Στα Ενθέματα της εφημερίδας ΑΥΓΗ, αύριο 19 του Γενάρη‏

Στα περίπτερα εντός της «Αυγής», στο μπλογκ τους (enthemata.wordpress.com), στο facebook (Enthemata Avgis) και στο twitter: @enthemata

Κείμενα των: Μιχάλη Νικολακάκη, Νταν Τόντμαν, Βασίλη Παπαστεργίου, Ελένης Τάκου, Νένης Πανουργιά, Ιωάννας Μεϊτάνη, Κώστα Ζαφείρη, Δημήτρι Βεργέτη, Μάρκου Βογιατζόγλου, Στρατή Μπουρνάζου.

 

Το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο είναι αθώο· η Hellenic Postbank όμως; Ο Μιχάλης Νικολακάκης επισκοπεί τη διαδρομή του Ταχυδρομικού Ταμιευτηρίου, από την ίδρυσή του στην Κρητική Πολιτεία μέχρι σήμερα: «Ένα χέρι που τοποθετεί ένα νόμισμα σε ένα γουρουνάκι-κουμπαρά: αυτή ήταν η κυρίαρχη αναπαράσταση του Ταχυδρομικού Ταμιευτήριου για δεκαετίες. Τις τελευταίες μέρες όμως, το ΤΤ εμφανίστηκε ξανά στη δημόσια συζήτηση. Αυτή τη φορά ως αντικείμενο διαπλοκής και διαφθοράς, επιβεβαιώνοντας διαδεδομένες αντιλήψεις για την έκταση της διαφθοράς και επικυρώνοντας αντιπολιτικές απόψεις αναφορικά με τη «φυσική» και «αναπόφευκτη» ταύτιση συμφερόντων ανάμεσα στην πολιτική και οικονομική ελίτ της χώρας. […] Θεωρώ ότι  η τύχη του θεσμού και οι σημερινές εξελίξεις δεν μπορούν να γίνουν αντιληπτές έξω από τις κυρίαρχες οικονομικές αντιλήψεις που επικράτησαν στην Ελλάδα την περίοδο των νεοφιλελεύθερων μεταρρυθμίσεων, του εγχειρήματος του εκσυγχρονισμού και των παρεπομένων τους».

Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος: η κατασκευή της μνήμης. Ο  Νταν Τόντμαν εξετάζει τον τρόπο με τον οποίο συγκροτείται η βρετανική μνήμη του Α΄ Παγκοσμίου και τις μεταλλαγές της: «Ο εστιασμός στο οικογενειακό ιστορικό ως μέσο για την κατανόηση του παρελθόντος είναι απολύτως ενδεικτικός για την κατακόρυφη αύξηση της σημασίας της οικογενειακής ιστορίας ως «χόμπι», ίσως και ως απάντηση στο --εγγενές στη νεωτερικότητα-- ξερίζωμα. […] Αλλά η ιδέα ότι η κληρονομική γραμμή είναι ο μόνος, και μάλιστα ο καλύτερος, τρόπος για να προσεγγίσουμε το παρελθόν είναι εντελώς ανόητη. Το να παρουσιάζεις τον Πόλεμο μόνο με αυτούς τους όρους αποκλείει όσους δεν έχουν οικογενειακά κειμήλια ή πατρογονικές ιστορίες, ενώ στην πραγματικότητα εμποδίζει την αναμόρφωση του εθνικού αφηγήματος. Μια κοινωνία που είναι απασχολημένη να θρηνεί τους νεκρούς της ήρωες είναι πολύ δύσκολο να αμφισβητήσει την αντίληψή της για τον κόσμο στον οποίο ζούσαν Εκείνοι και για όσα κληροδότησαν στις επόμενες γενεές.

Μύθοι και αλήθειες για τη μετανάστευση. Το Παράρτημα Ελλάδας του Ιδρύματος Ρόζα Λούξεμπουργκ εξέδωσε μόλις το βιβλιαράκι Η μετανάστευση στην Ελλάδα: έντεκα μύθοι και περισσότερες αλήθειες. Γραμμένο από τον Βασίλη Παπαστεργίου και την Ελένη Τάκου, έχει διπλό στόχο: να αποδομήσει τεκμηριωμένα βασικούς μύθους, και να προτείνει μια ρεαλιστική και δίκαιη μεταναστευτική πολιτική, δηλαδή μια πραγματικά αριστερή πολιτική. Ζητήσαμε από τους συγγραφείς να μας παρουσιάσουν συνοπτικά μερικούς μύθους, μαζί με τις αλήθειες τους. Πρόκειται για τους εξής μύθους: «Δεν χωράνε άλλοι», «Ο νόμος για την ιθαγένεια, μαγνήτης για τους λαθρομετανάστες», «Έρχονται εδώ και μας παίρνουν  τις δουλειές», ««Απειλείται η ζωή και η περιουσία μας», «Οι δικοί μας πατεράδες μετανάστευαν νόμιμα».

«Οι “επικίνδυνοι πολίτες” τότε και τώρα». Συνέντευξη. Η Νένη Πανουργιά, με την ευκαιρία της κυκλοφορίας στα ελληνικά της μελέτης της Επικίνδυνοι πολίτες. Ελληνική Αριστερά και κρατική τρομοκρατία  μιλάει τη συγκρότηση και τους μετασχημαισμού της έννοιας των «επικίνδυνων πολιτών», για τους μετανάστες, την ελληνική κρίση, την Αριστερά, την επόμενη δουλειά της που αφορά τις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας: «Τα “επικίνδυνα” άτομα είναι μια έννοια που εμφανίζεται στη Γαλλία με την ανάπτυξη των πρώτων ασύλων. Την έννοια την παίρνω από τον Φουκώ, που βλέπει να αποδίδεται επικινδυνότητα στους ανθρώπους με ψυχική ασθένεια, και δεν τους ονομάζει βέβαια πολίτες. Στο βιβλίο βάζω την έννοια αυτή της επικινδυνότητας να συνομιλήσει με την έννοια του πολίτη, το ελληνικό κράτος, την Αριστερά. […]

Oι μετανάστες είναι κατεξοχήν και εκ προοιμίου “επικίνδυνοι” για πολλούς λόγους: ως αλλότριοι, επειδή ένα μέρος τους εμπλέκεται σε εγκληματικότητα (και μάλιστα διαφορετική και ιδιαίτερα ορατή), αλλά και επειδή η παρουσία τους κινητοποιεί έναν εσωτερικό μηχανισμό του ατόμου, όπου μειώνει τον άλλο για να θεωρήσει εαυτόν υπέρτερο. Έχουμε, έτσι, και ψυχολογικές και πολιτισμικές και κοινωνιολογικές διεργασίες, οι οποίες εμπλέκονται στην κατασκευή του μετανάστη ως επικίνδυνου άλλου».

Με άλλο μάτι. Η Ιωάννα Μεϊτάνη, στη μόνιμη στήλη «Αντικλίμακα» γράφει για το βιβλιαράκι «Θέλω κι εγώ να μιλάω ελληνικά...». Ανθολόγιο κειμένων από τα Μαθήματα Ελληνικής Γλώσσας και Πολιτισμού για Γυναίκες Ομογενείς και Αλλοδαπές, σε επιλογή και επιμέλεια Άννας Μιχοπούλου, Λύκειον των Ελληνίδων, Τμήμα Ιστορικού Αρχείου. Το Λύκειο των Ελληνίδων οργανώνει μαθήματα ελληνικών για μετανάστριες από το 1998, με συνέπεια και με τη φιλική συνδρομή φίλων φιλολόγων, που αναλαμβάνουν τη διδασκαλία και τον συντονισμό των μαθημάτων. 2.573 μαθήτριες είχαν γραφτεί στο πρόγραμμα τη στιγμή της έκδοσης, περίπου 170 το χρόνο δηλαδή. Έπειτα από δεκαπέντε χρόνια λειτουργίας, αυτό το βιβλίο είναι ένα μικρό μόνο παράθυρο στην τεράστια δουλειά που γίνεται».

Πέτρος Κουτσιαμπασάκος (1965-2014): Ένας γλυκός εργάτης της γραφής. Γράφει ο Κώστας Ζαφείρης: «Ο Πέτρος έγραφε δύσκολα, λιτά, με μόχθο, με κόστος. Με κόστος προσωπικό, με την τρέχουσα έννοια. Είχε αρνηθεί εργασίες που θα του έδιναν περισσότερα χρήματα, για να διασφαλίσει το δικαίωμά του στο χρόνο για να γράφει. Ήθελε ο βιοπορισμός του να καλύπτει τα αναγκαία, αλλά να του αφήνει ανοιχτά τα παράθυρα στη μέρα του, την ώρα που θα  έπιανε το γράψιμο.  Έγραφε δύσκολα. Ξανάβλεπε, διόρθωνε, άλλαζε. Έκοβε παραγράφους, άλλαζε άλλες. Καρπός της δουλειάς του ίσως, του διορθωτή-επιμελητή κειμένων. Όμως πιστεύω, βαθύτερα, καρπός της ιδιοσυγκρασίας, των βιωμάτων, του χαρακτήρα του. Τίποτα δεν είχε βρει εύκολο ο Πέτρος στη ζωή του. Γι’ αυτό και η γραφή του ήταν δύσκολη, βασανιστική. Από την άλλη, γραφή στερεή μέσα στη λιτότητά της».

Συμβάν, πολιτικό υποκείμενο και κράτος στον Μπαντιού. O Αλαίν Μπαντιού θα βρεθεί και θα μιλήσει στην Αθήνα στις 23, 24 και 25.1. Με την ευκαιρία αυτή, γράφει ο Δημήτρις Βεργέτης: «Το ιστορικο-πολιτικό υποκείμενο [για τον Μπαντιού] δεν προκύπτει από την αφύπνιση της συνείδησής του και την ταύτισή του με τα δεδομένα της. Δεν είναι μια μορφή συνείδησης παρούσα εν εαυτώ, όπως στον κλασικό μαρξισμό, αλλά μια διαδικασία που υλοποιεί και επεκτείνει μέσα στον κόσμο τις δυνητικές και ανατρεπτικές συνέπειες ενός συμβάντος».

Κάποια νεώτερα απ’ το ιταλικό μέτωπο. Κινηματικές και πολιτικές εξελίξεις στην Ιταλία. Ο Μάρκος Βογιατζόγλου συγκρίνει τη σημερινή κατάσταση στην Ιταλία με την κινηματική «άπνοια» που επικρατούσε όταν μετακόμισε στην Ιταλία, το 2011, και είχε την αίσθηση «πως εγκαταστάθηκε στην πλέον σκοτεινή γωνιά μιας Μεσογείου που φλεγόταν». Μας μιλάει για το κίνημα NOTAV ενάντια στην κατασκευή της σιδηροδρομικής γραμμής υψηλής ταχύτητας Τορίνο-Λυών και το κίνημα κατάληψης στέγης «Κατοικώντας στην κρίση», καταλήγοντας στην πρόταση της Μπάρμπαρα Σπινέλι για ένα ευρωψηφοδέλτιο στην Ιταλία με επικεφαλής τον Τσίπρα: «Θωρώ βέβαιο ότι εάν η “λίστα πολιτών” καταγράψει ένα αξιοπρεπές ποσοστό στις Ευρωεκλογές, θα μετατραπεί αυτομάτως στο πρόπλασμα για την ανασύσταση μιας Ενιαίας Αριστεράς. Θα αυξηθεί δραματικά κι η πίεση στην ηγεσία του SEL (ήδη οι κλυδωνισμοί στη βάση είναι έντονοι), προκειμένου να αλλάξει πορεία.

Κάτω απ’ την ήρεμη επιφάνεια, λοιπόν, μεγάλη η αναταραχή στην Ιταλία. Κι ως γνωστόν, μεγάλη αναταραχή, θαυμάσια κατάσταση, μεγάλη ευκαιρία».

Ο «Παστίτσιος» και η δημοκρατία. Γράφει ο Στρατής Μπουρνάζος: «H προχθεσινή καταδίκη πρέπει να ξεσηκώσει τη διαμαρτυρία όλων, άπιστων και πιστών. Γιατί το θέμα, εδώ, δεν είναι η πίστη, αλλά η δημοκρατία και η ελευθερία. Για να επαναλάβω τα λόγια του Σταύρου Ζουμπουλάκη, οι καταδίκες για “βλαφημία” δεν υπηρετούν τον Θεό, τους πιστούς και το θρησκευτικό αίσθημα, τις αναγνωρισμένες θρησκείες, την ορθόδοξη Εκκλησία· εξυπηρετούν μόνο τους φονταμενταλιστές, τους κάθε λογής Σεραφείμ [Πειραιώς], τη Χρυσή Αυγή και τους λοιπούς εχθρούς της ελευθερίας» (από τον τόμο Ο Θεός δεν έχει ανάγκη εισαγγελέα. Εκκλησία, βλασφημία και Χρυσή Αυγή, έκδοση της Ελληνικής Ένωσης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου και της Νεφέλης, με οχτώ κείμενα που εκκινούν από δύο διώξεις, του «Παστίτσιου» και της παράστασης Corpus Christi· δυστυχώς, ο τόμος είναι ξανά εξαιρετικά επίκαιρος).