστε. Μπροστά σε αυτόν θα κριθεί-μεταξύ άλλων- το μέλλον της αριστερής διακυβέρνησης».

Ημερολόγιο: Τέσσερις μέρες στο πολιορκημένο Κομπάνι. Ο κούρδος δημοσιογράφος Heysam Mislim, καταγράφει στο ημερολόγιό του, την καθημερινότητα και την αντίσταση των κατοίκων του ηρωικού Κομπάνι. «Μια καπετάνισσα του YPJ άρπαξε μια ντουντούκα για να μιλήσει στον κόσμο για τις εξελίξεις στην πόλη. Είπε ότι έχουν δεσμευθεί να πολεμήσουν μέχρι τέλους. Είπε ότι αν και δεν υπάρχει τίποτα πιο πολύτιμο από τη ζωή της, θα τη θυσιάσει για να υπερασπιστεί τους ανθρώπους. Αναπτέρωσε το ηθικό όλων. Οι Κούρδοι έχουν πολιτισμό, μουσική και ποίηση, είπε, κι έτσι είναι αδύνατο να μας καταστρέψουν. Επιβεβαίωσε τις αναφορές ότι περίπου 100 ένοπλοι του ISIS έχουν συλληφθεί από τους μαχητές και τις μαχήτριες των YPG και YPJ. Είπε ότι δεν είναι σωστό να σκοτώσουν αιχμάλωτους πολέμου και ότι δεν θα τους σκοτώσουν επειδή οι Κούρδοι δεν είναι ίδιοι με το ISIS».

Η δίνη, το μικρόβιο και οι αγορές. Ο Δημήτρης Ιωάννου αποδομεί τον ισχυρισμό ότι για την αντίδραση των αγορών “φταίει ο ΣΥΡΙΖΑ”. «Κάπου γράφτηκε πως οι αγορές δεν θέλουν παρατεταμένη εκλογική περίοδο, αλλά δεν θέλουν ούτε εκλογές. Αυτό είναι αλήθεια: οι αγορές θα προτιμούσαν έναν παγκόσμιο λείο χώρο, χωρίς ανωμαλίες, ρωγμές και χάσματα, ώστε οι κεφαλαιακές ροές να κυκλοφορούν ξεκομμένες από οποιοδήποτε κοινωνικοπολιτικό περιορισμό. Σε πλήρη συμφωνία, η (φιλο)κυβερνητική μιντιακή ρητορική περί «πολιτικής αστάθειας» είναι προσβλητική για το ίδιο το δημοκρατικό παιχνίδι και το Σύνταγμα, αφού επιρρίπτει την ευθύνη για την (εξ ορισμού αντιδημοκρατική) παρέμβαση των αγορών στη δημοκρατική αποδοκιμασία της πολιτικής της. Το μήνυμα είναι, για πολλοστή φορά, πως Δεν Υπάρχει Εναλλακτική Λύση. Με το φτωχό μου το μυαλό, αυτό λέγεται ολοκληρωτισμός.»