Στα Ενθέματα της ΑΥΓΗΣ αύριο: Για τον αντιρατσιστικό, το Ιce Buckert, τον Έμπολα, το Ολοκαύτωμα κ.ά.‏

Επιστρέψαμε! Από αύριο, και κάθε Κυριακή, ξανά τα «Ενθέματα» της Αυγής μαζί σας. Ευχόμαστε καλό φθινόπωρο και καλή σχολική χρονιά! 

Στα «Ενθέματα» αύριο Κυριακή 7 Σεπτεμβρίου

Στα περίπτερα εντός της «Αυγής», στο μπλογκ τους (enthemata.wordpress.com), στο facebook (Enthemata Avgis) και στο twitter: @enthemata

Κείμενα των: Στρατή Μπουρνάζου, Ελένης Τάκου, Δημήτρη Παπανικολάου, Νίκου Σαραντάκου, Άαμιρ Μούφτι, Στάθη Γουργουρή, Κωνσταντίνου Χατζηνικολάου, Γιώργου Κόκκινου,  Άμιτ Σινγκ, Μπομπ Ριγκ 

 

  Ο αντιρατσισμός σαν μουρουνόλαδο – και ο ρατσισμός σαν σπάνια ζωονόσος. Ο Στρατής Μπουρνάζος γράφει για τη συζήτηση στη Βουλή του αντιρατσιστικού: «Ήταν φανερό ότι βουλευτές της Ν.Δ. ένιωθαν άβολα. Σαν να σε βάζουν να καταπιείς  μια κουταλιά μουρουνόλαδο, που δεν το θέλεις, έχει απαίσια γεύση, αλλά  τι να κάνεις; Είναι αναγκαίο και ωφέλιμο, έτσι λένε οι μεγαλύτεροι (εν προκειμένω οι Ευρωπαίοι). […]. Με τους βουλευτές του ΠΑΣΟΚ περνάγαμε σε άλλη επικράτεια.

Εδώ κυριαρχούσε μια αίσθηση ανεμελιάς. Πλατσούριζαν ανάλαφρα στην καταγγελία του κακού –ή μάλλον κάκιστου– πράγματος που είναι ο ρατσισμός: πουλάκια (τσίου), λουλουδάκια, ένα προβατάκι που έβοσκε ξέγνοιαστο στο λιβάδι, μια λιμνούλα (αχ!), αντιρατσιστικά χαμομήλια και κυκλάμινα, και κάπου στο βάθος, σαν καπνός, σαν ίσκιος, σαν δυσοίωνο μαύρο νέφαλο ο μπαμπούλας – εεε… συγγνώμη, ο Ρατσισμός (με ρω κεφαλαίο). Ο ρατσισμός  αντιμετωπιζόταν σαν κάποια σπάνια ζωονόσος,  η λύσσα λ.χ.  – λίαν επικίνδυνη, αλλά ουσιαστικά ανύπαρκτη πια στην Ελλάδα, καθώς από το 2012, σύμφωνα με το ΚΕΕΛΠΝΟ έχουν καταγραφεί όλα κι όλα 48 κρούσματα σε κόκκινες αλεπούδες, σκύλους, γάτες και βοοειδή».

Η Οδύσσεια ενός θύματος. Απόσπασμα από την τοποθέτηση της Ελένης Τάκου, βοηθού συντονίστριας του Δικτύου Καταγραφής Ρατσιστικής Βίας στη συνέντευξη τύπου του Τμήματος Δικαιωμάτων του ΣΥΡΙΖΑ: Αφού περιγράψει αναλυτικά τα σαράντα κύματα από τα οποία πρέπει να περάσει ένας μετανάστης, θύμα ρατσιστικής βίας, καταλήγει: «Εν ολίγοις, ένας χτυπημένος και φοβισμένος άνθρωπος, χωρίς καμία ψυχοκοινωνική υποστήριξη, πρέπει να κάνει τρεις μέρες το γύρο της Αθήνας, περνώντας από εξαντλητικούς ελέγχους εγγράφων και γραφειοκρατίας και συναντώντας από απροθυμία έως εχθρικότητα, για να μπορέσει τελικά να καταθέσει μήνυση, πληρώντας επίσης  χρηματικό παράβολο  ευρώ,  αν δεν προλάβει το αυτόφωρο».

Πεθαίνω σαν Χώρα (στην Αμφίπολη). Γράφει ο Δημήτρης Παπανικολάου: «“Μεταμοντέρνα μειράκια” και “χαμαντράκια”. Έτσι είχε χαρακτηρίσει ο πολύς Κώστας Γεωργουσόπουλος, σε ένα οργισμένο σχόλιό του πριν λίγα χρόνια, όσους επέμεναν να αναλύουν τη σύνδεση της εθνικής ταυτότητας, της εθνικιστικής ιδεολογίας και της δημόσιας παρουσίας της αρχαιολογίας στην Ελλάδα. Όσοι μιλούν για «εθνικό αφήγημα» όταν συζητούν τη δουλειά του Ανδρόνικου στη Βεργίνα, ή κριτικάρουν την «εθνική υστερία [με] τα Ελγίνεια», έλεγε τότε ο Γεωργουσόπουλος, κάνουν “αβάντα στη σκοπιανή εθνοκαπηλία και […] θεωρίες μια δεκάρα η βιολέτα τσιγκολελέτα τσιγκολελέτα”. Τα θυμήθηκα αυτές τις μέρες τα “χαμαντράκια», καθώς ακούω τα καθημερινά δελτία για την πρόοδο της ανασκαφής στην Αμφίπολη, τις βαρύγδουπες «προβλέψεις» του αρμόδιου υπουργού, τα διαρκή τιτιβίσματα των υφισταμένων του, το προαίσθημα του, επίσης πολύ, Σαράντη Καργάκου […]».

ΕΝΦΙΑ στον τύμβο. Ο Νίκος Σαραντάκος, στη μόνιμη στήλη του «Οι λέξεις έχουν τη δική τους ιστορία» γράφει για τη λεξιλογική ιστορία του αρκτικόλεξου ΕΝΦΙΑ και του τύμβου (της Αμφίπολης). Και καταλήγει: «Πολύ φοβάμαι όμως ότι ο τάφος της Αμφίπολης θα βρεθεί άδειος -- όχι επειδή θα έχει συληθεί από τυμβωρύχους και αρχαιοκάπηλους, αλλά επειδή ο νεκρός, ακούγοντας ιστορίες φρίκης για τον ΕΝΦΙΑ και τη βαρύτατη φορολόγηση των ακινήτων, θα το έχει βάλει στα πόδια για να γλιτώσει το χαράτσωμα. Ξέρετε πόσος ΕΝΦΙΑ αντιστοιχεί σε ταφικό περίβολο με ακτίνα 80 μέτρα, ιδίως μάλιστα αν κριθεί κτίσμα και όχι αγροτεμάχιο; Οπότε, λογαριάζοντας ότι τα χρυσαφικά με τα οποία ήταν θαμμένος δεν θα έφταναν ούτε για την πρώτη δόση, ο νεκρός κατά πάσα πιθανότητα θα το ’σκασε -- κι ακόμα τρέχει!».

Οι κοινότητες των μεταναστών μπορούν να παίξουν καθοριστικό ρόλο στη δημιουργία ενός άλλου τύπου κοινωνίας. Ο Στάθης Γουργουρής συζητά με τον Άαμιρ Μούφτι για την μετανάστευση, τον νεοφιλελευθερισμό, τη νέα αποικιοκρατία στην Ευρώπη. Α. Μούφτι: «Μια ενδιαφέρουσα άποψη του έργου του Σαΐντ είναι ότι στον ιμπεριαλισμό δεν αντιτάσσει τον «εθνοαπελευθερωτισμό» αλλά την εξορία. Κατ’ αυτόν οι ιμπεριαλιστές είναι υπερεθνικιστές. Οπότε, η κριτική του ιμπεριαλισμού δεν μπορεί να είναι κάποια μορφή εθνικισμού. Μια κατάσταση εκτοπισμού ή εκπατρισμού μπορεί να οδηγήσει σε φανατική ενίσχυση της ταυτότητας, εθνικής ή θρησκευτικής, μπορεί όμως και να αποτελέσει βάση για ένα ανοιχτότερο κοινωνικό προσανατολισμό». Στ. Γουργουρής: Σύμφωνοι, αλλά εδώ πάλι έχουμε ένα στοίχημα, το οποίο πρέπει να κερδηθεί, αν και δεν είναι σαφές πώς και εάν, εφόσον στην ιστορία δεν υπάρχουν εγγυήσεις. Το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζει αυτή η απελευθερωτική σκοπιά του απάτριδος είναι ότι το παγκοσμιοποιημένο κεφάλαιο έχει καταφέρει μια ανεπανάληπτη απεδαφοποίηση της ίδιας της πραγματικότητας. […]. Οπότε έχουμε ένα δίλημμα: πώς αντιδρούμε σε αυτή την εισβολή του απεδαφοποιημένου κεφαλαίου χωρίς να υποχωρήσουμε στην φρίκη του εθνικιστικού αυτοεγκλεισμού; Εδώ, πάλι, η μεταναστευτική εμπειρία σε μια κοινωνία είναι ζωτικής σημασίας (φωτογραφίες: Αλεξία Γιακουμπίνη).

Σφίγγες. Ο Κωνσταντίνος Χατζηνικολάου, στη μόνιμη στήλη του «Νέα από το σπίτι», γράφει για δύο γεγονότα του Αυγούστου: «Για κάποιο λόγο, προς το τέλος του μήνα, ενώ εμείς συνεχίζαμε να κάνουμε τα μπάνια μας, προσπαθώντας ν’ αποφύγουμε τη ζέστη, και σε μια ανύποπτη στιγμή, το πεταμένο κεφάλι του δημοσιογράφου, το κουκουλωμένο κεφάλι του δήμιου του και τα κεφάλια που είχαν χαθεί απ’ τις Σφίγγες ήρθαν κι ενώθηκαν, για πρώτη και τελευταία φορά, σ’ ένα σώμα που δεν ήταν άλλο από το δικό μας. Και οι Σφίγγες μάς έδειξαν επιτέλους τον τάφο τους».

Μεταμοντερνισμός και άρνηση του Ολοκαυτώματος. Εκτενή αποσπάσματα από τον Πρόλογο του Γιώργου Κόκκινου στο βιβλίο του Robert Eaglestone Μεταμοντερνισμός και άρνηση του Ολοκαυτώματος (μετ.: Άννυ Σπυράκου), που κυκλοφόρησε το καλοκαίρι από τις εκδόσεις «Επέκεινα»: «ο Eaglestone επισημαίνει καταρχάς την εσωτερική πολυμέρεια του μεταμοντερνισμού […]. Ο Eaglestone αναδεικνύει το γεγονός ότι υπάρχει στους κόλπους αυτής της εσωτερικά πολυδιάστατης και αντιφατικής διανοητικής παράδοσης που συγκροτεί ο μεταμοντερνισμός, εκείνος ο θεωρητικός, εννοιολογικός και μεθοδολογικός οπλισμός που επιτρέπει, πιο αποτελεσματικά και πιο περίτεχνα από τις συμβατικές προσεγγίσεις, να καταδειχθεί ο πλασματικός και ψευδεπίγραφος χαρακτήρας του ιστορικού αναθεωρητισμού και ειδικότερα της άρνησης του Ολοκαυτώματος».

Φιλανθρωπία, facebook και κέρδος. Ας βάλουμε στον πάγο το Ice Bucket Challenge. Ανάλυση της Άμιτ Σινγκ: «Το “παγωμένο μπουγέλο” (πιο γνωστό ως Ice Bucket Challenge) έχει σαρώσει στο Facebook τους τελευταίους μήνες. Σπάνια, καθώς ανανεώνεις τη σελίδα σου δεν έρχεσαι αντιμέτωπος με κάποιον φίλο ή φίλη που είτε έχει «προκληθεί» είτε προκαλεί εσένα στο μπουγέλωμα. Εκ πρώτης όψεως, μοιάζει με μια καλή πρωτοβουλία: ο κόσμος ενημερώνεται, μαζεύονται χρήματα· όλοι είναι κερδισμένοι. Και όμως, στην πραγματικότητα, οι κύριοι κερδισμένοι είναι όσοι δουλεύουν στην ALSA, οι οποίοι πληρώνονται ήδη πολύ καλά, και όσοι μπουγελώνονται, οι οποίοι, παράλληλα με την αυτοεκτίμησή τους, ανεβάζουν κι ένα αστείο βιντεάκι στο Facebook». (μετάφραση: Δημήτρης Ιωάννου).

Έμπολα: ανάμεσα στη δημόσια υγεία και το ιδιωτικό κέρδος.   Ο Μπομπ Ριγκ  αναλύει γιατί, ενώ ο Έμπολα είναι γνωστός από το 1976, η διεθνής κοινότητα, υπήρξε επί δεκαετίες απρόθυμη να βρει ένα εμβόλιο για την καταπολέμησή του. Και εξηγεί ότι «από τη στιγμή που έγινε αντιληπτό ότι ο Έμπολα μπορεί πια να μην περιοριστεί αποκλειστικά στην Αφρική, ο πλανήτης –που μέχρι τώρα είχε γυρίσει την πλάτη του στον Έμπολα και σε μια σειρά από άλλες τροπικές μεταδοτικές ασθένειες– αποφάσισε να αναλάβει δράση. Υπάρχει, βλέπετε, το ρίσκο αυτό το περίφημο «παγκόσμιο χωριό» να γίνει πραγματικότητα· μια άβολη πραγματικότητα».