Η συμβολή των λιμενεργατών Πάτρας κατά τους βομβαρδισμούς στην Κατοχή

Αφήγηση του 85χρονου Αντώνη Πριονά

στο Γιώργο Μόσχο

«Απαραίτητη, άξια αναφοράς η επιστράτευση -και μάλιστα προ του Πολέμου- των εργαζομένων στο λιμάνι της Πάτρας, για την  πάσης φύσεως ανάγκη, ειδικά δε, στις φορτοεκφορτώσεις των πλοίων κάθε τύπου, ακόμη και ψαροκάικων για τη μεταφορά πρωταρχικά στρατιωτικών ειδών, πυρομαχικών και κατόπιν τροφίμων, ζωοτροφών, την οποία σε σύντομο χρόνο μόνον οι ειδικευμένοι εργάτες μπορούσαν να τις πραγματοποιήσουν» λέει ο Αντ. Πριονάς, γιος συνδικαλιστή του λιμανιού Πάτρας .

«Η υπηρεσία τους ήταν με βάρδιες σε 24ωρη βάση, αλλά και σε περίπτωση ανάγκης γινόταν πανστρατιά, δεδομένου ότι ο κίνδυνος καταστροφής από αεροπορικές επιδρομές των Ιταλών ήταν τεράστιος. Καταφύγια αντιαεροπορικά δεν υπήρχαν. Αργότερα κατασκεύασαν με ογκόλιθους στη θαλάσσια περιοχή όπου αρχίζει η κάθετος με το λιμάνι οδός Αράτου, μπροστά από τη «χαβούζα» του λιμανιού που τότε είχε αρχίσει η κατασκευή του. Εντούτοις κι όταν κατασκευάστηκαν πρόχειρα «Π», βρέθηκαν «άνθρακες ο θησαυρός». Ίσα που καλυπτόταν το κεφάλι μας!

Ευτυχώς που την πρώτη μέρα των βομβαρδισμών, η Ναυτική Άμυνα Πατρών (ΝΑΠ), αποτελούμενη από την ελίτ της κοινωνίας μας, ευρίσκετο στον ύπνο του δικαίου καθώς ο Ιταλός αεροπόρος ενός διπλάνου στριφογύριζε επί ώρα, άγνωστο γιατί, ίσως προκειμένου να μη σκοτώσει τους συμπατριώτες του στη συνοικία του Αγ. Διονυσίου, στην οποία είχε διαδοθεί ότι ευρίσκονταν  αποθήκη πυρομαχικών και δεν επέλεξε πρώτα την πλατεία Ομόνοιας, όπου επάνω της γίνονταν η Λαϊκή αγορά της Δευτέρας και είχε πολύ κόσμο.

Πετούσε δε τόσο χαμηλά, που ακόμη προβληματίζομαι μήπως ήθελε να δει πόσο πάνε τα ροδάκινα και αφού βομβάρδιζε πρώτα το λιμάνι να έρχονταν έπειτα στην Ομόνοια. Δε θα είχαμε χώρο να θάψουμε τους νεκρούς εάν έριχνε βόμβες στην αγορά.

Αλλά και στη διάρκεια της Κατοχής, οι λιμενεργάτες εργάζονταν άοκνα και με τα συμμαχικά αεροπλάνα πάνω από τα κεφάλια τους να ρίχνουν βόμβες που δεν άφησαν πλεούμενο αβύθιστο. Εκεί βυθίστηκαν και τα πλεούμενα μέσα των λιμενεργατών, των οποίων χάσαμε την αποζημίωση μεταπολεμικά γιατί το Δ.Σ. των λιμενεργατών υπέβαλε  εκπρόθεσμα την αίτηση προς το Υπουργείο!

Στη διάρκεια του ιταλο-ελληνικού πολέμου το κράτος απαγόρευσε στους ιταλο-πατρινούς της πόλης να εργάζονται στο λιμάνι. Ο πατέρας μου με το επαγγελματικό του κύρος -Δ/ντής Γραφείου Λιμένος- και με την ιδιότητα τους εφέδρου αξιωματικού, δεν εφάρμοσε το νόμο για να μην πεινάσουν. Και εξάλλου το λιμμάνι για τους ιταλο-πατρινούς ήταν η λατρεία τους, ήσαν οι καλύτεροι εργάτες. Και από αυτούς μερικοί δεν γύρισαν, όταν η στρ. διοίκηση τους έκλεισε σε στρατόπεδο στα Καλάβρυτα.

Όμως όταν η Ιταλία κατέλαβε την Ελλάδα, οι ιταλο-πατρινοί του το ανταπέδωσαν και δεν τον συνέλαβαν ως συνδικαλιστή, όπως συνέλαβαν όλους τους υπόλοιπους και τους έκλεισαν σε στρατόπεδο.

Γι αυτό ο σημερινός κύριος Υπουργός αναγνωρίζοντας την προσφορά των εργατών λιμένος θα κόψει τα 150 ευρώ σύνταξη συνδικαλιστική που παίρνουν οι χήρες τους», καταλήγει ο Αντ. Πριονάς!

Ο αγώνας κατά του κατακτητή συνεχίζεται νικηφόρος αδιάκοπα επί ένα εξάμηνο στα αλβανικά βουνά. Χαρακτηριστικό του ακμαίου ηθικού είναι επιστολή στρατιώτη γραφέα, από το Αρχείο Γιάννη Λύρα, που γράφει στους δικούς του, «περιμένω με ανυπομονησία, για να προσφέρω με τη σειρά μου… στον ένδοξο αγώνα»!

(Δημοσιεύεται σήμερα στη free εβδομαδιαία

εφημερίδα ΡΕΠΟΡΤΕΡ της Πάτρας)