Το ιδεολογικό ιμάμ μπαϊλντί της τουρκοφοβίας

[Δωδέκατη φιλοσοφική νυκτηγορία με τον Όμηρο Ταχμαζίδη την Τετάρτη 20 Φεβρουαρίου 2013 στις 8 μ.μ. στο Καφέ ΓΑΖΙΑ (Καρόλου Ντηλ 22 – Θεσσαλονίκη) με θέμα: «Ευημερία και εκκεντρικότητα στο δοκίμιο «Περί ελευθερίας» του John Stuart Mill»]

Του ΟΜΗΡΟΥ ΤΑΧΜΑΖΙΔΗ

Έχω μια αρχή: εάν θέλεις να αξιολογήσεις έναν πολιτικό ξεκίνα από τους συμβούλους του – όμοιος ομοίω αεί πελάζει… 

Έχω μια δεύτερη αρχή: μην εμπιστεύεσαι ανθρώπους, οι οποίοι σε κάθε ευκαιρία πλασάρουν παντοιοτρόπως τη λαϊκή καταγωγή τους ως υπόρρητο επιχείρημα κατά των αντιπάλων τους.

Η γνωριμία μου με τη «σκέψη» του συμβούλου του πρωθυπουργού Φαήλου Κρανιδιώτη μου επιφύλασσε δυσάρεστες εκπλήξεις: αντλώ τους προβληματισμούς μου από άρθρο του, το οποίο δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «Κυριακάτικη Δημοκρατία» (Κυριακή 3 Φεβρουαρίου 2013) με τον τίτλο «Όταν θέλεις Τούρκο φίλο…».

Κατάπληξη: Το κείμενο του μού προκάλεσε πολιτιστικό σοκ: όχι ότι δε συναντάει κανείς παρόμοια κείμενα, σε διάφορα περιθωριακά περιοδικά, σε ιστοσελίδες στο Διαδίκτυο, αλλά ποτέ δε φαντάστηκα ότι ένα άτομο με τόσο στενό ορίζοντα ημπορεί να δίδει συμβουλές, τις όποιες συμβουλές, στον πρωθυπουργό της χώρας – κανείς μαθαίνει πολλά περισσότερα για το ποιόν μιας κυβέρνησης  από το ποιόν των συνεργατών της.

Οι κύκλοι των μεγάλων και μικρών «αυλών»  με τους «αυλάρχες» και τους «αυλικούς» τους: η σαγήνη του «να είσαι μέσα στα πράγματα» -  στην προκειμένη περίπτωση η πληβειακή γενεαλογία αφενός ανακαλύπτεται ως κοίτασμα συμβολικού κεφαλαίου, αφετέρου ενισχύει την ατομική ναρκισσιστική προβολή.

 Με τούτα τα δεδομένα και σε χυδαίο γλωσσικό ύφος ο σύμβουλος του πρωθυπουργού αποφαίνεται ότι ο «παππούλης» του θα μπορούσε «να κάνει μερικά μαθήματα [sic!] σε κάνα δύο παλικάρια [sic!] του ΥΠΕΞ»: ο φοβερός και τρομερός «παππούλης», είχε δει, «την Άγκυρα ν΄ αχνοφέγγει στο βάθος του ορίζοντα» και «πέραν του ότι ήταν σκληροτράχηλος και δουλευτής, μάλλον σκάμπαζε περισσότερα από μερικά ευλύγιστα «μπλέιζερ» της Βασιλίσσης Σοφίας τι καπνό φουμάρουν διαχρονικά οι γείτονες που μας έστειλε ο Γιαραμπής για να μας παιδέψει» - ο ελληνικός εθνολαϊκισμός και οι απίθανες παραφασιστικές εκδοχές του.

Και αφού ο «σκληροτράχηλος και δουλευτής» «παπούλης», εκφραστής της «λαϊκής ιστορικής μνήμης κι εμπειρίας» «σκάμπαζε περισσότερο» από τα «ευλύγιστα «μπλέιζερ» της Βασιλίσσης Σοφίας» ήταν επόμενο να προκαλούν πολιτισμικό σοκ οι «διεισδυτικές» αναλύσεις του εγγονού του, αλλά και συμβούλου του  Έλληνα πρωθυπουργού: «ακόμη και σε μια απλή συνάντηση αβροφροσύνης με τους εκπροσώπους του τουρκικού ισλαμοφασισμού, καλό είναι να μετράς τα δάχτυλά σου μετά τη χειραψία» - διέφυγε στον επηρμένο σύμβουλο  ότι η συγκεκριμένη ρήση είναι ελληνικής προέλευσης και δη των τελευταίων ετών (κάτι θα σημαίνει για την σημερινή κατάσταση των Ελλήνων).

Η  μπέσα: Στο άρθρο του ο σύμβουλος του πρωθυπουργού  προβαίνει και σε μια σειρά άλλες «διαπιστώσεις», οι οποίες φαίνεται ότι διέλαθαν της προσοχής της διεθνούς επιστημονικής κοινότητας: «αδέλφια [sic], η τουρκική εξουσία, είτε φοράει πηλίκιο ή φέσι, έχει ένα διαχρονικό χαρακτηριστικό: τα αρχιμεμέτια που πάντα κουμαντάρουν το ποικιλόχρωμο πλήθος των εξισλαμισμένων Ελλήνων, Αρμενίων, Σλάβων, Αλβανών κ.λπ. που υποδύονται το τουρκικό «έθνος» δεν έχουν μπέσα».

Δε θα ασχοληθώ με τα φαιδρά περί «ποικιλόχρωμου πλήθους» - το Διαδίκτυο διαθέτει πλείστες όσες ιδεοληπτικές «θεωρήσεις» αυτού του τύπου- θα περιορισθώ αρχικώς στα περί «μπέσας». Σε γενικές γραμμές ο σύμβουλος του πρωθυπουργού κατηγορεί τους Τούρκους για διαχρονική «έλλειψη μπέσας»: δεν γνωρίζω εάν η μπέσα υπάρχει ως λέξη στην τουρκική – εάν η έλλειψη του συγκεκριμένου τύπου συμπεριφοράς στους Μικρασιάτες  Έλληνες είναι μια κάποια ένδειξη και για τους Τούρκους συντοπίτες τους, θα πρέπει μάλλον να υποθέσουμε ότι ο μικρασιατικός χώρος  αγνοεί εντελώς το φαινόμενο της μπέσας.

Η «μπέσα» και η «παμπέσα», στην εξελληνισμένη μορφή της μπαμπεσιά, είναι αλβανικής προέλευσης και αφορά μια κληρονομιά του νέου ελληνισμού από την οργανική του σχέση με το αλβανικό (αρβανίτικο) στοιχείο: η σχέση τούτη αποδεικνύει πόσο αντιεπιστημονικός είναι ο χαρακτηρισμός «πολύχρωμο πλήθος» - από την άλλη προκαλεί εντύπωση το γεγονός ότι ένας απόφοιτος νομικής σχολής προσπαθεί να  ερμηνεύσει τη σημερινή πραγματικότητα με τους όρους μιας προνεωτερικής πατριαρχικής κοινωνίας.

Στο Συναξάρι του Ανδρέα Κορδοπάτη του Θανάση Βαλτινού υπάρχει ένα σημείο, όπου ο λαθρομετανάστης Έλληνας στην Αμερική συνομιλεί με έναν άλλο συμπατριώτη του σε κάποιο κατάστημα  (δεν έχω διαθέσιμο τώρα το βιβλίο και δε θυμάμαι το είδος του καταστήματος) στα «αρβανίτικα» για να αποφύγει την πιθανή ακρόαση των λεγομένων τους από κάποιον Έλληνα: προς μεγάλη τους έκπληξη στη συζήτηση στα «αρβανίτικα» ενεπλάκη μια υπάλληλος  του καταστήματος με καταγωγή από την Καλαβρία της Νότιας Ιταλίας   – το «ποικιλόχρωμο πλήθος» είναι μια συνηθισμένη κατάσταση για πολλούς  λαούς, αλλά ο σύμβουλος του πρωθυπουργού δε διστάζει να ομιλήσει απαξιωτικά για «ετερόκλητο λαό» αναφερόμενος  αποκλειστικώς στους Τούρκους.  

Γλωσσική σύγχυση: Η ποιότητα του δημόσιου λόγου του μας προϊδεάζει για την ποιότητα της σκέψης του: «κανά δυό παληκάρια του ΥΠΕΞ», «αρχιμεμέτια», «κλασική  μεμέτικη μπαμπεσιά», «ο Ρετζέπ Ταγίπ, ο συλλέγων σφαλιάρες και ταπεινώσεις από τους Κούρδους αντάρτες» - πολιτική ορολογία στην ιδιόλεκτο των χουλιγκάνων εφήβων («έπεσαν σούτια» κ.λπ.)

Από την άλλη ο σύμβουλος του πρωθυπουργού κόβει και ράβει την ιστορική πραγματικότητα στα μέτρα της στενότητας του διανοητικού του ορίζοντα: καταγγέλλει το καθεστώς της Άγκυρας ως «ισλαμοφασισμό», αλλά ο ίδιος δε διστάζει να χρησιμοποιήσει φασιστίζουσα γλώσσα – ο «ληστρικός τουρκισμός» [sic!] αντιμετωπίζεται ως «αρρώστεια». Και δεν αρκείται στην παραφασιστική ιατρικοποίηση της γλώσσας, αλλά «εμβαθύνει» ακόμη  περισσότερο στις αναλύσεις του υποστηρίζοντας στα σοβαρά «δύο πράγματα»: «Πρώτον, ο τουρκισμός εμπεριέχει τη γενοκτονία ως «κουλτούρα» και πρακτική, είναι αξεδιάλυτο συστατικό του και, δεύτερον, μην ξεχνάτε ότι η γενοκτονία των χριστιανών της Μικράς Ασίας δεν θα είχε καταστεί εφικτή, αν δεν είχαν στρατευτεί με φανατισμό, ως φυσικοί αυτουργοί της, τα πλήθη των απλών μουσουλμάνων. Αυτοί, όμως είχαν και έχουν καθοδήγηση, ηθικούς αυτουργούς, αρχηγούς» - τούτο το «αξεδιάλυτο συστατικό» του «τουρκισμού» εκδηλώνεται και στις σημερινές συνθήκες.

Η ισλαμική κυβέρνηση της Άγκυρας, «τηρεί πιστά την παράδοση της ληστρικής επιθετικότητας, της γενοκτονικής προδιάθεσης και της έλλειψης μπέσας»: ο σύμβουλος θεωρεί ότι έχει εύρη τα βασικά συστατικά του τουρκισμού –  και εδώ έχουμε μια ακατέργαστη μορφή υποστασιοποίησης, όπου ο σύμβουλος του πρωθυπουργού συγχέει τα ιστορικά γεγονότα με τη συνταγή του ιμάμ μπαϊλντί (τι πάει να ειπεί «γενοκτονική προδιάθεση» μιας παράδοσης, «έλλειψη μπέσας», «ληστρική επιθετικότητα»;). [Για την υποστασιοποιημένη «ψυχοσύνθεση» των Ελλήνων  από τον Θάνο Βερέμη βλ. το άρθρο μου στο Διαδίκτυο Η κατάσταση των πραγμάτων και η άβυσσος του ελληνικού αδιεξόδου]

Η πρόταση: Ο σύμβουλος του πρωθυπουργού  αναλύει το «αξεδιάλυτο συστατικό» του τουρκισμού: «να μετράς τα δάκτυλά σου μετά τη χειραψία», «ποικιλόχρωμο πλήθος», «ετερόκλητος λαός», «ληστρικός τουρκισμός», «ληστρική επιθετικότητα», «γενοκτόνοι», «στράτευση με φανατισμό», «ανατολίτικο ψεύδος» - είναι  περιττό να υπογραμμίσουμε ότι  η  σημασία του όρου στερεότυπο απουσιάζει από το λεξιλόγιο του συμβούλου του πρωθυπουργού, αλλά είμαστε υποχρεωμένοι να διερωτηθούμε δημοσίως για το ποιόν της παρεχόμενης γνώσης και την ποιότητα της επιστημονικής κατάρτισης που παρέχουν τα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα της  χώρας.

Όταν οι αυλικοί του ηγεμόνα προτείνουν ως θεραπεία της «αρρώστιας», το ίδιο  μέσο («ξύλο») με εκείνο που πρότεινε ο «παππούλης» τους, θα πρέπει να ανησυχούμε σφόδρα για τις συνέπειες αυτών των «καθυστερήσεων» και  «ετεροχρονισμών»: αλλά ο αυλικός προτρέχει να μας καθησυχάσει αναφορικώς με την αποτελεσματικότητα των ιδεοληψιών του - «ο Αντώνης Σαμαράς, θυμίζω, είναι αυτός που, ως ΥΠΕΞ, είχε στείλει με μια κλοτσιά-απέλαση έναν άλλο αυθάδη Τούρκο πρόξενο να πίνει πικρό τσάι στην Άγκυρα».