Τότε που Μ. Γλέζος και Λ. Σάντας ταπείνωναν το Γ' Ράιχ

Ο Μανώλης Γλέζος (αριστερά) με τον Πατρινό Λάκη Σάντα (δεξιά)

Η πρώτη σελίδα της αντίστασης στην κατεχόμενη από τους ναζί Αθήνα, γράφτηκε σαν σήμερα πριν από 73 χρόνια, μας υπενθυμίζει η εφημερίδα "Αυγή" με σημερινή της αναφορά. Κια παραθέτει το παρακάτω ιστορικό:

Ένα μήνα μετά την παράδοση της Αθήνας στους Γερμανούς, δύο παράτολμοι φοιτητές, ο Μανώλης Γλέζος και ο Απόστολος Σάντας, κατεβάζουν από την Ακρόπολη τη ναζιστική σημαία, που έριχνε βαριά τη σκιά της στην πόλη, ενώ οι Γερμανοί ολοκλήρωναν την κυριαρχία τους στην Ελλάδα με την κατάληψη της Κρήτης.

Μέρες νωρίτερα, ένα ανοιξιάτικο απόγευμα, οι δύο 19χρονοι, τότε, φοιτητές, αντικρίζουν από το Ζάππειο την Ακρόπολη με τη σβάστικα να ανεμίζει στον ιστό. Αποφασίζουν ότι πρέπει να κατέβει και σχεδιάζουν πώς θα υλοποιήσουν το παράτολμο σχέδιό τους.

Οι δύο φοιτητές πηγαίνουν στην Εθνική Βιβλιοθήκη και διαβάζουν ό,τι σχετικό υπάρχει με τον Ιερό Βράχο: Τις σπηλιές, τις τρύπες και κάθε λογής χάρτες της Ακρόπολης. Γρήγορα, αντιλαμβάνονται ότι η μόνη διαδρομή που έπρεπε να ακολουθήσουν για να μην γίνουν αντιληπτοί από τους Γερμανούς φρουρούς ήταν μέσω του Πανδρόσειου Άντρου.

Στις 30 Μαΐου 1941, πληροφορούνται από το ραδιόφωνο ότι η Κρήτη είχε πέσει. Οι Γερμανοί με προκηρύξεις κόμπαζαν για το κατόρθωμά τους. Ήταν η κατάλληλη στιγμή να δράσουν. Θα υλοποιούσαν το σχέδιό τους το ίδιο βράδυ, με όπλα ένα φανάρι και ένα μαχαίρι.

Στις 9.30 το βράδυ, κι ενώ η φρουρά της Ακρόπολης βρίσκεται στα Προπύλαια, ο Γλέζος και ο Σάντας πηδούν τα σύρματα, σέρνονται ως τη σπηλιά του Πανδρόσειου Άντρου και ανεβαίνουν από τις σκαλωσιές των αρχαιολόγων.

  

Κατευθύνονται προς τον ιστό της σημαίας και για καλή τους τύχη εκείνη τη στιγμή δεν υπάρχει κανένας φρουρός που θα μπορούσε να τους ανακαλύψει. Με γρήγορες κινήσεις κατεβάζουν την τεράστια σημαία με τη σβάστικα.

27-10-06, Πανεπιστήμιο Πατρών. Λ. Σάντας-Ειρ. Τζούτη.

 Τη διπλώνουν, και ακολουθώντας την ίδια διαδρομή κατεβαίνουν καταφέρνοντας να μη γίνουν αντιληπτοί.

Στις 31 Μαίου, νωρίς το πρωί, η γερμανική φρουρά μένει εμβρόντητη μπροστά στο θέαμα του κενού ιστού. Οι γερμανικές αρχές διατάζουν ανακρίσεις, εκτελούν τους άνδρες της φρουράς και απαλλάσσουν τους Έλληνες διοικητές των αστυνομικών τμημάτων της περιοχής από τα καθήκοντά τους.

Λίγες ώρες μετά, στις 11 το πρωί, αντικαθιστούν το ναζιστικό σύμβολο. Ωστόσο, οι λίγες ώρες που ο ιστός έμεινε κενός έπληξαν το γόητρο του Γ' Ράιχ και αποτέλεσαν την πρώτη αντιστασιακή πράξη στην κατεχόμενη Αθήνα και την απαρχή της οργάνωσης του αντιστασιακού κινήματος.

Η ηρωική πράξη τους γνωστοποιήθηκε στις 5 Μαρτίου του 1945, με δύο παράλληλες δηλώσεις του Μανώλη Γλέζου στον "Ριζοσπάστη" και του Λάκη Σάντα στην "Ελευθερία".

Ο ίδιος ο Λάκης Σάντας, μιλώντας για την υποστολή της ναζιστικής σημαίας από το βράχο της Ακρόπολης, στον Ηλία Πετρόπουλο, είπε:

"Κι έξαφνα ένα δειλινό που ήμαστε στο Ζάππειο και ο ήλιος έγερνε λούζοντας τον ορίζοντα με εκείνα τα χρώματα που μόνο ο αττικός ουρανός έχει, τα μάτια μας γύρισαν στον βράχο της Ακροπόλεως. Μέσα στο υπέροχο φόντο της δύσης σταθήκαμε και κοιτούσαμε. Και τότε... το βλέμμα μας έπεσε πάνω στη σημαία τους που υπερήφανα κυμάτιζε ψηλά-ψηλά και η βαριά σκιά της πλάκωνε καταθλιπτικά όλη την Αθήνα, όλη την αττική γη. 

Να τι πρέπει να τους κάνομε! Ήρθε η σκέψη σαν σπίθα. Να τους την πάρουμε. Να την γκρεμίσουμε και να την ξεσχίσουμε και να πλύνουμε έτσι τη βρωμιά από τον Ιερό Βράχο. Την είχαν στήσει αυτήν την ίδια την πολεμική τους σημαία οι Ναζί θριαμβευτικά ως τότε στη Βαρσοβία, στη Βιέννη, στην Αμβέρσα, στη Νορβηγία, στο Παρίσι και στο Βελιγράδι και απειλούσαν να τη στήσουν σε όλο τον κόσμο τότε. Μα εδώ είναι Ελλάδα. Είναι η μικρή χώρα που απ' αυτή ξεπετάχτηκε η φλόγα του Πολιτισμού. Είναι η χώρα που δίνει το παράδειγμα πάντα στις κρίσιμες στιγμές της Ιστορίας".

Δημοσιευμένη στην εφημερίδα ΑΥΓΗ. - Η μοίρα των αγωνιστών της Αντίστασης μετά την απελευθέρωση.