Περί της ιστορικής συνέχειας του έθνους...

Άρθρο της ΜΑΡΙΑΝΝΑΣ ΠΟΛΥΧΡΟΝΙΑΔΟΥ

καθηγήτριας, Διδάκτορος

Πολιτικής Επικοινωνίας του Πανεπ. Αθηνών,

marpolychroniadou @yahoo.gr

Δεν έχεις, Ολυμπε, θεούς, μηδέ λεβέντες η Οσσα, ραγιάδες έχεις, μάνα γη, σκυφτούς για το χαράτσι, κούφιοι και οκνοί καταφρονούν τη θεία τραχειά σου γλώσσα, των Ευρωπαίων περίγελα και των αρχαίων παλιάτσοι. Κωστής Παλαμάς.

Είναι τραγικό ότι τα ελαττώματα και όχι τα προτερήματα της φυλής μας, αποτελούν αδιάψευστο κριτήριο, την καλύτερη απάντηση, σε όσους μιλούν για α-συνέχεια του ελληνικού έθνους, αποδεικνύοντας ότι είμαστε γνήσιοι απόγονοι των αρχαίων Ελλήνων! Από την Αρχαία Ελλάδα των πόλεων-κρατών μέχρι τη σημερινή Ελλάδα του έθνους-κράτους, κοινός παρονομαστής η «διχόνοια που κρατάει ένα σκήπτρο η δολερή» οδηγούσε πάντα στην ξένη επέμβαση και στην οικονομική εξάρτηση. 

Αρχής γενομένης από τον Πελοποννησιακό πόλεμο, αυτοί που συνασπίστηκαν για να κερδίσουν τους Πέρσες, «εμήδισαν» κατόπιν και δημιούργησαν τις προϋποθέσεις ανάμειξης των Περσών στα εσωτερικά θέματα του ελληνικού κόσμου, με αποκορύφωμα την υπογραφή της κατάπτυστης για τον ελληνισμό Ανταλκιδείου ειρήνης, σύμφωνα με την οποία οι Σπαρτιάτες παρέδωσαν στο βασιλιά της Περσίας ελληνικές πόλεις της Μ. Ασίας και την Κύπρο, που λίγα χρόνια πριν είχαν προσφέρει τη ζωή τους για να τις απελευθερώσουν. 

Στη διάρκεια της δεύτερης εποποιίας του έθνους, στον εθνικο-απελευθερωτικό πόλεμο του '21, σύμφωνα με τη γνωστή ρήση του Π. Γιαννόπουλου, οι «Κλέφτες έσωσαν την Ελλάδα και οι γιοι των Κλεφτών τη σκοτώνουν πάλι». Οι εξεγερμένοι διασπάστηκαν, χωρίστηκαν σε φατρίες και σε κόμματα. 

Ο εμφύλιος φθείρει τον ήρωα από πολύ νωρίς. Χαρακτηριστική η περίπτωση του Οδ. Ανδρούτσου και οι αποδεδειγμένες απόπειρές του να συνεννοηθεί με τους Τούρκους για τη νομή κτημάτων στην Αττική. Λίγο αργότερα, το 1825, η δύσκολη θέση στην οποία είχε περιέλθει η επανάσταση, διευκόλυνε τους αγγλόφιλους να εκβιάσουν τους περισσότερους Ελληνες να υπογράψουν ένα έγγραφο, την πράξη προστασίας, με το οποίο ζητούσαν από την Αγγλία να αναλάβει επίσημος προστάτης της Ελλάδας. 

«Οι ξένοι τραπεζίτες, με συνεργούς τους ντόπιους κοτζαμπάσηδες, τους Φαναριώτες και τους πάμπλουτους καραβοκυραίους, κατάφεραν να ωφελήσουν μονάχα τον μπεζαχτά τους και τους ξένους τυχοδιώκτες απ' τα δύο δάνεια της επανάστασης», αναφέρει χαρακτηριστικά ο Ν. Μπελογιάννης. Είναι προφανές ότι η οικονομική υποδούλωση της Ελλάδας αρχίζει με τα δάνεια εκείνης της περιόδου. 

Οπως παρατηρεί ο Β. Καραποστόλης, στο εξαιρετικό βιβλίο του «Διχασμός και εξιλέωση», «είναι γνωστό το πόσο μακριά είναι η αλυσίδα της εξάρτησης, που οι πρώτοι κρίκοι της δέθηκαν ένα μόλις χρόνο μετά την έναρξη του απελευθερωτικού αγώνα. Ταυτόχρονα με την πρώτη εκπυρσοκρότηση των τουφεκιών ετέθη και το ζήτημα της προμήθειας του μπαρουτιού. Η επανάσταση δανείσθηκε για να πληρώσει τα πυρομαχικά της. Μερικά χρόνια αργότερα της ζήτησαν να τα ξεπληρώσει, αφού προηγουμένως θα είχε πάψει να θυμάται τη διάκριση ανάμεσα στο ποιοι έδωσαν τον οβολό και ποιοι έριξαν το βόλι». 

Στη διάρκεια της τρίτης μεγάλης εποποιίας του έθνους κατά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, ενώ αρχικά οι βασικές αντιστασιακές οργανώσεις συνεργάζονταν κατά της γερμανικής κατοχής, από τα μέσα του 1943 άρχισαν να εμφανίζονται τα πρώτα σημεία ανταγωνισμού μεταξύ τους. Μεταξύ του ΕΑΜ και των ΕΔΕΣ, ΕΚΚΑ αναπτύχθηκε αμοιβαία δυσπιστία. Κατηγορίες για αντεθνική δράση άρχισαν να εκτοξεύονται και από τις δύο πλευρές. 

Στην εξέλιξη αυτή βασικό ρόλο έπαιξαν και οι Αγγλοι οι οποίοι, ενώ στην αρχή εφοδίαζαν με όπλα και χρήματα όλες τις αντιστασιακές οργανώσεις, στη συνέχεια ενίσχυαν με κάθε μέσο μόνο τον ΕΔΕΣ και την ΕΚΚΑ. Η ξένη επέμβαση και ο διχασμός έβαλαν και εδώ ανεξίτηλη τη σφραγίδα τους, περί... συνεχείας του ελληνικού έθνους με τους τρίτους να διαχειρίζονται τα εγχώρια πάθη, σε έναν αιματηρότατο εμφύλιο, όπου οι μεν αποκαλούσαν τους δε, δυτικά ή σοβιετικά υποχείρια. 

Σήμερα, σε μια επίσης σημαντική ιστορική καμπή του έθνους, με έναν Γ' Παγκόσμιο Οικονομικό Πόλεμο, ανεπισήμως κηρυγμένο, η ελληνική κοινωνία με διαρρηγμένο τον κοινωνικό της ιστό, με ενάμισι εκατομμύριο ανέργους στο καναβάτσο (και ενώ αυξάνεται με γεωμετρική πρόοδο ο αριθμός τους), με ανθρώπους που αδυνατούν να πληρώσουν φόρους και χαράτσια, με οικογένειες στα όρια της λιμοκτονίας και με το... φάντασμα της Κύπρου να πλανάται, ξύνοντας πληγές στο συλλογικό ασυνείδητο από την εποχή ακόμη της Ανταλκιδείου ειρήνης, η προοπτική ενός νέου εμφυλίου πολέμου δεν αποτελεί σενάριο επιστημονικής φαντασίας. 

Το ερώτημα είναι: Θα μπορέσουμε να ξεπεράσουμε την... κακοδαιμονία της ιστορικής μας συνέχειας ως έθνους ανάδελφου; Θα μπορέσουμε ως ιστορικά υποκείμενα να αντιληφθούμε την κρισιμότητα των στιγμών και να δράσουμε συλλογικά; Ή, θα εξακολουθήσουμε να αναπαράγουμε το αγαπημένο μας ρητό, ολίγον παραλλαχθέν όπως το συνηθίζουμε εξάλλου; «Εις οιωνός άριστος, αμύνεσθαι περί πάρτης»...