Αντί προλόγου:

Το παρακάτω άρθρο μου δημοσιεύθηκε πριν από έναν χρόνο τέτοιο καιρό, στον χειρότερο καιρό... Μετά το φιάσκο με τον Πανθρακικό. Τότε είδα μικρά παιδιά να κλαίνε, όπως και τον γιο μου.
Γιατί πάλι σήμερα; Γιατί επιχειρείται μια άνευ προηγουμένου ανήθικη επίθεση κατά του συνδυασμού μας από κάποιους που ούτε στην τηλεόραση έχουν δει την ΑΕΚ, με προφανή στόχο την ψηφοθηρία, με προφανή στόχο την κοροϊδία και τον αποπροσανατολισμό. Στη βρόμικη αυτή επίθεση μάς ξεριζώνουν για ακόμη μια φορά, γκρεμίζουν το γήπεδο για δεύτερη φορά. Δεν θα πετύχουν. Η παράταξή μας θα κερδίσει τις εκλογές και με την παράταξή μας στην Περιφέρεια και στον Δήμο Νέας Φιλαδέλφειας θα καμαρώσουμε όλοι το γήπεδο, θα ξαναμπούμε στο σπίτι μας...


Του ΣΠΥΡΟΥ ΤΖΟΚΑ(*)

«Πάρε τα χνάρια να με βρεις και σώσε με αφού μπορείς». Η αναζήτηση μέσα στον χρόνο. Η βιωμένη Ιστορία. Η ΑΕΚ της προσφυγιάς μέσα στον χρόνο, όπως τη ζήσαμε. Από τότε, πιτσιρικάδες στο δημοτικό, σε μια προσφυγική, λαϊκή συνοικία. 

Μυηθήκαμε από έναν άνθρωπο που έζησε την Ιστορία της ΑΕΚ από την ίδρυσή της μέχρι και σήμερα και μας έκανε μύστες ενός μύθου, μιας αξίας, όσο και αν φαίνεται ανακόλουθο στις μέρες μας. Στις μέρες μας, που μας αφαιρούν έναν - έναν τους μύθους, μία - μία τις αξίες. Αυτοί που συνηθίζουν να σκυλεύουν και μετά κρύβονται... Ούτε τον επικήδειο δεν παρακολουθούν.

Η ΑΕΚ αποτελεί κατά κάποιον τρόπο τη βιωμένη ιστορική μνήμη του αθλητισμού στη χώρα μας, τη διαδρομή και τη σφραγίδα, θα λέγαμε. Δεν γνωρίζω αν κουβαλάει και τις αμαρτίες ή τις ενοχές αυτού του τόπου. Μάλλον πρέπει να τις κουβαλάει... γιατί συμπορεύεται στην κατρακύλα.
Από μικρασιατική φύτρα, γεννιέται δύο χρόνια μετά τη μικρασιατική τραγωδία. Η ιστορία της ΑΕΚ ξεκινά πολύ πιο πριν, στην Κωνσταντινούπολη. Από τραγωδία ανασταίνεται. Μεγαλώνει στα δύσκολα χρόνια του Μεσοπολέμου. Ζει τη δεκαετία του πολέμου και του εμφυλίου, τη μετέπειτα δύσκολη δεκαετία 1950-1960, που κυριαρχούσε η τρομοκρατία, οι φυλακές και οι εξορίες και μια ανώμαλη περίοδος, και τις μετέπειτα δύσκολες εποχές. Πάντα όρθια και δυνατή, να τροφοδοτεί τα όνειρα...

Πάντα αντιστασιακή. Κατά την περίοδο της Κατοχής, το 1942, οι ποδοσφαιρικές ομάδες της ΑΕΚ και του Παναθηναϊκού συναντήθηκαν στο γήπεδο της Λεωφόρου Αλεξάνδρας για να δώσουν φιλικό αγώνα και με τα έσοδα να ενισχύσουν τους νοσηλευόμενους του νοσοκομείου "Σωτηρία". Οι Γερμανοί απαίτησαν μέρος των εισπράξεων και οι αρχηγοί των ομάδων, Κλεάνθης Μαρόπουλος και Τάσος Κρητικός, μετέφεραν την αντίδρασή τους στους φιλάθλους, οι οποίοι συμφώνησαν να μην αγωνιστούν οι ομάδες. Στη συνέχεια, οι φίλαθλοι ξεκίνησαν μια από τις μεγαλύτερες αντιπολεμικές πορείες διαμαρτυρίας της εποχής και έφτασαν έως την Ομόνοια.

Τον Ιούνιο του 1944 ο ποδοσφαιριστής της ΑΕΚ Σπύρος Κοντούλης σκοτώθηκε από γερμανικά πυρά, καθώς επιχείρησε να δραπετεύσει από φορτηγό που τον οδηγούσε μαζί με άλλους αιχμαλώτους στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής για να εκτελεστούν.

Υπήρξε ο συλλογικός φορέας ενός ατομικού ονείρου πρόσκαιρης ανακούφισης κι ελπίδας για έναν λαό καθημαγμένο από τον πόλεμο, τις κακουχίες και τη φτώχεια, έναν λαό που για λίγα χρόνια πριν είχε προς στιγμήν πιστέψει στο όραμα της ελευθερίας και της κοινωνικής δικαιοσύνης, που αγωνίστηκε γι' αυτά και τελικώς ηττήθηκε. Ήταν το αποκούμπι αυτού του κόσμου, με το τρανζιστοράκι στις αυλές και το μωσαϊκό.

Ο λαός αυτός αναγνώριζε τους δικούς του ανθρώπους, είχε τις δικές του εικόνες, είχε τις δικές του ομάδες. Για τον λαό της φτωχολογιάς, της ανθρωπιάς και του αγώνα, η ΑΕΚ ήταν γνώριμη και οικεία, ήταν η κυριακάτικη εικόνα. Η βασανισμένη φιγούρα, όπου εκεί που έσκαγε ένα χαμόγελο, έσταζε και ένα δάκρυ.

Τα χνάρια αυτά αναζητήσαμε αρκετές φορές. Και τότε η αναζήτηση μεταλλάχθηκε... Έγινε κάτι περισσότερο από ένα αθλητικό σωματείο. Κάτι περισσότερο από έναν ΑΦΜ. Έγινε κάτι σαν βίωμα, σαν αυτό που λέμε κομμάτι του εαυτού μας. Κομμάτι που επιχειρούν να αφαιρέσουν βίαια. Ίσως - ίσως η παιδική μας ηλικία. Πώς μπορούν να την αφαιρέσουν; Ή να τη μετατρέψουν σε ΑΦΜ;

Αν βρούμε τα χνάρια, ίσως βρούμε και τον δρόμο. Το δρόμο μας... Σαν τον παλιό εκείνο δρόμο των αξιών και των παιδικών ονείρων. Όπως τότε... φθάνοντας ώς τα ημιτελικά του κυπέλλου ΟΥΕΦΑ, αποκλείοντας κατά σειρά τη Δυναμό Μόσχας (2-0, 1-2), την Ντέρμπι Κάουντι (2-0, 3-2), τον Ερυθρό Αστέρα (2-0, 1-3) και την Κουίν Παρκ Ρέιντζερς [0-3, 3-0 (7-6 στα πέναλτι)].

Και τότε... Αν βρούμε τα χνάρια, θα μπορέσουμε να διασώσουμε κάτι που σώζεται.
Τι έγινε τώρα λοιπόν; Ο μύθος των παιδικών μας χρόνων, της εφηβείας και της ωριμότητας, κατέρρευσε; Ένα κομμάτι του εαυτού μας ξεριζώθηκε βίαια; Και αυτά πώς θα γίνουν; Έτσι απλά, με τυπικές διατυπώσεις και με τη βοήθεια κάποιων καλοθελητών, όπως συνήθως γίνεται; Με τη βοήθεια των επιτηδείων; Αυτών που επαγγελματικά θάβουν τα όνειρα και κοκορεύονται; Αυτών που ούτε από Ιστορία γνωρίζουν ούτε από μπάλα; Αυτών που μέχρι πρόσφατα έβλεπαν μπάλα ποδοσφαίρου και την πήγαιναν στην αστυνομία ως βόμβα; Αυτοί αποφασίζουν να σβήσουν την Ιστορία; Σαν να τους ανήκει. Συνοδοιπόροι και ρουφιάνοι στο πλάι. Μα ακόμη και ο Πατριάρχης μίλησε για ιδέα. Και η ιδέα δεν σβήνεται.

Δεν θα γίνει έτσι. Οι ζωντανοί οργανισμοί αντιδρούν... Και η ΑΕΚ είναι ακόμα ζωντανή. Και η ΑΕΚ δεν παρακαλάει. Ούτε κλαίγεται. Σιγά μην προσκυνήσει τα ανθρωπάκια που εκφωνούν ποινές, όταν ο εργαζόμενος λαός είναι κατάκοπος και κοιμάται. Τους εντολοδόχους που τρέμουν τη δύναμη του κόσμου. Αυτοί ας φτιάξουν ένα πρωτάθλημα για πάρτι τους.

Η ΑΕΚ δεν είναι στα μέτρα τους Δεν θα μετέχει στο πάρτι, γιατί είναι κάτι περισσότερο από μια ομάδα. Η ΑΕΚ συνδέεται με την Ιστορία και τη φυσιογνωμία της πατρίδας μας. Την Ιστορία που πλανάται παντού και βρίσκεται στο κάθε κομμάτι της. Μια Ιστορία που διαπλάθει τον χαρακτήρα μας και διαμορφώνει τη συνείδησή μας. Παράλληλα, μεταφέρει αξίες και οράματα απλών ανθρώπων με τρόπο ρεαλιστικό.

Kαι οι καλά φυλαγμένες φωτογραφίες μέσα σε κουτάκια στα συρτάρια συμπληρώνουν αυτό το σκηνικό. Κάνουν πιο ζωντανές τις αναμνήσεις. Φουντώνουν το συναίσθημα. Και οι φωτογραφίες των μικρών παιδιών στους τοίχους των δωματίων τους. Αυτή η νοσταλγία συντηρεί και δίνει αξία στη ζωή των ανθρώπων... Στη ζωή μας... Με το μεγάλο και το μικρό, με την ευγνωμοσύνη και την αχαριστία, με το μεγαλείο και τη μικροψυχία, με τη δύναμη και την αδυναμία, με το όνειρο και τον εφιάλτη.

Και αν κάπου έσπασαν κάποιοι κρίκοι και διαταράχθηκε η συνέχεια, αν διαταράχθηκε η Ιστορία, εμείς συνεχίζουμε να υποστηρίζουμε πως ο πολιτισμός δεν μπορεί να γυρίσει την πλάτη στην Ιστορία, σαν η Ιστορία να γίνεται απόλυτη σιωπή, να μην έχει να προσφέρει τίποτα, σαν να είναι αφυδατωμένη, να μην την υπολογίζει κανείς.

Η ψυχή και η καρτερία ήταν ο συνδετικός κρίκος του προσφυγικού κόσμου. Κάποιος ήχος που έμεινε όταν η μνήμη είχε χαθεί.

Αυτός ο ήχος έχει καταγραφεί στην ψυχή μας. Και αυτή δεν μπορούν να την ξεριζώσουν! Ούτε θα την ξεριζώσουν.

(*) Ο Σπύρος Τζόκας είναι πανεπιστημιακός, υποψήφιος αντιπεριφερειάρχης με τη Δύναμη Ζωής της Ρένας Δούρου