Το «Μπλόκο» της Κοκκινιάς ξανά στους αθηναϊκούς κινηματογράφους

Μέρος διαφημιστικής αφίσας του 1965.

Από το βρόχο μπλόκου βγαλμένη,

τους καπνούς, τη φωτιά, τα χωνιά,

τη θηλιά που σού ’χαν στημένη,

ξεπετιέσαι ψηλά Κοκκινιά.

Ατσαλένια πατρίδα του ιδρώτα

μη λυγώντας να ζήσεις σκυφτά,

δίνεις αίμα κι ανάβεις φώτα

μιας Αυγούστου τρανής δεκαεφτά!

Αποτελεί ελεγεία στην ΕΑΜική Αντίσταση του Κοκκινιώτικου λαού, που πλήρωσε τους ναζί με 315 νεκρούς και 8 χιλ. ομήρους

Την ταινία του Άδωνι Κύρου την έκοψε η Λογοκρισία το 1965, μετά από προβολή πέντε μηνών, απαγορεύτηκε από τη Δικτατορία και ξαναπροβλήθηκε στη Μεταπολίτευση.

Πρωταγωνιστούν οι Μάνος Κατράκης, Κώστας Κοζάκος, Γιάννης Φέρτης, Ζωρζ Σαρρή, Ξένια Καλογεροπούλου, Αλεξάνδρα Λαδικού, Σταύρος Τορνές, Κούλα Αγαγιώτου κ.ά.

 

Αύριο Τετάρτη, 17-8-2011, συμπληρώνονται 67 χρόνια από το ιστορικό μπλόκο της Κοκκινιάς, όταν οι ναζί και οι συνεργάτες τους των Ταγμάτων Ασφαλείας εκτέλεσαν μέσα σε μια μέρα 315 κατοίκους της συνοικίας και συνέλαβαν ως ομήρους περίπου 8.000 περίπου σύνοικους. Τα τραγικά αυτά γεγονότα αποτέλεσαν το ιστορικό υπόβαθρο πάνω στο οποίο στηρίχθηκε η ταινία του Άδωνι Κύρου «Το μπλόκο», η οποία, 45 χρόνια μετά την περιπετειώδη πρώτη προβολή της επανέρχεται από μεθαύριο Πέμπτη στις οθόνες των αθηναϊκών κινηματογραφικών αιθουσών. 

Ευελπιστούμε ότι τον χειμώνα θα έχουμε τη χαρά και στην Πάτρα και την ευρύτερη περιφέρεια να δούμε αυτήν την ταινία, που αποτελεί ιστορικό κόσμημα για την ελληνική Αντίσταση.

Η ταινία είχε προβληθεί για πέντε μήνες το 1965 και στην συνέχεια απεσύρθη από τις κινηματογραφικές αίθουσες, από την Λογοκρισία επί υφυπουργού Προεδρίας Γεωργίου, προκειμένου να αφαιρέσει ο σκηνοθέτης κάποια τμήματα που θεωρήθηκαν προσβλητικά για την εθνικοφροσύνη, την τότε συνώνυμη των συνεργατών των ναζί, κι ας μην κάνει σαφή αναφορά ο σκηνοθέτης στα Τάγματα Ασφαλείας  Ο σκηνοθέτης αντέδρασε μη  αποδεχόμενος, ενώ τις ημέρες εκείνες η ταινία προβάλλονταν στην Εβδομάδα Κριτικής του Φεστιβάλ Καννών. Κι αυτό ξεσήκωσε διαμαρτυρίες του πνευματικού κόσμου στο εξωτερικό.  Ζακ Λυκ Γκοντάρ, Λουΐς Μπουνιουέλ, Αλαίν Ρεναί, Ζωρζ Σαντούλ και άλλοι, υπέγραψαν σχετικό κείμενο. Αλλά και κατά την Δικτατορία επίσης απαγορεύτηκε από την Λογοκρισία. Και ξαναπροβλήθηκε μετά την Μεταπολίτευση.

Το «Μπλόκο» είναι η μοναδική ταινία μεγάλου μήκους που γύρισε στην Ελλάδα ο σκηνοθέτης Άδωνις Κύρου και αποτελεί ελεγεία στην Αντίσταση καθώς παραμένει η μοναδική που δίνει με ενάργεια  τα διατρέξαντα κατά τη διαδικασία τέτοιων ενεργειών που σκόπευαν στον εκφοβισμό των αγωνιστών της ΕΑΜικής Αντίστασης.

 Στο «Μπλόκο», ταινία 90 λεπτών, το σενάριο έγραψε ο Γερ. Σταύρου. Τη διεύθυνση φωτογραφίας έχουν οι Γ. Πανουσόπουλος, Γρ. Δανάλης. Τη μουσική ο  Μ. Θεοδωράκης, τα σκηνικά ο Τ. Ζωγράφος. Πρωταγωνιστούν οι Μάνος Κατράκης, Κώστας Κοζάκος, Γιάννης Φέρτης, Ζωρζ Σαρρή, Ξένια Καλογεροπούλου, Αλεξάνδρα Λαδικού, Σταύρος Τορνές, Κούλα Αγαγιώτου κ.ά.

Είναι η πρώτη ταινία που επικεντρώνεται στην Αντίσταση και παρουσιάζει τον πρωταγωνιστικό ρόλο της Αριστεράς, μέσα από ένα γεγονός που είχε χαραχτεί στη λαϊκή μνήμη, το μπλόκο της Κοκκινιάς στις 17 Αυγούστου του 1944, στο οποίο οι Γερμανοί και οι ταγματασφαλίτες εκτέλεσαν 150 μέλη του ΕΑΜ και πήραν χιλιάδες οκτώ χιλιάδες όμηρους στο Χαϊδάρι. Η ταινία είναι πιστή στην αναπαράσταση του μπλόκου, με εξαίρεση το γεγονός ότι αποσιωπά τον πρωτεύοντα ρόλο των «τσολιάδων» των Ταγμάτων Ασφαλείας. Μάλιστα, στις σκηνές της συγκέντρωσης των ανδρών στην πλατεία της Οσίας Ξένης και της εκτέλεσης των μελών του ΕΑΜ που υπόδειχναν οι «μασκοφόροι» ακολουθεί κατά γράμμα το αντάρτικο σχεδίασμα που δημοσιεύτηκε σε παράνομο λεύκωμα της Κατοχής.

Η ταινία πήρε μέρος στην έκτη εβδομάδα ελληνικού κινηματογράφου το 1965. Απέσπασε μόνο μια τιμητική διάκριση για τον Κύρου, μολονότι θεωρούνταν το μεγάλο φαβορί για τα βραβεία καλύτερης ταινίας, σκηνοθεσίας και μουσικής. Τίποτα δεν είχε αλλάξει από τότε που παραμεριζόταν η «Συνοικία το όνειρο» και βραβευόταν δύο χρονιές συνέχεια ο Μίκης Θεοδωράκης. Μόνο γύρεψαν να σώσουν τα προσχήματα με μία διάκριση «για την επιλογή του θέματος. Απόφαση αντάξια της στεφανοπουλικής δημοκρατίας». Κατατάχτηκε 36η ανάμεσα σε 101 ταινίες τη σεζόν 1965-1966, με 165.426 εισιτήρια.

ΟΛΙΓΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΔΩΝΙ ΚΥΡΟΥ

Ο σκηνοθέτης το 1945, τραυματισμένος και κυνηγημένος για τη συμμετοχή του στην ελληνική Αντίσταση και στα Δεκεμβριανά, κατέφυγε στο Παρίσι. Είναι ένας από τους νεαρούς αριστερούς στους οποίους η γαλλική κυβέρνηση έδωσε υποτροφία για να σπουδάσουν, σώζοντάς τους με αυτόν τον τρόπο από τις διώξεις και προκαλώντας την αγανάκτηση των ελληνικών υπηρεσιών, «γιατί τους έδινε τη δυνατότητα να κάνουν κομμουνιστική προπαγάνδα εκ του ασφαλούς». Ήταν βασικός συνεργάτης στα κινηματογραφικά περιοδικά Positif, Age de Cinema και Cahiers du Cinema και έγινε διεθνώς γνωστός για τα βιβλία του Ο σουρεαλισμός στον κινηματογράφο και Ερωτισμός και κινηματογράφος. Το σενάριο είναι του γνωστού θεατρικού συγγραφέα και μέλους της συντακτικής επιτροπής της Επιθεώρησης Τέχνης Γεράσιμου Σταύρου, ο οποίος ήταν μέλος της θεατρικής ομάδας που έδινε παραστάσεις στα ελεύθερα βουνά και έκανε εξορία στη Μακρόνησο.