Οι Ναυπάκτιοι της Πάτρας τιμούν τα θύματα του Ναζισμού

4-12-06, κτήμα Μουρτζούχου. Μνημόσυνο προς τιμή των εκτελεσμένων (Φωτογρ. Αρχείου).

Αποκαλυπτήρια τιμής και μνήμης, την Κυριακή 23-10-11, για τους δεκαπέντε συντοπίτες τους, που εκτελέστηκαν από τους ναζί στο κτήμα του Ιω. Μουρτζούχου, πίσω από το ΚΕΤχ Πατρών

            Του Ηλία Στ. Δημητρόπουλου, Προέδρου Ναυπακτιακού Συνδέσμου Πατρών

Πρόσφατα, στις 12 Οκτωβρίου, μέσα σε κλίμα γενικής κατήφειας, λόγω των οικονομικών δυσχερειών της χώρα μας, γιορτάστηκε η επέτειος απελευθέρωσης της Αθήνας το 1944 από τα γερμανικά στρατεύματα κατοχής. Ο ίδιος επετειακός εορτασμός πραγματοποιήθηκε και στην Πάτρα στις 4 Οκτωβρίου για την αντίστοιχη απελευθέρωση της πόλης.

Κανένας δεν φανταζόταν ότι εξήντα επτά (67) χρόνια μετά, τη θέση της τότε Γερμανικής μπότας θα έπαιρνε άλλης μορφής κατοχική κατάσταση, αυτή τη φορά αποτέλεσμα κυρίως δικών μας ‘’αμαρτιών’’ που ακούνε στους όρους θαλασσοδάνεια, χρέη, ομόλογα Spred και τα συναφή. Έτσι μετά την επιφανειακή ευημερία των τελευταίων δεκαετιών τα «καταφέραμε» να ‘’βρικολακιάσουμε’’ την Ελλάδα της «Ψωροκώσταινας».

Κι όμως χιλιάδες ήταν οι έλληνες που έδωσαν τη ζωή τους στον τότε αγώνα - ένοπλο ή πολιτικό - για την αποτίναξη από τον τράχηλο των λαών του Ναζιστικού – Φασιστικού τέρατος.

Μέσα σε αυτές στις εκατόμβες των θυμάτων συγκαταλέγονται και οι δέκα πέντε (15) Ναυπάκτιοι όμηροι, που οδηγήθηκαν στις φυλακές Πατρών και εκτελέστηκαν από τις κατοχικές δυνάμεις, την περίοδο 1943 – 1944.

Το ημερολόγιο έδειχνε 21 Μαΐου 1944, ανήμερα της γιορτής Κωνσταντίνου και Ελένης, όταν οι γερμανοί απέκλεισαν την πόλη της Ναυπάκτου και συγκέντρωσαν τον ανδρικό πληθυσμό στην πλατεία του λιμανιού. Εκεί συνέλαβαν περί τους 35 ομήρους τους οποίους, με καΐκι, προώθησαν στην Πάτρα, όπου και φυλακίστηκαν στη βίλα Λυμπερόπουλου (βρίσκεται πλησίον στο πρ. Στρατιωτικό Νοσοκομείο 409) και στις φυλακές Μαργαρίτη. Μεταξύ των πενήντα συνολικά κρατουμένων ναυπακτίων ήταν και οι δεκαπέντε εκτελεσθέντες οι περισσότεροι εκ των οποίων είχαν συλληφθεί στο μπλόκο του λιμανιού, δεδομένου ότι είχαν γίνει και μεμονωμένες συλλήψεις.

Οι εκτελέσεις γίνονταν στο νοτιοανατολικό  σημερινό διαχωριστικό μανδρότοιχο του ΚΕΤΧ και του κτήματος Μουρτζούχου. Μάλιστα κατά καιρούς έχει εξαγγελθεί, από διάφορους φορείς, η ανέγερση Μνημείου στο σημείο αυτό, αλλά μέχρι σήμερα δεν έχει υλοποιηθεί.

Σχεδόν ξεχασμένοι από μια κοινωνία που οι βιοποριστικές και καταναλωτικές ανάγκες της δεν αφήνουν περιθώρια στοχασμών και αναζητήσεων, οι ψυχές αυτών των θυμάτων ζητούν τη δικαίωση, την «πραγματική» αναγνώρισή τους για να αναπαυθούν, να απωθηθεί η λήθη και να πάρουν τη θέση στην ιστορία όπως αρμόζει στη θυσία τους.

Αυτό το οφειλόμενο χρέος τιμής και μνήμης, ειδικότερα της Ναυπακτιακής κοινωνίας, επωμίστηκε να εκπληρώσει ο αρχαιότερος Σύλλογος Ναυπακτιακής απόχρωσης, δηλαδή ο ΝΑΥΠΑΚΤΙΑΚΟΣ ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΠΑΤΡΏΝ «Ο ΑΓΙΟΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ».

Με δικές του λοιπόν δαπάνες ανήγειρε αναθηματικό Μνημείο για τα δέκα πέντε (15) αυτά θύματα στον αύλειο χώρο του ιδιόκτητου Ναού του «ΑΓΙΟΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ», στα Ζαρουχλέικα Πάτρας ( Ανθείας και Αγίου Ιωάννη Πράτσικα).

Τα αποκαλυπτήρια του Μνημείου θα πραγματοποιηθούν πανηγυρικά την Κυριακή 23 Οκτωβρίου και ώρα 11.00 π.μ., στον εν λόγω χώρο.

Η τελετή περιλαμβάνει Αρχιερατική Επιμνημόσυνη δέηση, αποκαλυπτήρια του μνημείου, προσκλητήριο θυμάτων, ομιλίες – χαιρετισμούς κτλ.

Έχουν προσκληθεί οι Αρχές Ναυπακτίας Αχαΐας και συγγενείς των θυμάτων. Η πρόσκληση βέβαια είναι ανοικτή για όλους. Προηγουμένως θα τελεστεί (7.30- 10.30) Θεία Λειτουργία – μνημόσυνο για τα κατά καιρούς εκδημήσαντα μέλη και φίλους του Συνδέσμου).

Οι εκτελεσθέντες Ναυπάκτιοι όμηροι ήσαν :

α/α      ονοματεπώνυμο                              Ηλικία      Ημερ. Εκτελ.   Καταγωγή

1.      Ασημακόπουλος Παναγ. Δημήτριος           18        13-7-44          Ναύπακτος

2.      Ασημακόπουλος Ασημάκη Ιωάννης            22              "                Ναύπακτος

3.      Αντωνόπουλος Μιχ. Αντώνιος                      -                 »                Ναυπακτία

4.      Βουτσινάς Παναγ. Γεράσιμος                      39              »                Ναύπακτος

5.      Γρηγορίου Θωμά Γεώργιος                         23               »                Ναύπακτος

6.      Κοκκίνης Αθαν. Γεώργιος                            59              »                Ναύπακτος

7.      Καλογεράκης Νικ. Ιωάννης                         30               »               Ναύπ.(Κρήτη)

8.      Μαργώνης Αριστείδου Δημήτριος               22        4-12-43          Ασπριάς- Αίγιο

9.      Μιχαλόπουλος Πέτρου Ανδρέας                  20        13/7/44        Ναύπακτος

10. Μιχαλόπουλος Πέτρου Αριστομένης           21               »               Ναύπακτος

11. Μπουτόπουλος Φωτίου Λάμπρος                23               »              Μακύνεια

12.  Παπανδρέου Αθαν. Αλέξανδρος                 23               »               Ναύπακτος

13. Παπανδρέου Αθαν. Κων/νος                       23               »               Ναύπακτος

14. Πολίτης Αθαν. Γεώργιος                              17               »                Ναύπακτος

15. Τσαγκανός Σταύρου Φώτιος                       45        Ιούλ. 1944      Ασπριάς - Πάτρα

ΠΗΓΕΣ:
 

Στρατηγού Λάμπρου Τζαβέλλα: Χειρόγραφη κατάσταση Ναυπακτίων εκτελεσθέντων - φυλακισθέντων

Γιάννη Βαρδακουλά: Η Ναύπακτος στη διαδρομή του χρόνου

Γιάννη Σιαμαντά: Οι αγώνες και ο Γολγοθάς ενός Αντάρτη

Μεμά Λουκέρη:  Λίγο μετά τα Μεσάνυχτα.. Λίγο πριν ξημερώσει

Δημ. Ασημακόπουλου: Δημοσίευμα (1998) στην Εφημερίδα ΕΜΠΡΟΣ Ναυπάκτου

Ληξιαρχεία:  Δήμων Ναυπάκτου,  Πατρέων, Κοινότητας Ασπριάς Ναυπακτίας         

Αρχείο: Εταιρείας Συλλογής Διάσωσης Ιστορικών Αρχείων (ΕΣΔΙΑ) ν. Αχαΐας    1940 – 1974

_____________________

Το Μνημείο φιλοτέχνησε ο γνωστός Ναυπάκτιος Αρχιτέκτονας - Ζωγράφος Ιωάννης Αρτινόπουλος και την κατασκευή του επιμελήθηκαν οι ιθύνοντες της επιχείρησης «ΜΑΡΜΑΡΑ ΚΟΚΛΑ Ο.Ε.».