Η αρχαιοπληξία των Ιταλών φασιστών έβγαινε και στον στρατιωτικό χαιρετισμό

Καθώς το αίσθημα της ατίμωσης από την πρόσφατη ήττα τους ήταν ακόμη νωπό, οι Ιταλοί γίνονταν ιδιαίτερα ευερέθιστοι στις ειρωνικές εκφράσεις που έβλεπαν ζωγραφισμένες στα πρόσωπα των Ελλήνων στρατιωτών. (Σκίτσο Φωκίων Δημητριάδης)

«Χαιρετάτε τον σκοπό ρωμαϊστί» έγραφαν στην προμετωπίδα των σκοπιών τους!

Του ΓΙΩΡΓΟΥ Δ. ΜΟΣΧΟΥ

Τον καιρό της ιταλικής κατοχής στην Πάτρα, που κράτησε πολύ λίγο διάστημα, μόλις παρά ένα μήνα δυόμισι χρόνια, αλλά αρκετός χρόνος για να προκαλέσει ολέθρια αποτελέσματα με την τακτική, που ακολουθούσαν οι Ιταλοί, κυρίως του Φάτσιο, του κόμματος που στήριζε τον μουσολινικό φασισμό. Η πείνα που ξέσπασε τον Σεπτέμβρη του 1941 ως αποτέλεσμα της κράτησης των τροφίμων της υπαίθρου από τις αρχές Κατοχής και η έκλυση ηθών που ακολούθησε ως συνέπεια της πείνας οδήγησε πολλές Ελληνίδες στις αγκαλιές ερωτύλων Ιταλών αξιωματικών. Και επειδή αναφέρθηκα στο Φάτσιο, πρέπει να πούμε ότι η διάβρωση της παροικίας των ιταλοπατρινών ήταν αισθητή από αυτούς τους φασιστικούς πυρήνες, που δρούσαν, από προπολεμικά μέσα στη συνοικία του Αγ. Διονυσίου.

Όμως δεν έλειπαν και οι σωστοί ιταλοπατρινοί, που σεβόμενοι τις ρίζες τις καταγωγής τους, από τον  Γκαριμπάλτι, που επαναστάτησε κατά της φεουδαρχίας, στάθηκαν παλικαρίσια, ακόμη και επίστρατοι των Ιταλών καταχτητών, που ήσαν. Όντας ενσωματωμένοι στην πατραϊκή κοινωνία, είχαν γίνει παράδειγμα για την εργατικότητα, την αφοσίωση στον σκοπό τους, την πρωτοπορία τους στον ναυτιλιακό τομέα, στο εμπόριο, στη μόρφωση, μην ξεχνάμε είχαν σχολή δική τους και γενικά είχαν κατακτήσει αυτό που με απλά λόγια λέει ο λαός μας. Δηλαδή ήσαν νοικοκυραίοι.

Ερχόμενα τα λεφούσια των κοκορόφτερων (παράγεται από το στόλισμα του καπέλου τους με ένα μεγάλο φτερό στο πλάι), ο φασισμός είχε ανάγκη από έμψυχο υλικό, δεν είχε χάσει και λίγους πολεμώντας επί έξι μήνες  στα ηπειρώτικα και αλβανικά υψώματα.  

Γι αυτό επιστράτευσε πρώτους και τελευταίους τους ιταλοπατρινούς πολίτες νέας ηλικίας της συνοικίας Αγ. Διονυσίου. Τους τοποθετούσαν σε υπηρεσίες σκοπιά, επάνω σε βάθρο διαστάσεων 0,80Χ0,80 cm και στην προμετωπίδα της σκοπιάς ήταν αναγραμμένη η προτροπή: «ΧΑΙΡΕΤΑΤΕ ΤΟΝ ΣΚΟΠΟΝ ΡΩΜΑΪΣΤΙ». Δηλαδή με τεταμένη την χείρα!

Αλλά ως Ελληνοϊταλοί, οι επίστρατοι δεν είχαν ξεχάσει την ελληνική γλώσσα. Μα και οι Πατρινοί δεν γνώριζαν από τις νέες συνήθειες που έφερε ο ιταλικός μιλιταρισμός.

Αν και γνώστες της προγονοπληξίας του δικτάτορα Μεταξά, που ήθελε ξανά να αναστήσει την Αρχαιότητα (πάγια ματαιοδοξία των δικτατόρων που πέρασαν από την καημένη τη χώρα μας, ο Παπαδόπουλος έφτιαξε τους Άλκιμους νέους κατά το πρότυπο που είχε φτιάξει ο Μεταξάς την φασιστική ΕΟΝ κ.ά.) δεν μπορούσαν να κατανοήσουν εκείνο το αρχαιοπρεπές «χαιρετάτε τον σκοπόν  ρωμαϊστί».

Έτσι όταν περνούσαν μπροστά από τον Ιταλό σκοπό, ο φρουρός ανταπέδιδε τον χαιρετισμό με όρθιο το όπλο και με δυνατή κλωτσιά στο δάπεδο, σε όσους τον χαιρετούσαν με τεταμένο το χέρι.

Εκείνοι όμως που δεν καταλάβαιναν την προτροπή για «ρωμαϊστί χαιρετισμό» τον χαιρετούσαν δια χειραψίας και ρωτούσαν για την υγεία του. Φανταστείτε την έκπληξή τους όταν άκουγαν το σκοπό να τους ανταποδίδει: «Καλά, ευχαριστώ… Εσείς; Πως είστε;». Ο Ιταλός ήταν Πατρινός επίστρατος! Δηλαδή συμπατριώτης μας!

Αυτά γίνονταν τον πρώτο καιρό. Γιατί μετά άλλαξαν, όταν η αντίσταση στις ορέξεις των φασιστών του Φάτσιο πήρε τη μορφή ανταρτοπολέμου!

Μαζί με τα παραπάνω, οι Πατρινοί σμπίροι δεν το είχαν χωνέψει, όπως και οι πολεμιστές γονείς τους, ότι η Ελλάδα υπέγραψε συνθηκολόγηση, παρ’ όλο που δεν ηττήθηκε!

Έτσι βγαίνοντας στους δρόμους της πόλης, τις πρώτες ημέρες όταν έβλεπαν Ιταλό στρατιώτη τον κορόιδευαν φωνάζοντάς του: Αέρα, αέρα, Κορόιδο Μουσολίνι κ.ά.

Όταν δε περνούσαν μπροστά από ιταλική σκοπιά, αντί το χαιρετάτε τον σκοπό ιταλιστί, αυτοί έκαναν πως περπατούσαν με το βάδισμα της χήνας.

Ο φίλος Αντ. Πριονάς, νέος τότε σε ηλικία, διηγείται ένα τέτοιο περιστατικό: 

«Συμμαθητές μου, λέει, του  Δ΄ Γυμνασίου, που ήταν στο τέρμα της οδού Κανακάρη, χαιρετούσαν σε ιταλική υπηρεσία με το βάδισμά της χήνας, κάνοντας πλάκα στους Ιταλούς. Δύο καραμπινιέροι που τους κατάλαβαν που το πήγαιναν, τους αρπάζουν και με πρόφαση ότι δήθεν θα τους εκπαιδεύσουν για να μάθουν να κάνουν σωστά τον χαιρετισμό, τους ξελίγωσαν στην επανάληψη. Μόλις οι συμμαθητές πήγαιναν να φύγουν ότι τελείωσαν τους έπιαναν και πάλι από την αρχή. Ανκόρα, ανκόρα και πάλι ανκόρα, ανκόρα, δηλαδή ακόμη κι άλλο, έχασαν τα πόδια τους από το βάδισμα της χήνας! Έβλεπαν και τα χάχανα τα δικά μας και τόσο τους… εκπαίδευαν! Ευτυχώς που ήσαν καλοταϊσμένα τα παιδιά, κατάγονταν από αγροτική περιοχή, γιατί θα έπεφταν λιπόθυμα!» λέει ο Αντ. Πριονάς. 

Συνήθως διάλεγαν τον πιο ευπρεπή περαστικό να «σβήσει» από τον τοίχο με την γλώσσα του την ελληνική περιφρόνηση, που κάποιο άγνωστοι είχαν εκφράσει γραπτώς το προηγούμενο βράδυ. Πιθανόν και ο  πιτσιρίκος δεξιά.