Κομάντο στη ζωή και στ΄ αντάρτικο

Ο στενός φίλος  του  Σεφέρη και του  Κατσίμπαλη, 

ετάφη  την περ. Πέμπτη στο μικρό Ντάμπλετον του 

Γκλοστερσάιρ  της   Αγγλίας  ο  Πάτρικ  Λι  Φέρμορ

 

«24022, Καρδαμύλη Μεσσηνίας». Αυτή ήταν τα τελευταία 45 χρόνια η μόνιμη διεύθυνση του Πάτρικ Λι Φέρμορ, που οι αγγλικές εφημερίδες αποχαιρέτησαν ως «τον κορυφαίο ταξιδιωτικό τους συγγραφέα», ως «ήρωα του πολέμου» κι ένα μείγμα «Ιντιάνα Τζόουνς, Τζέιμς Μποντ και Γκράχαμ Γκριν». 

Ως συγγραφέας στο σπίτι του στη Μάνη ο Πάτρικ Λι Φέρμορ.

Ο ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ ΤΗΣ «ΜΑΝΗΣ» και της «Ρούμελης», ο απαγωγέας του στρατηγού Κράιπε, που τον υποδύθηκε στη μεγάλη οθόνη ο Ντερκ Μπόγκαρτ, αλλά και στενός φίλος του Σεφέρη και του Κατσίμπαλη, θα ταφεί την Πέμπτη (ετάφη) στο μικρό Ντάμπλετον του Γκλοστερσάιρ της Αγγλίας, στην αυλή της εκκλησίας του Σεντ Πίτερ, στο πλευρό της αγαπημένης του συντρόφου Τζόαν, που είχε φύγει από τη ζωή το 2003 σε ηλικία 91 χρόνων.

Λίγο χώμα, όμως, από τη λατρεμένη του Καρδαμύλη και δύο κλωνάρια θυμάρι και δεντρολίβανο ίσως στολίσουν το μνήμα του, μεταφερμένα από τους Μανιάτες φίλους του, που τον έλεγαν και θα τον λένε πάντα «κυρ Μιχάλη». Ηταν το ελληνικό του όνομα, ψευδώνυμο από την εποχή του πολέμου, τότε που έκανε αντίσταση στα κρητικά βουνά. Το όνομά του αυτό το γιόρταζε κάθε χρόνο των Ταξιαρχών σε εκκλησάκι της Καρδαμύλης και μετά άνοιγε το μυθικό σπίτι του σε όλους, με άφθονους μεζέδες και ρακί.

Ολα αυτά τα θυμάται συγκινημένος σήμερα ο 55χρονος Γιώργος Γιαννακέας, που κάνει αγώνα δρόμου για να προλάβει να παραστεί στη κηδεία του ανθρώπου που είχε λατρέψει από μικρό παιδί. Ο Πάτρικ Λι Φέρμορ έσβησε την Παρασκευή, έπειτα από 96 χρόνια συγκλονιστικής ζωής. Πριν από μία εβδομάδα αρρώστησε, μεταφέρθηκε στο Γενικό Κρατικό της Αθήνας και από κει στην Αγγλία, όπου άφησε την τελευταία του πνοή. Το σπίτι του στην Καρδαμύλη, με όλους τους θησαυρούς που περιέχει, βιβλία και πίνακες (μην ξεχνάμε ότι ήταν στενός φίλος του Χατζηκυριάκου-Γκίκα, στο σπίτι του στην Υδρα έγραψε τη «Μάνη»), είχε από καιρό φροντίσει να το δωρίσει στο Μουσείο Μπενάκη, όπως μας επιβεβαίωσε χθες ο διευθυντής του Αγγελος Δεληβορριάς.

ΤΟ 1964 Ο ΦΕΡΜΟΡ και η σύντροφός του Τζόαν αποφάσισαν να εγκατασταθούν μόνιμα στη Μάνη. Εστησαν σκηνές στο ύπαιθρο και ζούσαν εκεί επιβλέποντας το κτίσιμο του σπιτιού τους, σε μια μικρή χερσόνησο έξω από την Καρδαμύλη. Να βλέπει τον Μεσσηνιακό κόλπο και να γράφει τα βιβλία του. Τότε δεν υπήρχε καν δρόμος, με τα μουλάρια μετέφεραν τα υλικά. Σήμερα, το πανέμορφο πέτρινο σπίτι είναι από τα αξιοθέατα της περιοχής.

«Ο κυρ Μιχάλης ήταν για μας αθάνατος. Από τους ανθρώπους, που λέγαμε ότι δεν γίνεται να πεθάνουν», μας λέει ο Γιώργος Γιαννακέας. «Καταλάβαμε, όμως, ότι έχει αρχίσει να φεύγει όταν, για πρώτη φορά, ύστερα από πολλά χρόνια, δεν τον είδαμε στην παρέλαση της 25ης Μαρτίου. Δεν έχανε ποτέ ούτε μια εθνική επέτειο και γιορτή. Ερχόταν να την τιμήσει ντυμένος επίσημα και μετά καθόταν να πιει με τους ντόπιους το ουζάκι του. Ηταν πάντα προσιτός και ευγενικός, αλλά και προφύλασσε τη μοναχικότητά του, αφού ήταν αφοσιωμένος στο συγγραφικό του έργο. Κι εμείς το σεβόμαστε. Οπως και τους διάσημους φιλοξενούμενούς του. Θυμάμαι, μικρό παιδί, τον Σεφέρη με το καπέλο του, τον Νίκο Χατζηκυριάκο-Γκίκα και, κυρίως, τον Κατσίμπαλη, για τον οποίο κυκλοφορούσαν, έτσι χοντρός που ήταν, πολλές αστείες ιστορίες».

ΜΕΤΑ ΤΗ ΜΕΤΑΠΟΛΙΤΕΥΣΗ και την τουρκική εισβολή στην Κύπρο κάποιοι θερμόαιμοι της περιοχής τού ανατίναξαν το αυτοκίνητο. Ηταν Βρετανός, βλέπετε. «Δεν αντέδρασε», θυμάται ο κ. Γιαννακέας. «Μόνο που πήγε να δηλώσει εθελοντής να πολεμήσει στην Κύπρο, ενώ η γυναίκα του προσφέρθηκε να δουλέψει για τον Ερυθρό Σταυρό στην Καλαμάτα. Ηταν, πάντα, στο πλευρό των Ελλήνων, σε όλα. Δεν υπήρχε μεγαλύτερος υποστηρικτής από τον κυρ Μιχάλη τού αγώνα μας να μην ονομαστούν τα Σκόπια "Μακεδονία"».

Βρετανία και Ελλάδα τίμησαν τον Πάτρικ Λι Φέρμορ. Η πατρίδα του το 2004 τον έχρισε Ιππότη. Η Ακαδημία Αθηνών τον δέχτηκε ως αντεπιστέλλον μέλος της και η Εταιρεία Συγγραφέων ως επίτιμο. Η Αθήνα τού απένειμε Χρυσό Μετάλλιο, ενώ το Ηράκλειο Κρήτης τον έκανε επίτιμο δημότη του. «Η Ελλάδα, η χώρα που ο ίδιος επέλεξε για να ζήσει και να δημιουργήσει, αποχαιρετά σήμερα έναν από τους πιο αξιόλογους πρεσβευτές του πολιτισμού της σε ολόκληρο τον κόσμο», τονίζει σε συλλυπητήριο μήνυμά της η ηγεσία του υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού.

(Της Βένας Γεωργακοπούλου, από την

Ελευθεροτυπία  της Τρίτης 14-6-2011)